Giáo án và PPT Hoá học 10 kết nối Bài 15: Phản ứng oxi hoá – khử

BÀI 15. PHẢN ỨNG OXI HÓA – KHỬ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi mở đầu: Trong lò luyện gang, xảy ra phản ứng oxi hóa khử theo sơ đồ sau:

Fe₂O₃ + CO  Fe + CO₂

_{Hình ảnh trong 1 nhà máy luyện gang}

Về bản chất, phản ứng oxi hóa khử là gì? Dựa vào đâu để nhận ra loại phản ứng đó? Làm thế nào để lập phương trình hóa học của phản ứng trên?

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu về số oxi hóa

- Nêu khái niệm và cách biểu diễn số oxi hóa. 

- Nêu quy tắc xác định số oxi hóa. 

- Có mấy bước xác định số oxi hóa?

Sản phẩm dự kiến:

- Số oxi hóa là điện tích quy ước của nguyên tử trong phân tử khi coi tất cả các electron liên kết đều chuyển hoàn toàn về nguyên tử có độ âm điện lớn hơn.

- Cách biểu diễn số oxi hóa:  Số oxi hóa được viết ở dạng đại số, dấu viết trước số viết sau.

- Quy tắc 1:  Trong đơn chất, số oxi hóa của nguyên tử bằng 0.

- Quy tắc 2: Trong phân tử hợp chất thông thường, số oxi hóa của hydrogen là +1, của oxygen là -2, các kim loại điển hình có số oxi hóa dương và có giá trị bằng số electron hóa trị.

- Quy tắc 3: Trong hợp chất, tổng số oxi hóa của các nguyên tử trong phân tử bằng 0

- Quy tắc 4: Trong ion đơn nguyên tử, số oxi hóa của nguyên tử bằng điện tích ion; trong ion đa nguyên tử, tổng số oxi hóa của các nguyên tử bằng điện tích ion.

- Có 3 bước xác định số oxi hóa:

Bước 1: Xác định chất cần xác định là đơn chất, hợp chất hay ion.

-TH₁: Là đơn chất → áp dụng quy tắc 1

 -TH₂: Là hợp chất/ion → bước 2:

Bước 2: Xác định số oxi hóa của các nguyên tố số có SOH thường không đỏi.

Bước 3:Đặt SOH của nguyên tố còn lại là x, Áp dụng QT3 hoặc QT4 để tìm x.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về chất oxi hóa, chất khử, phản ứng oxi hóa khử.

- Nêu khái niệm về chất oxi hóa, chất khử, quá trình oxi hóa, quá trình khử.

- Thế nào là phản ứng oxi hóa khử?

- Dấu hiệu để nhận biết phản ứng oxi hóa – khử là gì?

Sản phẩm dự kiến:

-  Khái niệm: 

+ Chất khử là chất nhường electron

+ Chất oxi hóa là chất nhận electron

+ Quá trình oxi hóa là quá trình chất khử nhường electron

+ Quá trình khử là quá trình chất oxi hóa nhận electron.

- Phản ứng oxi hóa khử là phản ứng hóa học xảy ra đồng thời quá trình nhường electron và quá trình nhận electron.

- Dấu hiệu để nhận biết phản ứng oxi hóa – khử là có sự thay đổi số oxi hóa của các nguyên tử.

Hoạt động 3: Tìm hiểu cách lập phương trình hóa học của phản ứng oxi hóa – khử 

- Nêu nguyên tắc của phương pháp thăng bằng electron.

Sản phẩm dự kiến:

-  Nguyên tắc: Tổng số electron chất khử thường bằng tổng số electron chất oxi hóa nhận.

Hoạt động 4: Tìm hiểu về ý nghĩa của phản ứng oxi hóa khử

- Hãy cho biết các ý tố tạo nên sự cháy?

- Theo em có những cách nào để bảo vệ đồ vật bằng kim loại?

Sản phẩm dự kiến:

-  Các yếu tố tạo nên sự cháy: 

+ Chất cháy: thường là nhiên liệu

+ Chất oxi hóa: Oxygen

+ Thường có sự tỏa nhiệt và phát sáng

- Để bảo vệ đồ vật bằng kim loại:

+ Lau chùi thường xuyên

+ Rửa sạch, lau khô sau sử dụng

+ Quét sơn

+ Ngâm trong dầu

+ Để nơi khô ráo

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

GV yêu cầu HS thực hiện bài tập trắc nghiệm.

Câu 1: Số oxi hóa là số đặc trưng cho đại lượng nào sau đây của nguyên tử trong phân tử?

1. Hóa trị

2. Điện tích

3. Khối lượng

4. Số hiệu

Câu 2: Trong hợp chất SO₃, số oxi hóa của sulfur (lưu huỳnh) là

1. +2

2. 3+

3. +5

4. +6

Câu 3: Phản ứng nào sau đây là phản ứng oxi hóa – khử?

1. 2Ca + O₂ 2CaO

2. CaCO₃ CaO + CO₂

3. CaO + H₂O→ Ca(OH)₂

4. Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃ + H₂O

Câu 4: Tham gia vào phản ứng đốt cháy nhiên liệu, oxygen đóng vai trò là

1. chất khử

2. acid

3. chất oxi hóa

4. base

Câu 5: Trong phản ứng 3Cu + 8HNO₃ → 3Cu(NO₃)₂ + 2NO₂ + 4H₂O. Số phân tử HNO₃ đóng vai trò là chất oxi hóa là:

1. 8

2. 6

3. 2

4. 4

5.  

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu HS hoạt động hoàn thành bài tập trong sgk.