Giáo án và PPT Sinh học 11 chân trời Bài 19: Khái quát về sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

BÀI 19. KHÁI QUÁT VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Quan sát một cây hoa lúc còn nhỏ hoặc một con gà trống con và trả lời câu hỏi: Bằng cách nào mà cây hoặc con gà lớn lên? Khi nào cây ra hoa? Khi nào con gà trống biết gáy? Sự trưởng thành của chúng bị chi phối bởi các yếu tố nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu khái niệm sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Thế nào là sinh trưởng? Phát triển là gì?

• Liệt kê các dấu hiệu đặc trưng của sinh trưởng và phát triển ở sinh vật.

• Sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm

Sinh trưởng là quá trình gia tăng kích thước và khối lượng của cơ thể sinh vật do sự gia tăng số lượng, kích thước, khối lượng của tế bào, mô, cơ quan.

Phát triển là quá trình biến đối về cấu trúc và chức năng của tế bào, mô và cơ thể diễn ra trong quá trình sống của sinh vật.

2. Các dấu hiệu đặc trưng của sinh trưởng và phát triển ở sinh vật 

Các dấu hiệu đặc trưng của sinh trưởng và phát triển ở sinh vật như: tăng kích thước và khối lượng cơ thể; phân hoá tế bào, phát sinh hình thái cơ quan, cơ thể kèm theo sự thay đổi các chức năng sinh lí tưởng ứng.

3. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển

Sinh trưởng và phát triển có liên quan mật thiết với nhau, sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển và ngược lại phát triển là điều kiện thúc đẩy sinh trưởng.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về vòng đời và tuổi thọ của sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Em hiểu thế nào là vòng đời? Tuổi thọ là gì?

• Em hãy liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của con người.

• Em hãy nêu ứng dụng hiểu biết về vòng đời của sinh vật trong thực tiễn.

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm vòng đời và tuổi thọ 

Vòng đời (hay chu kì sống) của sinh vật là quá trình lặp lại theo trình tự nhất định các thay đổi mà một cá thể sinh vật phải trải qua, bắt đầu từ khi được sinh ra, lớn lên, trưởng thành, sinh sản, rồi chết.

- Tuổi thọ dùng để chỉ thời gian sinh tồn của sinh vật, được tính từ lúc sinh ra cho đến lúc chết.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của con người 

Các yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của con người bao gồm các yếu tố bên trong (di truyền) và yếu tố bên ngoài (môi trường, xã hội).

3. Ứng dụng hiểu biết về vòng đời của sinh vật trong thực tiễn 

Nghiên cứu chu kì sống và tuổi thọ đế ứng dụng nâng cao hiệu quả trong chăn nuôi và trồng trọt, hạn chế sinh vật gây hại, kéo dài tuổi thọ cho con người.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Đâu là dấu hiệu sinh trưởng của một con gà?

A. Con gà đi bắt sâu và bới giun

B. Quả trứng nở ra con gà, con là con lớn lên thành gà trưởng thành

C. Con gà gáy vào buổi sáng

D. Con gà không nhìn thấy gì khi vào buổi tối

Câu 2: Một cây vừa mới được trồng xuống đất, thì đâu là dấu hiệu của sự phát triển?

A. Cây chết khô dần

B. Cây ra rễ, ra lá, ra hoa

C. Lá cây bắt đầu rụng

D. Rễ cây bắt đầu thối dần

Câu 3: Trình tự các giai đoạn trong vòng đời của bướm lần lượt là

A. trứng → sâu bướm → kén → bướm trưởng thành.

B. trứng → kén → sâu bướm → bướm trưởng thành.

C. sâu bướm → kén → bướm trưởng thành → trứng.

D. kén → sâu bướm → bướm trưởng thành → trứng.

Câu 4: Tuổi thọ của sinh vật do cái gì quyết định?

A. Protein

B. Gene

C. mRNA

D. Amino aciD

Câu 5: Quá trình nào sau đây là quá trình sinh trưởng của thực vật?

A. Cơ thể thực vật ra hoa

B. Cơ thể thực vật tạo hạt

C. Cơ thể thực vật tăng kích thước

D. Cơ thể thực vật rụng lá, hoa

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Làm thế nào mà tự nhiên kiểm soát quá trình sinh trưởng và phát triển của cây trồng thông qua các yếu tố môi trường?

Câu 2: Làm cách nào để tăng cường khả năng sinh trưởng và phát triển của loài cá nuôi trong ngành thủy sản?