Nội dung chính Hoá học 12 chân trời Bài 6: Amine
Hệ thống kiến thức trọng tâm Bài 6: Amine sách Hoá học 12 chân trời sáng tạo. Với các ý rõ ràng, nội dung mạch lạc, đi thẳng vào vấn đề, hi vọng người đọc sẽ nắm trọn kiến thức trong thời gian rất ngắn. Nội dung chính được tóm tắt ngắn gọn sẽ giúp thầy cô ôn tập, củng cố kiến thức cho học sinh. Bộ tài liệu có file tải về. Mời thầy cô kéo xuống tham khảo.
Xem: => Giáo án hoá học 12 chân trời sáng tạo
BÀI 6. AMINE
1. Khái niệm và cấu trúc
Khái niệm và cách phân loại amine
- Khái niệm: Amine là dẫn xuất của ammonia, trong đó nguyên tử hydrogen trong phân tử ammonia được thay thế bằng gốc hydrocarbon.
- Phân loại: Amine được phân loại theo bậc của amine và bản chất gốc hydrocarbon.
+ Theo bậc amine:
Cách xác định: Bậc của amine được xác định bằng số gốc hydrocarbon liên kết trực tiếp với nguyên tử nitrogen.
Phân loại: Amine bậc một (CH3NH2,…), amine bậc hai (CH3NHCH3,…), amine bậc ba ((CH3)3N,…).
+ Theo bản chất gốc hydrocarbon:
Gốc hydrocarbon | Alkyl | Aryl |
Phân loại amine | Alkylamine | Arylamine |
Ví dụ | CH3NH2 |  |
Đặc điểm cấu tạo, hình dạng phân tử methylamine và aniline
- Methylamine có cặp electron chưa liên kết trên nguyên tử nitrogen, hướng về đỉnh của một hình chóp tam giác, 2 nguyên tử hydrogen và nhóm -CH3 trên cùng mặt phẳng tam giác hướng về 3 đỉnh còn lại của hình chóp. Đối với nguyên tử carbon, 3 nguyên tử hydrogen và nhóm -NH2 hướng về 4 đỉnh của tứ diện. Vì vậy, methylamine có cấu trúc hình chóp tam giác đối với nguyên tử nitrogen và tứ diện đối với nguyên tử carbon. Cặp electron trên nguyên tử nitrogen của aniline liên hợp với hệ thống electron của vòng benzene, dẫn đến aniline có cấu trúc phẳng.
2. Đồng phân và danh pháp
- Đồng phân: Amine có đồng phân mạch carbon (phân nhánh không phân nhánh), vị trí nhóm chức và bậc amine (bậc I, bậc II, bậc III).
- Danh pháp:
+ Danh pháp gốc - chức:
Tên gốc alkyl + amine.
Sử dụng tiền tố di, tri,… để mô tả 2,3,… gốc alkyl giống nhau như diethyl, trimethyl; hoặc có 2,3,.. nhóm amine, như methylenediamine (NH2CH2NH2).
+ Danh pháp thay thế:
Amine bậc I:
Chọn mạch carbon dài nhất có chứa nguyên tử nitrogen làm mạch chính, số thứ tự bắt đầu từ nguyên tử carbon dầu mạch gần N nhất.
Đối với amine đơn chức: lược bỏ kí tự -e tận cùng của tên hydrocarbon + amine. Amine có từ 3 nguyên tử carbon thêm vị trí của nguyên tử nitrogen trước amine. Đối với amine đa chức, thêm di, tri,… + amine.
Amine bậc II và bậc III:
Cách gọi tên như amine bậc I và thêm tiền tố N- hoặc N,N- trước một hoặc hai nhóm thế liên kết với nguyên tử nitrogen. Sử dụng di, tri để mô tả 2, 3 nhóm thế giống nhau.
3. Tính chất vật lí
- Ở điều kiện thường, amine có thể tồn tại ở thể khí, lỏng hoặc rắn.
- Amine có nhiệt độ nóng chảy thấp.
- Nhiệt độ sôi của các amine cùng bậc tăng khi khối lượng phân tử tăng. Amine bậc I và bậc II có nhiệt độ sôi cao hơn amine bậc III có khối lượng phân tử tương đương.
- Amine có số nguyên tử carbon 
4 tan nhều trong nước.
4. Tính chất hóa học
Tính base của nhóm NH2
- Trong dung dịch, amine phản ứng với H2O tạo ion ammonium và ion hydroxide:
RNH2 + H2O 
RNH3+ + OH-
⇒ Dung dịch alkylamine làm quỳ tím hóa xanh, dung dịch aniline không làm quỳ tím đổi màu.
- Amine tác dụng với acid tạo thành muối:
CH3NH2 + HCl → CH3NH3Cl
- Amine có khả năng tác dụng với dung dịch muối của một số kim loại tạo kết tủa hydroxide: 3CH3NH2 + FeCl3 + 3H2O → Fe(OH)3 + 3CH3NH3Cl
Phản ứng với nitrous acid
- Amine phản ứng với nitrous acid, sản phẩm phụ thuộc vào bậc amine, bản chất gốc hydrocarbon, điều kiện tiến hành,…
- Alkylamine bậc một tác dụng với nitrous acid (nhiệt độ thường) tạo alcohol và nitrogen ⇒ Nhận biết alkylamine bậc một.
- Aniline tác dụng với nitrous acid (0-5oC) tạo muối diazonium.
Phản ứng của aniline với nước bromine
- Do ảnh hưởng của -NH2, aniline dễ tham gia phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzene hơn so với benzene, ưu tiên thế vào vị trí 2, 4, 6
Phản ứng tạo phức của methylamine
- Amine (methylamine, ethylamine) có khả năng tạo phức chất màu xanh lam với Cu2+:
CuSO4 + 2CH3NH2 + 2H2O → Cu(OH)2 + (CH3NH3)2SO4
4CH3NH2 + Cu(OH)2 → [Cu(CH3NH2)4](OH)2
5. Ứng dụng và điều chế
Giới thiệu ứng dụng của amine
- Amine: tổng hợp polyamide, dược phẩm, hóa chất sử dụng trong nông nghiệp và các vật liệu khác.
- Aniline: nguyên liệu sản xuất phẩm nhuộm, dược phẩm.
Điều chế
Khử hợp chất nitro
- Arylamine được điều chế bằng cách khử hợp chất có nhóm nitro bởi kim loại (Zn, Fe,…) trong môi trường acid.
Ví dụ:
Alkyl hóa ammonia
- Alkylamine được điều chế từ ammonia và dẫn xuất halogen.
Ví dụ:
=> Giáo án Hoá học 12 chân trời Bài 6: Amine