Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 11 Cánh diều bài 18: Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở

BÀI 18: QUYỀN BẤT KHẢ XÂM PHẠM VỀ CHỖ Ở

 (21 câu)

1. NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Chỗ ở là gì?    

Trả lời:

Chỗ ở là nơi cư trú riêng của mỗi người, có thể thuộc quyền sở hữu của cá nhân hoặc cá nhân có quyền sử dụng theo quy định của pháp luật.

Câu 2: Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở là gì?    

Trả lời:

Bất khả xâm phạm là một quyền cơ bản của công dân trên thế giới nói chung và tại Việt Nam nói riêng, là quyền không thể xâm phạm đến của cá nhân, tổ chức hoặc ở phạm vi lớn hơn là của một quốc gia nào đó. Tại Việt Nam thì quyền bất khả xâm phạm được thể hiện dưới hai góc độ là quyền bất khả xâm phạm về thân thể và quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.

Câu 3: Pháp luật nước ta quy định như thế nào về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở?

Trả lời:

– Quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở là quyền hiến định:

+ Công dân có quyền có nơi ở hợp pháp. Chỗ ở hợp pháp là nơi được sử dụng để sinh sống, thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của công dân, bao gồm: nhà ở, tàu, thuyền, phương tiện khác có khả năng di chuyển hoặc chỗ ở khác theo quy định của pháp luật.

+ Không ai được tự ý vào chỗ ở của người khác nếu không được người đó.

+ Việc khám xét chỗ ở của công dân chỉ được phép thực hiện trong những trường hợp pháp luật quy định và phải tuân thủ đúng trình tự thủ tục luật định.

Câu 4: Những hành vi xâm phạm về chỗ ở của công dân sẽ bị xử lí như thế nào? 

Trả lời:

– Pháp luật nghiêm cấm các hành vi khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác, đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ, chiếm giữ chỗ ở hoặc cản trở trái pháp luật người đang quản lí hợp pháp chỗ ở của họ, xâm phạm trái pháp luật chỗ ở của người khác.

- Hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở tùy theo tính chất, mức độ vi phạm có thể  bị xử lí kỉ luật, xử lí hành chính, truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây ra thiệt hại thì phải bồi thường.

Câu 5: Công dân có trách nhiệm như thế nào trong việc thực hiện đúng quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở?  

Trả lời:

Công dân có trách nhiệm học tập, nắm vững những quy định của pháp luật về quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở, tự giác thực hiện quy định về quyền này, vận động những người xung quanh chấp hành nghiêm chỉnh quy định pháp luật về bất khả xâm phạm về  chỗ ở.

Câu 6: Em hãy nêu hậu quả của hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở công dân.  

Trả lời:

Xâm phạm chỗ ở của công dân là hành vi trái pháp luật, xâm phạm trực tiếp đến quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân được pháp luật bảo hộ. Hành vi này làm ảnh hưởng đến sự bình yên của công dân, có thể làm cho công dân bị mất chỗ ở, bị ảnh hưởng đến cuộc sống, đến sinh hoạt bình thường của họ và các thành viên trong gia đình, gây thiệt hại về vật chật và tinh thần cho nạn nhân.

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Việc khám xé chỗ ở của một người chỉ được tiến hành trong trường hợp nào?

Trả lời:

Việc khám xét chỗ ở của một người chỉ được tiến hành trong trường hợp được pháp luật cho phép và phải có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Đó là khi có căn cứ để nhận định chỗ ở đó đang có công cụ, phương tiện phạm tội, tài liệu, đồ vật, tài sản do phạm tội mà có hoặc đồ vật, tài liệu liên quan đến vụ án; khi cần bắt người phạm tội quả tang hoặc người đang bị truy nã lẫn trốn ở đó. Việc khám xét cũng phải tuân theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định.

Câu 2: Cần làm gì khi bị xâm phạm về chỗ ở.

Trả lời:

Khi phát hiện hành vi xâm phạm bất hợp pháp về chỗ ở của mình hoặc của người khác, công dân cần:

+ Chủ động làm đơn tố cáo hoặc trình báo lên cơ quan công an có thẩm quyền để cơ quan có những biện pháp kịp thời khắc phục và xử lí.

+ Cần trình bày rõ hành vi của bên xâm nhập bất hợp pháp để làm căn cứ cho quá trình điều tra. 

Câu 3: Việc lợi dụng quyền hạn để xâm phạm chỗ ở của người khác sẽ bị xử phạt như thế nào?   

Trả lời:

Việc lợi dụng quyền hạn để xâm phạm bất hợp pháp về chỗ ở của người khác sẽ bị xử phạt như sau: Người nào khám xét trái pháp luật chỗ ở của người khác, đuổi trái pháp luật người khác khỏi chỗ ở của họ hoặc có những hành vi trái pháp luật khác xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến một năm.

Câu 4: Khi thực hiện khám xét nhà của người phải tuân thủ những nguyên tắc nào?

Trả lời:

Những nguyên tắc cần tuân thủ khi thực hiện khám xét nhà của người khác:

+ Khám xét khi đối tượng cần gặp có ở nhà.

+ Có người đủ 18 tuổi trở lên ở nhà.

+ Có cán bộ địa phương, người chứng kiến hành vi khám xét nhà.

Câu 5: Hành vi đuổi người khác ra khỏi chỗ ở hợp pháp của họ vi phạm vào quyền lợi nào của công dân?  

Trả lời:

Hành vi đuổi người khác ra khỏi chỗ ở hợp pháp của họ đã xâm phạm vào quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân.

3. VẬN DỤNG (5 câu)

Câu 1: Hai người bảo vệ đuổi theo một tên ăn trộm, đến ngã tư thì mất dấu. Nghi ngờ tên trộm chạy vào nhà ông T, hai người bảo vệ đề nghị ông T cho vào nhà để tìm kiếm tên trộm, nhưng ông T không đồng ý vì không thấy ai vào nhà mình cả. Hai người bảo vệ quyết định không vào nhà ông T, mà quay lại chợ làm nhiệm vụ của mình.

Theo em, ông T đã bảo vệ quyền của mình như nào?

Trả lời:

Ông T có quyền bất khả xâm phạm chỗ ở theo quy định của pháp luật. Do đó, ông T hoàn toàn có quyền không cho phép hai người bảo vệ vào nhà.

Câu 2: Sáng thứ Bảy, H đến nhà K chơi. Sau khi H ra về, ông C là bố của K tìm điện thoại nhưng không thấy. Ông C cho rằng H đã lấy điện thoại đó, nên đã quyết định sang nhà H để khám xét. Gia đình H không đồng ý cho ông C vào nhà, nhưng ông C cứ xông thẳng vào nhà lục lọi đồ đạc để tìm chiếc điện thoại của mình.

Theo em, trong tình huống trên, ông C có quyền vào nhà H không? Vì sao?

Trả lời:

Ông C không có quyền vào nhà H vì xâm phạm chỗ ở của người khác là hành vi khám trái pháp luật chỗ ở, đuổi trái pháp luật người khác ra khỏi chỗ ở của họ hoặc có những hành vi trái pháp luật khác xâm phạm chỗ ở của công dân.

Câu 3: Anh H nợ tiền của bà B và bỏ trốn khỏi địa phương. Ngày 20/08 bà B nhận được tin anh H đang trốn ở nhà chị N (chị gái của H) ở cùng địa phương. Bà B đã cùng với hai con trai của mình là T và C đến nhà chị N để tìm anh H. Tuy nhiên khi đến nơi, chị N khóa cửa ngoài, không cho mẹ con bà B vào nhà đồng thời khẳng định H không có ở nhà chị. Mẹ con bà B không tin nên đã lấy xà ben phá cửa nhà chị N, xông vào trong nhà lục lọi khắp nhà chị N để tìm H nhưng không thấy.

Hành vi của mẹ con bà B đã vi phạm vào quyền gì của công dân?

Trả lời:

Hành vi của mẹ con bà B đã vi phạm vào quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân, khi thực hiện hành vi lục lọi khám xét nhà của người khác vì động cơ riêng và không tuân thủ các quy định đã được pháp luật ban hành về các việc khám xét nhà của công dân. 

Câu 4: Ông H và bà C tranh chấp về quyền sở hữu căn nhà số 53 phố M và khởi kiện ra Tòa án. Theo bản án của Tòa án thì quyền sở hữu căn nhà trên thuộc về bà C. Sau khi bản án có hiệu lực pháp luật, bà C không làm đơn đề nghị cơ quan thi hành án thi hành bản án mà thuê L và S cầm côn, gậy cùng một số thanh niên xông vào đánh ông H và người ông, buộc gia đình ông phải chuyển đồ đạc ra khỏi nhà.

Hành vi của bà C có bị coi là hành vi xâm phạm trái pháp luật về chỗ ở của công dân không?

Trả lời:

Hành vi của bà C là hành vi xâm phạm trái pháp luật về chỗ ở của công dân, vì bà đã tự ý thuê người dùng vũ lực để ép người khác buộc phải rời khỏi nơi cư trú.

Câu 5: A là bạn thân của B, do thích đọc truyện conan nên B hay sang nhà A mượn, có lần nhà A không có ai ở nhà, B tự ý mở cửa lên phòng của A trả cuốn truyện cũ và lấy cuốn truyện mới về đọc. Hành động của đó vi phạm về quyền nào?

Trả lời:

Hành vi của B đã vi phạm vào quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân, vì B đã tự ý vào nhà của A để tìm cuốn truyện khi chưa có sự đồng ý của bất kì ai trong nhà.

4. VẬN DỤNG CAO (5 câu)

Câu 1: Anh M nợ tiền của ông N và bỏ trốn khỏi địa phương. Một hôm, nhận được tin anh M đang trốn ở nhà chị Q (chị gái của M) ở thôn bên cạnh, ông N đã cùng hai con trai của mình đến nhà chị Q để tìm kiếm. Khi bố con ông N đến nơi, chị Q đã khóa cửa, không cho họ vào nhà và khẳng định M không có ở nhà chị. Bố con ông N không tin nên đã phá cửa nhà chị Q và xông vào nhà tìm kiếm, khám xét đồ đạc để tìm M nhưng không thấy anh M. Sau đó chị Q đã khởi kiện bố con ông N về hành vi xâm phạm trái phép chỗ ở của người khác.

Ở tình huống trên, gia đình chị Q đã bị ảnh hưởng như thế nào từ hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của bố con ông N? Ông N và hai con của ông có thể bị xử lí như thế nào từ hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của chị Q.

Trả lời:

Gia đình Q đã bị ảnh hưởng bởi hành vi xâm phạm chỗ ở từ hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của bố con ông N. Ông N và hai con của ông có thể bị xử lí trước pháp luật, tùy vào mức độ vi phạm có thể bị xử lí kỉ luật, hành chính hoặc hình sự, bồi thường thiệt hại cho gia đình chị N  từ hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của chị Q.

Câu 2: Đối tượng phạm tội chạy trốn khỏi trại nên các chiến sỹ công an đang phải chia nhau hành động để sớm bắt được tên tội phạm trở lại. Đi đến một ngõ nhỏ, anh T người trong đội của các chiến sỹ công an nhìn thấy một bóng lưng hết sức quen thuộc đang lẻn vào nhà chị M để lẩn trốn. Không nghĩ được nhiều anh T vội vàng bám theo và xông vào nhà chị M để truy bắt đối tượng. Theo em, hành vi của anh T có bị cho là hành vi vi phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của công dân không?

Trả lời:

Hành vi của anh T không bị coi là hành vi xâm phạm bất hợp pháp về chỗ ở của người khác vì anh đang truy bắt đối tượng truy nã, nếu để ngỏ có thể đối tượng sẽ tẩu thoát.

Câu 3: B và L là hai bạn rất thân quen. Gần đây B cho L mượn một cuốn sách quý. Cuốn sách này lại do một người bạn khác của B cho mượn. Nay người bạn khác đó phải dời nhà đi xa, đòi B phải trả ngay để đem theo. Bình đến nhà L thì cả nhà đi vắng, cửa tuy có khoá nhưng nếu banh mạnh một tí có thể len vào. Vì nhà L có một con chó giữ nhà, B lui tới thường xuyên nên chó dữ cũng hoá quen từ lâu. B quyết định banh cửa nhà L, lách vào để lấy sách. Lúc đó có người hàng xóm trông thấy và can B không nên vào nhưng tình huống gấp quá phải trả sách cho người bạn đang chờ mình ở nhà nên B vẫn đi vào nhà L để tìm cuốn sách mang về. Theo em, hành động của bạn B có vi phạm đến quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở không?

Trả lời:

Hành vi của B đã xâm phạm đến quyền bất khả xâm phạm về chổ ở của người khác vì khi chưa có sự đồng ý của chủ nhà mà B đã tự ý xông vào nhà để tìm kiếm, lục lọi.

Câu 4: Hai đồng chí công an đang truy bắt tội phạm, phát hiện tên tội phạm chạy tắt đường lẻn vào nhà chị L để trốn. Các chị không suy nghĩ nhiều liền chạy vào nhà chị L để bắt giữ đối tượng tội phạm. Theo em, việc làm của hai đồng chí công an có bị coi là hành vi xâm phạm chỗ ở bất hợp pháp của công dân hay không?

Trả lời:

Hành vi của hai đồng chí cảnh sát không bị coi là xâm nhập bất hợp pháp vì đang thực hiện nhiệm vụ truy bắt tội phạm

Câu 5: Bà X dựng xe máy ở cổng nhà nhưng quên túi xách ở xe. Khi quay ra, thấy túi xách của mình không còn nữa, bà X hoảng hốt vì trong túi có tiền và giấy tờ cần thiết. Bà X nghi cho V (12 tuổi) đã lấy túi xách của mình, vì lúc ấy V đang chươi ở gần đó. Bà X đến nhà V đòi khám nhà nhưng chị em V không đồng ý. Bà X vẫn xông vào nhà lục soát, bất chấp sự phản đối của hai chị em V.

Hành vi của bà X đã xâm phạm đến quyền nào của chị em V? Vì sao?

Theo em, V và chị mình có thể làm gì để bảo vệ quyền của mình bị xâm phạm?

Trả lời:

Hành vi của bà X đã xâm phạm đến quyền xâm phạm tới thân thể, danh dự, nhân phẩm, chỗ ở của chị em V. Vì bà X đã tự ý lục túi xách của chị em V mà không được sự đồng ý của họ nhưng bà vẫn xông vào nhà lục soát, bất chấp sự phản đối của hai chị em V. V và chị mình có thể báo cảnh sát để xử lí hành vi cố ý xâm phạm chỗ ở của mình.