Giáo án điện tử Hoá học 11 cánh diều Bài 14: Arene (Hydrocarbon thơm)

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN

CẢ LỚP ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Benzene, toluene, styrene và naphthalene là những hydrocarbon thơm (arene) có công thức cấu tạo như ở Hình 14.1:

Hãy nhận xét điểm giống và khác nhau về cấu tạo của các hợp chất hydrocarbon thơm trên với alkane và alkene.

BÀI 14: ARENE

(HYDROCARBON THƠM)

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm và danh pháp

Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Điều chế và ứng dụng

KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP

1. Vòng benzen và hydrocarbon thơm

Đọc thông tin mục I.1 SGK trang 93 và thực hiện các nhiệm vụ:

• Tìm hiểu và cho biết benzene là gì? Có những cách nào viết công thức cấu tạo dạng thu gọn của benzene?
• Arene là gì?
• Cho công thức phân tử một số chất đồng đẳng kế tiếp của benzene: C₆H₆, C₇H₈, C₈H₁₀,... Hãy rút ra công thức tổng quát của các chất trong dãy đồng đẳng của benzene.

Benzene là một hydrocarbon thơm có công thức phân tử C₆H₆

Các các cách viết công thức cấu tạo dạng thu gọn của benzene:

Những hydrocarbon trong phân tử chứa vòng benzene được gọi là các hydrocarbon thơm hay arene.

Dãy đồng đẳng của benzene có công thức chung C_nH_{2n – 6} (n  6)

Quay lại phần Khởi động

Nhận xét đặc điểm cấu tạo phân tử benzene và cho biết có điểm gì khác so với các hydrocarbon đã học.

Các hydrocarbon đã học có cấu tạo mạch hở.

Benzene có cấu tạo mạch vòng, phân tử có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn.

2. Danh pháp

Quan sát tên của các arene trong Bảng 14.1 trang 94 SGK:

Rút ra cách gọi tên các đồng đẳng đơn giản của benzene theo danh pháp thay thế.

Khi gọi theo tên thay thế, vòng benzene là mạch chính

• Vòng benzen có 1 nhóm thế:

Tên nhánh alkyl

benzene

• Vòng benzen có 2 hay nhiều nhóm thế:

Số chỉ vị trí nhánh

Tên nhánh

benzene

           Lưu ý: Khi có hai nhóm thế trên vòng benzene, vị trí của chúng được chỉ ra bằng các chữ số 1,2; 1,3 hay 1,4 hoặc bằng các chữ cái tương ứng là o (ortho), m (meta) hay p (para).

Mở rộng:

Tên một số gốc hydrocarbon chứa vòng benzene thường gặp:

Luyện tập

Viết công thức cấu tạo và gọi tên các hydrocarbon thơm có công thức phân tử C₈H₁₀. Trong các chất trên, cho biết chất nào là đồng phân của o-xylene về số lượng các gốc alkyl gắn với vòng benzene.

Là đồng phân về số lượng các gốc alkyl gắn với vòng benzene của o-xylene.

TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Quan sát Bảng 14.1 SGK trang 94

Ở điều kiện thường, các alkylbenzene tồn tại ở thể nào? Nhận xét về độ tan của alkylbenzene trong nước.

GHI NHỚ

Tính chất vật lí

Hydrocarbon trong dãy đồng đẳng của benzene là chất lỏng hoặc chất rắn ở điều kiện thường.

Thường có mùi đặc trưng, nhẹ hơn nước và kém tan trong nước, có khả năng hòa tan nhiều chất hữu cơ

Vận dụng 1

Trên nhãn của chai chứa benzene trong phòng thí nghiệm thường có một số biểu tượng như sau:

Cho biết cần chú ý gì khi sử dụng benzen?

Cần đặt benzene xa các nguồn nhiệt. Không được tiếp xúc trực tiếp với benzene.