Giáo án và PPT Sinh học 11 chân trời Bài 15: Cảm ứng ở thực vật

BÀI 15. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trong trồng trọt, người ta thường áp dụng các biện pháp làm cỏ, xới đất và vun gốc, tưới nước và bón phân xung quanh gốc cây nhằm tăng kích thước bộ rễ. Cơ sở khoa học của biện pháp này là gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái quát về cảm ứng ở thực vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Theo em, cảm ứng ở thực vật là gì? Cảm ứng ở thực vật có đặc điểm gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Cảm ứng ở thực vật là sự thu nhận và trả lời các kích thích từ môi trường của các cơ quan trên cơ thể thực vật.

- Đặc điểm: Xảy ra chậm, khó quan sát, có thể xảy ra dựa trên sự phân chia hoặc thay đổi độ trương nước của tế bào.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về các hình thức biểu hiện và vai trò của cảm ứng ở thực vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày các hình thức biểu hiện của cảm ứng ở thực vật?

Sản phẩm dự kiến:

1. Vận động hướng động

Vận động hướng động là hình thức phản ứng của các cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích theo một hướng xác định, trong đó, hướng của phản ứng phụ thuộc vào hướng của tác nhân kích thích.

Phân loại: 

+ Dựa vào hướng phản ứng: hướng động dương và hướng động âm

+ Dựa vào bản chất của tác nhân kích thích: hướng sáng, hướng trọng lực, hướng nước và hướng hóa, hướng tiếp xúc.

2. Vận động cảm ứng

- Vận động cảm ứng là hình thức của các cơ quan thực vật đối với tác nhân kích thích không định hướng.

- Phân loại: 

+ Tùy theo tác nhân kích thích: quang ứng động, thủy ứng động, hóa ứng động, ứng động tiếp xúc, ứng động tổn thương, điện ứng động,..

+ Dựa vào cơ chế phản ứng: Ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng.

Hoạt động 3. Ứng dụng cảm ứng ở thực vật

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi: Nêu một số ứng dụng hiện tượng cảm ứng ở thực vật trong thực tiễn. Cho biết mỗi ứng dụng đó dựa trên cơ sở loại cảm ứng nào và đã mang lại lợi ích gì cho con người?

Sản phẩm dự kiến:

Vận dụng hiểu biết về cảm ứng ở thực vật, con người có thể điều khiển các yếu tố môi trường nhằm kích thích sự sinh trưởng của cây trồng theo hướng có lợi cho con người giúp nâng cao năng suất, tiết kiệm thời gian và chi phí, góp phần tăng hiệu quả kinh tế.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Sự vận động bắt mồi của cây gọng vó là kết hợp của

A. ứng động tiếp xúc và hóa ứng động

B. quang ứng động và điện ứng động

C. nhiệt ứng động và thủy ứng động

D. ứng động tổn thương

Câu 2: Các dây leo cuốn quanh cây gỗ là nhờ kiểu hướng động nào?

A. Hướng sáng.

B. Hướng đất

C. Hướng nước.

D. Hướng tiếp xúc.

Câu 3: Ứng động không theo chu kỳ đồng hồ sinh học là ứng động?

A. Đóng mở khí khổng

B. Quấn vòng

C. Nở hoa

D. Thức ngủ của lá

Câu 4: Vào rừng nhiệt đới ta gặp rất nhiều dây leo quấn quanh những cây gỗ lớn để vươn lên cao, đó là kết quả của

A. hướng sáng.

B. hướng trọng lực âm.

C. hướng tiếp xúc.

D. hướng trọng lực dương.

Câu 5: Các kiểu hướng động âm ở rễ là?

A. hướng đất, hướng sáng.

B. hướng sáng, hướng hoá.

C. hướng sáng, hướng nước.

D. hướng nước, hướng hoá.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Làm thế nào các tế bào thực vật có thể cảm ứng được ánh sáng và phản ứng lại với nó để thực hiện quá trình quang hợp?

Câu 2: Làm thế nào cơ chế cảm ứng của thực vật ảnh hưởng đến quá trình sinh sản của chúng?