Giáo án và PPT Toán 6 chân trời Bài 3: Phép cộng và phép trừ hai số nguyên

CHƯƠNG 2: SỐ NGUYÊN

BÀI 3. PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ HAI SỐ NGUYÊN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV đặt vấn đề qua bài toán mở đầu: Nhiệt độ ban ngày ở Sapa vào một ngày mùa đông là -3oC . Nếu ban đêm giảm thêm 5oC nữa thì nhiệt độ ở đó sẽ là bao nhiêu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Cộng hai số nguyên cùng dấu

- GV yêu cầu HS thực hiện HĐKP 1.

- GV đặt câu hỏi: Em hãy nêu quy tắc cộng hai số nguyên cùng dấu.

- Vận dụng quy tắc, HS hoàn thành Thực hành 1.

- GV yêu cầu HS trao đổi, hoàn thành Vận dụng 1.

Sản phẩm dự kiến:

HĐKP1:

a) Kết quả của hành động trên là: 

(+2) + (+3) = +5

b) Kết quả của hành động trên là: 

(-2) + (-3) = -5

- Kết quả trên cho thấy điểm mà người đó dừng lại bằng với số đối của tổng (2+3).

=>

- Muốn cộng hai số nguyên dương, ta cộng chúng như cộng hai số tự nhiên.

- Muốn cộng hai số nguyên âm, ta cộng hai số đối của chúng rồi thêm dấu trừ đằng trước kết quả.

- Tổng của hai số nguyên cùng dấu luôn cùng dấu với hai số nguyên đó.

Chú ý: 

Cho a, b là hai số nguyên dương, ta có:

(+a) + (+b) = a + b

(-a) + (-b) = - (a +b)

Thực hành 1:

a) 4 + 7 = 11

b) (-4) + (-7) = - (4+7) = -11

c) (-99) + (-11) = - (99+11) = -110

d) (+99) + (+11) = + (99+11) = 110

e) (-65) + (-35) = - (65 + 35) = -100

Vận dụng 1:

Bác Hà nợ bác Lan 80 nghìn đồng được biểu diễn: -80 (nghìn đồng)

Bác Hà nợ bác Lan 40 nghìn đồng được biểu diễn: -40 (nghìn đồng)

=> Tổng số tiền bác Hà nợ bác Lan là:

 (-80) + (-40) = -120 (nghìn đồng)

Hoạt động 2. Cộng hai số nguyên khác dấu

- GV yêu cầu HS trao đổi, hoàn thành HĐKP 2.

- GV đặt câu hỏi: Tổng của hai số nguyên đối nhau bằng bao nhiêu?

- GV yêu HS thảo luận nhóm đôi hoàn thành Vận dụng 2.

- GV yêu cầu HS thực hiện thảo luận cặp đôi hoàn thành HĐKP 3.

- GV đặt câu hỏi: Em hãy trình bày quy tắc cộng hai số nguyên không đối nhau. Khi cộng hai số nguyên trái dấu, em cần lưu ý những gì?

- GV yêu cầu HS vận dụng quy tắc hoàn thành Thực hành 2.

- GV cho HS  thảo luận nhóm làm Vận dụng 3.

Sản phẩm dự kiến:

* Cộng hai số đối nhau

HĐKP2:

a) Người đó dừng lại tại điểm 0.

- Kết quả của phép tính: (+4) + (-4) = 0.

b) Người đó dừng lại tại điểm 0.

- Kết quả của phép tính: (-4) + (+4) = 0.

=> Tổng của hai số nguyên đối nhau luôn luôn bằng 0:  a + (-a)  = 0

Vận dụng 2:

Thẻ tín dụng của bác Tám ghi nợ 2 000 000 đồng được biểu diễn: - 2 000 000 (đồng).

Bác Tám nạp vào thẻ 2 000 000 đồng được biểu diễn: 2 000 000 (đồng).

=> Số tiền bác Tám có trong tài khoản là: (- 2 000 000) + 2 000 000 = 0 (đồng). Bởi vì (- 2 000 000) và 2 000 000 là hai số đối nhau.

* Cộng hai số nguyên không đối nhau:

HĐKP3:

a) Người đó dừng lại tại điểm +4.

- Kết quả của phép tính: 

(-2) + (+6) = 4

b) Người đó dừng tại điểm -4.

-  Kết quả của phép tính: 

(+2) + (-6) = -4

=>  Muốn cộng hai số nguyên khác dấu không đối nhau, ta làm như sau:

- Nếu số dương lớn hơn số đối của số âm thì ta lấy số dương trừ đi số đối của số âm.

- Nếu số dương bé hơn số đối của số âm thì ta lấy số đối của số âm trừ đi số dương rồi thêm dấu trước kết quả.

Chú ý: 

Khi cộng hai số nguyên trái dấu:

- Nếu số dương lớn hơn số đối của số âm thì ta có tổng dương.

- Nếu số dương bằng số đối của số âm thì ta có tổng bằng 0.

- Nếu số dương bé hơn số đối của số âm thì ta có tổng âm.

Thực hành 2:

a) 4 + (-7) = - (7 – 3) = - 3

b) (-5) + 12 = 12 – 5 = 7

c) (-25) + 72 = 72 – 25 = 47

d) 49 + (-51) = - (51 – 49) = -2

Vận dụng 3:

a) Ta có: (-3) + 5 = 5 - 3 = 2

=> Thang máy dừng lại ở tầng 2.

b) Ta có 3 + (-5) = - (5 - 3) = - 2

=> Thang máy dừng lại ở tầng hầm (-3)

……

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Tìm số nguyên x, biết: –x – 14 + 32 = -26

A. x=44         

B. x=13 

C. x=43

D. x=20

Câu 2: Giá trị của B=−∣−903∣−x biết x = - 193x=−193 là bao nhiêu?

A. -710

B. 710 

C. 500

D. -650

Câu 3: Tính tuổi thọ của nhà bác học Archimedes, biết rằng ông sinh năm 287 TCN và năm mất 212 TCN.

A. 65

B. 75

C. 55

D. 85

Câu 4: Giá trị của x biết 78 - x = - 119 là bằng bao nhiêu?

A. -197

B. -176

C. 176 

D. 197

Câu 5: Một chiếc tàu lặn đang ở độ sâu 52m dưới mực nước biển. Chiếc tàu đó sẽ ở vị trí nào (so với mực nước biển) nếu nó trồi lên 14m?

A.38m

B.-38m

C.-28m

D. 66m

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Tính nhanh các tổng sau: 

a) S = (45 – 3 756) + 3 756; 

b) S = (-2 021) - (199 – 2 021).

Câu 2: Archimedes (Ác-si-mét) là nhà bác học người Hy Lạp, ông sinh năm 287 TCN và mất năm 212 TCN.

a) Em hãy dùng số nguyên âm để ghi năm sinh năm mất của Archimedes.

b) Em hãy cho biết Archimedes mất năm bao nhiêu tuổi?