Giáo án và PPT Sinh học 11 chân trời Bài 26: Sinh sản ở động vật

BÀI 26. SINH SẢN Ở ĐỘNG VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Giun đất là động vật lưỡng tính (có cả cơ quan sinh tinh và cơ quan sinh trứng trên cùng một cơ thể), nhưng giun đất bố mẹ vẫn thực hiện quá trình giao phối chéo để tạo ra giun con. Hãy giải thích hiện tượng trên.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về sinh sản vô tính

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Sinh sản vô tính ở động vật là gì? Gồm các hình thức chủ yếu nào? Hãy phân biệt các hình thức sinh sản vô tính ở động vật.

Sản phẩm dự kiến:

Sinh sản vô tính ở động vật là sự sinh sản mà các có thể con sinh ra từ một phần của cơ thể mẹ, dựa trên nguyên lí nguyên phân, cơ thể con giống nhau và giống mẹ. Gồm có các hình thức: phân đôi, nảy chồi, phân mảnh, trinh sinh.

Hoạt động 2. Tìm hiểu về sinh sản hữu tính

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Sinh sản hữu tính gồm những giai đoạn nào?

Sản phẩm dự kiến:

Sinh sản hữu tính ở động vật là một quá trình gồm các giai đoạn:

- Hình thành giao tử: từ các tế bào sinh dục sơ khai, trải qua quá trình giảm phân để tạo các giao tử đơn bội (trứng, tinh trùng)

- Thụ tinh: nhân của trứng kết hợp với nhân của tinh trùng tạo thành hợp tử. Có hai hình thức: thụ tinh ngoài và thụ tinh trong

- Phát triển phôi, thai: hợp tử nguyên phân nhiều lần tạo thành phôi, phôi tiếp tục phát triển để tạo thành thai. Quá trình này có thể diễn ra trong trứng hoặc tử cung của cơ thể mẹ

- Sự đẻ: con non được nở ra từ trứng đã thụ tinh hoặc do cá thể mẹ đẻ ra. Ngoài ra, một số động vật có hiện tượng đẻ trứng thai (noãn thai sinh)

Hoạt động 3. Phân tích cơ chế điều hòa sinh sản ở động vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy phân tích các cơ chế điều hòa sinh sản ở động vật.

Sản phẩm dự kiến:

1. Cơ chế điều hoà sinh tinh

- Khi có kích thích từ môi trường, vùng dưới đồi tiết ra hormone GnRH kích thích tuyến yên tiết FSH và LH:

+ FSH: kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng.

+ LH kích thích tế bào kẽ sản xuất testosterone, testosterone kích thích sản sinh ra tinh trùng.

- Khi nồng độ testosterone trong máu tăng cao gây ức chế ngược lên tuyến yên và vùng dưới đồi, làm 2 bộ phận này giảm tiết GnRH, FSH và LH dẫn đến tế bào kẽ giảm tiết testosterone.

- Nồng độ testosterone giảm không gây ức chế lên vùng dưới đồi và tuyến yên nữa, nên 2 bộ phận này lại tăng tiết hormon.

2. Cơ chế điều hoà sinh trứng

Khi có kích thích từ môi trường, vùng dưới đồi tiết ra hormone GnRH kích thích tuyến yên tiết FSH và LH: FSH kích thích nang trứng phát triển và tiết ra estrogen; LH làm trứng chín, rụng và tạo thể vàng, thể vàng tiết progesterone và estrogen.

+ progesterone và estrogen làm cho niêm mạc dạ con phát triển dày lên.

Kết luận: 

Dựa trên cơ chế của quá trình sinh sản và điều hòa sinh sản hữu tính ở động vật, con người có thể điều khiển số con và giới tính của các loài vật nuôi nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm nông nghiệp. Ngoài ra, còn ứng dụng để chữa bệnh hiếm muộn ở người

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Những loài nào sau đây là sinh vật lưỡng tính?

A. giun đất, ốc sên, cá chép

B. giun đất, cá trắm

C. giun đất, ốc sên

D. tằm, ong, cá

Câu 2: Mục đích của việc điều khiển giới tính của đàn con trong chăn nuôi là: 

A. làm cân bằng tỷ lệ đực cái

B. làm giảm số lượng con đực

C. làm giảm số lượng con cái

D. phù hợp với nhu cầu sản xuất

Câu 3: thụ tinh trong tiến hóa hơn thụ tinh ngoài là vì

A. không nhất thiết phải cần môi trường nước

B. không chịu ảnh hưởng của các tác nhân môi trường

C. hạn chế tiêu tốn năng lượng

D. cho hiệu suất thụ tinh cao

Câu 4: Sinh sản vô tính theo cách phân đôi thường gặp ở: 

A. động vật nguyên sinh

B. ruột khoang

C. côn trùng

D. bọt biển

Câu 5: estosteron nồng độ cao sẽ

A. ức chế tuyến yên và vùng dưới đồi tiết GnRH, FSH và LH

B. ức chế tuyến yên tiết GnRH, FSH và LH

C. kích thích tuyến yên và vùng dưới đồi tăng tiết GnRH, FSH và LH

D. ức chế vùng dưới đồi tiết GnRH, FSH và LH

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao chưa thể tạo ra được những cá thể mới từ tế bào hoặc mô của động vật có vú?

Câu 2: Vì sao trong ghép mô, dạng dị ghép (ghép mô giữa hai cơ thể có sự bất đồng về mặt sinh học) lại không thể thành công?