Giáo án và PPT Hoá học 10 kết nối Bài 8: Định luật tuần hoàn. Ý nghĩa của bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học

BÀI 8. ĐỊNH LUẬT TUẦN HOÀN. Ý NGHĨA CỦA BẢNG TUẦN HOÀN CÁC NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV dẫn dắt học sinh tìm hiểu bài: 

Hãy dự đoán: Định luật tuần hoàn đóng vai trò như thế nào trong việc dự đoán tính chất của các chất?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Định luật tuần hoàn 

GV yêu cầu HS dựa vào nhận xét của phần mở đầu và sgk, nêu định luật tuần hoàn.

Sản phẩm dự kiến:

- Tính chất của các nguyên tố và đơn chất cũng như thành phần tính chất của các hợp chất tạo nên từ các nguyên tố đó biến đổi tuần hoàn theo chiều tăng của điện tích hạt nhân nguyên tử.

Trả lời câu 1 sgk trang 43:

=> Tính kim loại giảm dần, tính phi kim tăng dần theo chiều tăng của điện tích hạt nhân và có xu hướng tuần hoàn.

Hoạt động 2. ý nghĩa của bảng tuần hoàn 

GV yêu cầu học sinh trao đổi: 

• Vẽ sơ đồ mối quan hệ của các yếu tố trong bảng tuần hoàn.

• Em hãy nêu ý nghĩa của bảng tuần hoàn.

Sản phẩm dự kiến:

- Sơ đồ mối quan hệ của các yếu tố:

- Ý nghĩa của bảng tuần hoàn: Vị trí của nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học cho biết cấu hình electron, cấu hình electron nguyên tử quyết định tính chất của các nguyên tố. Vì vậy có thể dự đoán được tính chất hóa học của các nguyên tố khi biết vị trí của nó trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học hay cấu hình electron của nó nhờ vào định luật tuần hoàn.

* Ví dụ minh họa: 

- VD1: Nguyên tố sunlfu (S) ở ô số 16, nhóm VIA, chu kì 3.

=> Nguyên tử S có: 

+ 16 proton, 16 electron.

+ 3 lớp electron.

+ 6 electron lớp ngoài cùng.

Vậy cấu hình electron của S là: 1s²2s²2p⁶3s²3p⁴.

- VD2: Cấu hình electron của nguyên tử phosphorus (P) là 1s²2s²2p⁶3s²3p³.

=> P có: Z =15, P ở ô số 15, chu kì 3, nhóm VA.

- VD3: So sánh tính phi kim của P ( Z = 15) với N ( Z= 7) và S ( Z = 16) 

Nguyên tố P và N cùng nhóm nên N có tính phi kim mạnh hơn P, P và S cùng chu kì nên P có tính phi kim yếu hơn S.

- VD4: Nguyên tố có Z= 87, ta có thể dự đoán:

+ Vị trí trong bảng tuần hoàn: Kết thúc chu kì 6 là nguyên tố số 86 nên nguyên tố này thuộc thu kì 7 - nhóm IA.

+ Cấu hình electron: có 87 proton và 87 electron và lớp electron ngoài cùng là lớp thứ 7 có 1 electron: [₈₆Rn] 7s¹.

+ Tính chất: ở nhóm IA nên tính chất hóa học của nó là kim loại kiềm và có tính kim loại mạnh nhất vì nằm ở cuối nhóm.

- Trả lời câu hỏi 2 sgk trang 44:

a, Cấu hình electon của ₁₂Mg: 1s²2s²2p⁶3s², là kim loại mạnh

Oxide: MgO là basic oxide trung bình, hydroxit Mg(OH)₂ là base trung bình

b, Tính kim loại của ₁₁Na > Mg> ₁₃Al và ₄Be < Mg < ₂₀Ca.

- Trả lời câu hỏi 3 sgk trang 44:

a, Cấu hình electron là 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹

=> K ở ô số 19, chu kì 4, nhóm IA.

b, Đơn chất potassium là kim loại kiềm (nhóm IA) là kim loại mạnh hơn Na và Ca, nhưng yếu hơn Rb. Oxide K₂O là basic oxide phản ứng với nước tạo ra hydroxide KOH là base mạnh.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Cho ba nguyên tố X, Y, Z lần lượt ở vị trí 11, 12, 19 của bảng tuần hoàn. Hydroxide của X, Y, Z tương ứng là X’, Y’, Z’.

Thứ tự tang dần tính base của X’, Y’, Z’ là

A. X’ < Y’ < Z’

B. Y’ < X’ < Z’

C. Z’ < Y’ < X’

D. Z’ < X’ < Y’

Câu 2: Yếu tố nào quyết định tính chất hóa học của các nguyên tố?

A. Khối lượng nguyên tử.

B. Cấu hình electron.

C. Số neutron.

D. Số lớp electron.

Câu 3: X và Y là hai nguyên tố thuộc nhóm A, trong cùng một chu kì lớn. Oxide cao nhất của X và Y có công thức hóa học là X₂O₃ và YO₂.

Có các phát biểu sau đây:

X và Y đứng cạnh nhau.

X là kim loại còn Y là phi kim.

Độ âm điện của X nhỏ hơn Y.

Hợp chất của X và Y với hydro lần lượt là XH₅ và YH₄.

Trong các phát biểu trên, số phát biểu sai là

A. 1    

B. 3  

C. 2      

D. 4

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: B

Câu 3: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cấu hình electron nguyên tử của 3 nguyên tố X, Y, T lần lượt là: 1s²2s²2p⁶3s¹, 1s²2s²2p⁶3s²3p⁶4s¹, 1s²2s²2p⁶3s²3p¹. Sắp xếp theo chiều tăng dần tính kim loại.

Câu 2: A là hỗn hợp 2 kim loại kiềm X và Y thuộc 2 chu kì kế tiếp. Nếu cho A tác dụng vừa đủ với dung dịch HCl thì thu được a gam 2 muối, còn nếu cho A tác dụng vừa đủ với dung dịch H₂SO₄ thì thu được 1,1807a gam 2 muối. Xác định X và Y.