Giáo án và PPT công nghệ 12 lâm nghiệp thủy sản Kết nối bài 18: Ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo quản, chế biến thức ăn thủy sản

BÀI 18: ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG BẢO QUẢN, CHẾ BIẾN THỨC ĂN THỦY SẢN 

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Việc ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo quản và chế biến thức ăn thủy sản nhằm mục đích gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Ứng dụng công nghệ sinh học trong chế biến thức ăn thủy sản

Hoạt động 1. Chế biến thức ăn thủy sản giàu lysine từ phế phụ phẩm cá tra

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Quá trình chế biến thức ăn thuỷ sản giàu lysine từ phế phụ phẩm cá tra gồm các bước cơ bản?

 Sản phẩm dự kiến:

- Trong công nghiệp chế biến cá tra, có khoảng 60% cơ thể cá không được sử dụng làm thực phẩm, bao gồm đầu, mỡ, da, nội tạng và xương. Những phế phụ phẩm này có chứa nhiều loại protein khác nhau. Các nhà khoa học đã tuyển chọn và sử dụng những loại enzyme thích hợp để thuỷ phân một số loại protein có trong phế phụ phẩm cá tra để chế biến thức ăn thuỷ sản giàu lysine.

- Quá trình chế biến thức ăn thuỷ sản giàu lysine từ phế phụ phẩm cá tra gồm các bước cơ bản:

Bước 1. Xử lí nguyên liệu: Phế phụ phẩm từ cá tra được làm sạch, loại bỏ tạp chất và các thành phần chứa nhiều lipid.

Bước 2. Làm nhỏ nguyên liệu: Tiến hành làm khô, nghiền nhỏ nguyên liệu thành dạng bột. Có thể trộn thêm một số loại bột khác (bột ngô, cám gạo,...).

Bước 3. Thuỷ phân: Phối trộn bột nguyên liệu ở bước 2 với enzyme, bổ sung nước sạch và ủ trong thời gian thích hợp để enzyme thuỷ phân protein trong nguyên liệu thành lysine.

Bước 4. Ép viên, sấy khô: Sản phẩm sau thuỷ phân được ép thành viên với kích cỡ khác nhau, sấy khô trong điều kiện thích hợp để duy trì chất lượng sản phẩm.

Bước 5. Đóng bao, bảo quản, tiêu thụ: Kiểm tra chất lượng sản phẩm, đóng bao, bảo quản trong kho hoặc đưa đi tiêu thụ.

Hoạt động 2. Công nghệ lên men khô đậu nành

GV đưa ra câu hỏi:Quá trình lên men khô đậu nành làm thức ăn cho động vật thuỷ sản gồm các bước cơ bản là?

Sản phẩm dự kiến:

- Hiện nay, protein thực vật (đậu nành, đậu phộng, hạt bông vải,...) được sử dụng nhiều trong thức ăn thuỷ sản để thay thế protein bột cá nhằm giảm giá thành và giảm áp lực khai thác cá tự nhiên. Tuy nhiên, khi sử dụng protein thực vật có một số hạn chế như độ tiêu hoá thấp, thường chúa các chất kháng dinh dưỡng và độc tố, không cân đối về amino acid, thiếu lysine vȧ methionine.

- Quá trình lên men khô đậu nành làm thức ăn cho động vật thuỷ sản gồm các bước cơ bản sau:

Bước 1. Nhân sinh khối vi sinh vật có lợi: Các vi sinh vật có lợi đã được tuyển chọn sẽ được nhận nuôi trong môi trường dinh dưỡng và điều kiện thích hợp để thu sinh khối.

Bước 2. Phối trộn: Tiến hành phối trộn hỗn hợp khô đậu nành với sinh khối vi sinh vật và môi trường lên men theo tỉ lệ thích hợp để tạo hỗn hợp nguyên liệu cho quá trình lên men.

Bước 3. Lên men: Hỗn hợp nguyên liệu ở bước 2 được lên men trong điều kiện và thời gian thích hợp để tạo ra chế phẩm.

Bước 4. Đánh giá chế phẩm: Tiến hành kiểm tra chất lượng chế phẩm (mật độ vi khuẩn, hoạt tính enzyme, khả năng ức chế vi sinh vật gây bệnh) phù hợp với yêu cầu.

Bước 5. Làm khô và đóng gói: Sấy chế phẩm ở 40 °C cho đến khi độ ẩm đạt từ 9% đến 11%. Đóng gói chế phẩm, bảo quản và sử dụng.

………..

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Trong chế biến thức ăn thuỷ sản, protein thực vật được sử dụng nhiều vì

• A. để thay thế protein bột cá, giảm giá thành và áp lực khai thác cá tự nhiên.
• B. để giảm giá thành.
• C. protein thực vật tốt hơn protein bột cá.
• D. protein thực vật dễ chế biến và sản xuất hơn protein bột cá.

Câu 2: Vì sao bảo quản thức ăn thuỷ sản, con người bổ sung một số loại enzyme và chế phẩm vi sinh?

• A. để thức ăn không bị các loại côn trùng, chuột ăn.
• B. để thức ăn không bị phân huỷ.
• C. để ức chế nấm mốc, vi khuẩn vì thức ăn thuỷ sản có nhiều protein nên dễ bị vi sinh vật gây hại.
• D. để tiêu diệt hoàn toàn các vi khuẩn, vi sinh vật có trong thức ăn.

Câu 3: Đâu không phải nhược điểm của protein thực vật?

• A. Độ tiêu hoá thấp.
• B. Chứa các chất kháng dinh dưỡng và độc tố.
• C. giá thành rẻ.
• D. Không cân đối về amino acid, thiếu lisine và methionine.

Câu 4: Lên men khô đậu nành có lợi ích như thế nào?

• A. Giá thành cao nên hiệu quả cao.
• B. Giá thành thấp nhưng hiệu quả không cao.
• C. Giàu protein, loại bỏ được các chất kháng protein và kháng dinh dưỡng, dễ hấp thu.
• D. Giàu protein hơn nhưng khó hấp thu, tuy nhiên đã loại bỏ được các chất kháng protein.

Câu 5: Trong quá trình chế biến thức ăn thuỷ sản giàu lysine từ phụ phẩm cá tra, bước thứ hai là

• A. làm nhỏ nguyên liệu.
• B. thuỷ phân.
• C. xử lí nguyên liệu.
• D. ép viên, sấy khô.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Bước cuối cùng trong quá trình lên men đậu nành khô làm thức ăn cho động vật thuỷ sản là

Câu 2: Trong quá trình làm khô và đóng gói chế phẩm men khô đậu nành, ta sấy chế phẩm ở 40oC cho đến khi