Câu hỏi tự luận Kinh tế pháp luật 11 kết nối tri thức Chủ đề 6: văn hoá tiêu dùng

ÔN TẬP CHỦ ĐỀ 6

văn hoá tiêu dùng

Câu 1: Thế nào là văn hoá tiêu dùng? Cho ví dụ.

Trả lời

 - Văn hoá tiêu dùng là một bộ phận của văn hoá dân tộc, là những nét đẹp trong tập quán, thói quen tiêu dùng của cộng đồng và cả dân tộc được hình thành và phát triển theo thời gian, thể hiện các giá trị văn hoá của con người trong tiêu dùng.

 - Ví dụ: Vào dịp tết Nguyên đán, người Việt Nam có thói quen mua bán các mặt hàng truyền thống như gạo nếp, đỗ xanh, lá dong,… để gói bánh chưng; gà ta, thịt lợn, thịt bò,… để làm mâm cơm cúng;…

Câu 2: Văn hoá tiêu dùng Việt Nam có những đặc điểm chính nào?

Trả lời:

 - Văn hoá tiêu dùng người Việt đương đại vừa trân trọng kế thừa, vừa không ngừng đổi mới.

 - Văn hoá gắn với sự lên ngôi của yếu tố chất lượng.

 - Văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam có tính di động cao

 - Văn hoá tiêu dùng dần được định hình theo hướng tin tưởng.

Câu 3: Nêu đặc điểm của văn hoá tiêu dùng Việt Nam trên hai khía cạnh: văn hoá tiêu dùng người Việt đương đại và văn hoá gắn với sự lên ngôi của yếu tố chất lượng? 

Trả lời:

 - Văn hoá tiêu dùng người Việt đương đại: vừa trân trọng kế thừa nét đẹp truyền thống, vừa không ngừng đổi mới, nỗ lực hoàn thiện để hội nhập sâu hơn với văn hoá tiêu dùng toàn cầu.

 - Văn hoá gắn với sự lên ngôi của yếu tố chất lượng: 

 + Giá trị con người ngày càng được nâng cao. 

 + Tiêu dùng xanh, tiêu dùng sạch, tiêu dùng số, tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm ngày càng chiếm ưu thể trở thành một xu hướng phát triển của xã hội.

Câu 4: Tính di động cao và được định hình theo hướng tin tưởng của văn hoá tiêu dùng Việt Nam được thể hiện như thế nào?

Trả lời:

 - Văn hóa tiêu dùng của người Việt Nam có tính di động cao: 

 + Được hình thành trên cơ sở đa dạng về văn hóa, đều hướng theo trào lưu những giá trị mới. 

 + Đó là những giá trị tích cực tạo nên một bề dày trên cơ sở những giá trị truyền thống vẫn còn phù hợp cho tới ngày nay.

 - Văn hoá tiêu dùng Việt Nam đang dần được định hình theo hướng tin tưởng đối với những hàng hoá trong nước thể hiện sự ưu tiên và tôn vinh hàng Việt. 

Câu 5: Tại sao tiêu dùng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế?

Trả lời:

Tiêu dùng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế vì:

 - Tiêu dùng được ví như “đơn đặt hàng” của xã hội đối với sản xuất, là mục đích, động lực thúc đẩy sản xuất phát triển. 

 - Mỗi sự thay đổi tích cực của tiêu dùng đều góp phần phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân, góp phần thúc đẩy tiến bộ xã hội. 

Câu 6: Theo em, văn hoá tiêu dùng có vai trò như thế nào đối với sự phát triển kinh tế, văn hoá và xã hội?

Trả lời:

Vai trò của văn hoá tiêu dùng đối với sự phát triển kinh tế, văn hoá và xã hội:

 - Là cơ sở giúp cho các doanh nghiệp đưa ra chiến lược kinh doanh phù hợp, tạo ấn tượng, thiện cảm đối với người tiêu dùng để đạt hiệu quả trong sản xuất kinh doanh.

 - Là cơ sở duy trì tiêu dùng bền vững, góp phần tạo nên những sắc thái văn hoá ngày càng phong phủ, đa dạng của cộng đồng, dân tộc.

 - Có ý nghĩa xã hội sâu sắc: 

 + Làm thay đổi phong cách tiêu dùng, tác phong lao động của con người.

 + Góp phần hình thành tư duy chiến lược trên phạm vị rộng lớn, gắn bó chặt chẽ giữa

phát triển sản xuất và tiêu dùng trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. 

Câu 7: Để xây dựng văn hoá tiêu dùng, Nhà nước và các doanh nghiệp phải làm gì?

Trả lời:

Để xây dựng văn hoá tiêu dùng, Nhà nước và các doanh nghiệp cần:

 - Có chủ trương, chính sách kinh tế, văn hoá phù hợp cho các doanh nghiệp phát triển sản xuất và thị trường trong nước, thực hiện triệt để Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

 - Các doanh nghiệp cần chủ động chiến lược sản xuất kinh doanh, đón đầu nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng mới của người Việt Nam, hướng tới sản xuất sản phẩm bảo đảm các yếu tố xanh, sạch, bền vững phù hợp với xu hướng toàn cầu.

Câu 8: Hãy nêu một số giải pháp để mỗi người dân Việt Nam có thể tham gia xây dựng văn hoá tiêu dùng?

Trả lời:

 - Giáo dục nhân dân thay đổi nhận thức và hành động vì cộng đồng hướng tới những giá trị cốt lõi, bền vững. 

 - Phát huy lòng yêu nước, niềm tự hào và tự tôn dân tộc trong tiêu dùng để xây dựng văn hoá tiêu dùng hàng Việt. 

 - Xây dựng thói quen tiêu dùng thông minh, thân thiện với môi trường.

Câu 9: Liệt kê ba hành vi tiêu dùng có văn hoá trong đời sống mà em đã thực hiện hoặc chứng kiến?

Trả lời:

 - Lập kế hoạch chi tiêu hợp lý, phù hợp với điều kiện cá nhân. 

 - Thực hiện tiêu dùng xanh – sạch bằng cách ưu tiên sử dụng các sản phẩm tái chế, hạn chế túi nilon thải ra môi trường,…

 - Đăng ký tham gia các hội chợ văn hoá để mở rộng buôn bán, giao lưu và quảng bá các sản phẩm tiêu dùng Việt Nam.

Câu 10: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây?

• a. Chiến lược sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp vừa hướng tới lợi nhuận, vừa phải đáp ứng các giá trị tốt đẹp.
• b. Tiêu dùng chỉ có vai trò thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng.
• c. Doanh nghiệp biết phát huy các giá trị truyền thống và tiếp thu các giá trị hiện đại sẽ tạo được những sản phẩm đáp ứng yêu cầu của thị trường hội nhập quốc tế.
• d. Dùng hàng hiệu mới thể hiện được phong cách và giá trị bản thân.

Trả lời:

a. Đồng tình vì đây là yêu cầu tất yếu giúp doanh nghiệp phát triển bền vững, góp phần tạo nên văn hóa tiêu dùng.

b. Không đồng tình vì tiêu dùng vừa thỏa mãn nhu cầu của người tiêu dùng, vừa mang lại lợi nhuận cho người sản xuất.

c. Đồng tình vì một trong những đặc điểm của văn hoá tiêu dùng là vừa kế thừa nét đẹp truyền thống, vừa không ngừng đổi mới. Doanh nghiệp biết phát huy đặc trưng này sẽ đáp ứng được nhu cầu của thị trường, không ngừng hoàn thiện để hội nhập sâu hơn với tiêu dùng toàn cầu.

d. Không đồng tình vì giá trị bản thân được thể hiện qua lời nói, hành động, học vấn, cách ứng xử với những người xung quanh,… không phải chỉ một chiếc áo hay túi xách hàng hiệu là có thể bộc lộ được.

Câu 11: Nhận xét về việc làm của chủ thể kinh tế trong các trường hợp sau:

• a. Chị B vận động các bạn tích cực tham gia Cuộc vận động "Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam".
• b. Chị A ưu tiên lựa chọn sản phẩm nhựa, sử dụng một lần vì sự tiện lợi.
• c. Anh P lựa chọn hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mỗi khi mua sắm vì sự thuận tiện.
• d. Doanh nghiệp M đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác trong xây dựng văn hóa tiêu dùng.

Trả lời:

a. Chị B đã thể hiện tốt trách nhiệm của mình trong việc tuyên truyền hành vi tiêu dùng có văn hóa. Hành động này khơi gợi lòng yêu nước và tinh thần tự hào dân tộc, góp phần khuyến khích người tiêu dùng ủng hộ và sử dụng các sản phẩm Việt Nam.

b. Chị A không thực hiện đúng hành vi tiêu dùng có văn hóa vì sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần sẽ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

c. Anh P lựa chọn hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mỗi khi mua sắm vì sự thuận tiện là một hành động tích cực của chủ thể kinh tế. Hình thức thanh toán không dùng tiền mặt giúp giảm thiểu rủi ro về an toàn và tiện ích cho người sử dụng.

d. Doanh nghiệp M đổi mới, sáng tạo, ứng dụng công nghệ hiện đại, học hỏi kinh nghiệm của các doanh nghiệp khác trong xây dựng văn hóa tiêu dùng là một hành động rất tích cực của chủ thể kinh tế. Hành động này giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện trải nghiệm của người tiêu dùng, đồng thời cũng giúp doanh nghiệp cạnh tranh và phát triển bền vững hơn.

Câu 12:  Em hãy xác định đặc điểm văn hóa tiêu dùng trong các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Gia đình chị A thường lựa chọn mua sắm hàng hoá ở các siêu thị, trung tâm thương mại. Theo chị A, ưu điểm của kênh siêu thị so với các hình thức thương mại truyền thống trước tiên là giá cả hàng hoá được niêm yết, nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, nhờ đó, tạo dựng sự tin tưởng và an tâm nhất định cho khách hàng. Tiếp đến là sự đa dạng về mẫu mã, chủng loại sản phẩm từ hàng trăm, thậm chí hàng nghìn thương hiệu trong nước lẫn quốc tế, cùng các chương trình ưu đãi hấp dẫn luôn được cập nhật thường xuyên, công khai. Đây cũng chính là lí do khiến xu hướng tiêu dùng hiện đại đang có sự dịch chuyển mạnh mẽ sang các kênh siêu thị, trung tâm thương mại.

Trường hợp 2: Trước đây, khi tiêu dùng, anh D chủ yếu quan tâm đến lợi ích đối với sức khỏe, giá cả và niềm tin vào nhãn hàng, thì nay có thêm yếu tố “tái chế! Anh ưu tiên lựa chọn những sản phẩm có thể tái chế, sử dụng nhiều lần thay vì một lần. Mỗi ngày, anh đều chia sẻ trên trang mạng xã hội những thông tin khuyến khích mọi người nâng cao nhận thức, trách nhiệm trong tiêu dùng.

Trả lời:

Đặc điểm văn hoá tiêu dùng trong trường hợp:

 - Trường hợp 1: 

 + Sự tin tưởng vào nguồn gốc, chất lượng sản phẩm được niêm yết rõ ràng.

 + Tầm nhìn hiện đại về tiêu dùng đòi hỏi sự đa dạng về sản phẩm và chương trình ưu đãi.

 + Xu hướng mua sắm chuyển dịch đến các kênh siêu thị, trung tâm thương mại.

 - Trường hợp 2:

 + Tập trung vào trách nhiệm với môi trường và sức khỏe.

 + Tôn trọng và hỗ trợ cho các sản phẩm có khả năng tái chế.

 + Minh bạch thông tin tiêu dùng và chia sẻ trên mạng xã hội về trách nhiệm trong tiêu dùng.

 Câu 13: Em hãy xử lý các tình huống sau:

Trường hợp 1: Em và bạn A vào nhà hàng tự chọn, bạn A có thói quen lấy nhiều thức ăn nhưng không sử dụng hết. Điều này khiến nhân viên nhà hàng rất khó chịu.

Trường hợp 2: Chị B rất thích mua sắm trên sàn thương mại điện tử. Chị thường xuyên sử dụng thẻ tín dụng thanh toán trực tuyến để mua nhiều món hàng mới lạ, độc đáo để khoe với bạn bè dù không có nhu cầu sử dụng.

• a. Em sẽ đưa ra lời khuyên như thế nào với bạn A?
• b. Nếu là người thân, em sẽ đưa ra lời khuyên gì cho chị B?
  • a. 
  • b. 
• a. Vào dịp Tết, nhà anh B luôn giữ gìn và phát huy giá trị tốt đẹp của văn hóa tiêu dùng Việt Nam, từ việc nấu các món ăn truyền thống đến trang trí hoa đào, hoa mai ngày tết.
• b. Bạn X thường sử dụng các hàng hóa dịch vụ thân thiện với môi trường.
• c. Chị P thường mua nhiều hàng hoá, dịch vụ vì cho rằng việc làm này sẽ thúc đẩy sản xuất phát triển.
• d. Bạn M không thích ăn mặc giản dị vì cho rằng ăn mặc như thế sẽ khiến mình trông không có phong cách, lỗi thời.

Câu 16: Đánh giá về biện pháp xây dựng văn hoá tiêu dùng của chủ thể trong các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Công ty A khi đưa ra chiến lược kinh doanh, quảng cáo các sản phẩm luôn chú ý đến yếu tố mang tính truyền thống, bản sắc dân tộc và sức khỏe người tiêu dùng. Công ty A chú trọng đầu tư, cải tiến mẫu mã, chất lượng sản phẩm và đặc biệt là chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo.

Trường hợp 2: Anh B cho rằng, người tiêu dùng phải biết tự bảo vệ mình; cần có kiến thức, thông tin nhất định về chất lượng, giá cả, nguồn gốc xuất xứ,... trước khi ra quyết định lựa chọn tiêu dùng sản phẩm. Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường về sản phẩm của doanh nghiệp, chúng ta cần báo với cơ quan có liên quan để giải quyết kịp thời.

Trả lời:

 - Trường hợp 1: Công ty A có biện pháp xây dựng văn hoá tiêu dùng khá tích cực và đáng khuyến khích.

 + Chú trọng đến các giá trị truyền thống, bản sắc dân tộc và sức khỏe người tiêu dùng → Tăng tính xác định và sự tương tác của đối tượng khách hàng.

 + Đầu tư và cải tiến sản phẩm, đưa ra chính sách chăm sóc khách hàng chu đáo làm tăng độ hài lòng của khách hàng.

 - Trường hợp 2: Anh B có biện pháp khá tốt trong việc xây dựng văn hoá tiêu dùng.

 + Tuy nhiên, thực tế cho thấy, không phải ai cũng có đầy đủ kiến thức để tự bảo vệ mình khi tiêu dùng → Đòi hỏi nhà sản xuất cần phải đưa ra thông tin chính xác và đầy đủ về sản phẩm để giúp khách hàng tiêu dùng chọn lựa đúng sản phẩm. 

 + Khi phát hiện có dấu hiệu bất thường về sản phẩm cần phải báo với cơ quan có liên quan để giải quyết kịp thời.

Câu 17: Trình bày hiểu biết của em về tập quán tiêu dùng của người Việt Nam trong dịp tết Nguyên đán.

Trả lời:

- Những tập quán tiêu dùng của người Việt trong dịp tết Nguyên đán: - Những tập quán tiêu dùng của người Việt trong dịp tết Nguyên đán:

+ Mua sắm nhiều loại hàng hóa để phục vụ nhu cầu ngày Tết và sự phòng (vì: hầu hết các chợ, siêu thị đều đóng cửa vào ngày mùng Một Tết). + Mua sắm nhiều loại hàng hóa để phục vụ nhu cầu ngày Tết và sự phòng (vì: hầu hết các chợ, siêu thị đều đóng cửa vào ngày mùng Một Tết).

+ Nhu cầu tiêu dùng tăng cao ở một số nhóm sản phẩm mang tính “truyền thống” như: gạo tẻ, gạo nếp, đỗ xanh, bánh mứt, thịt lợn, thịt gà… Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng sẵn sàng chi tiền vào nhóm sản phẩm cao cấp. + Nhu cầu tiêu dùng tăng cao ở một số nhóm sản phẩm mang tính “truyền thống” như: gạo tẻ, gạo nếp, đỗ xanh, bánh mứt, thịt lợn, thịt gà… Bên cạnh đó, người tiêu dùng cũng sẵn sàng chi tiền vào nhóm sản phẩm cao cấp.

Câu 18: Tác động của xu hướng tiêu dùng xanh, tiêu dùng hợp lý và bền vững có tác động thế nào đến chiến lược sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp và sự phát triển bền vững của xã hội

Trả lời:

- Xu hướng tiêu dùng xanh, tiêu dùng hợp lí và bền vững đã thúc đẩy các doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh theo hướng: - Xu hướng tiêu dùng xanh, tiêu dùng hợp lí và bền vững đã thúc đẩy các doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh theo hướng:

+ Sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng tốt, thân thiện với môi trường; sản phẩm có yếu tố “bền vững”, tính ứng dụng cao và đa dạng. + Sản xuất ra những sản phẩm có chất lượng tốt, thân thiện với môi trường; sản phẩm có yếu tố “bền vững”, tính ứng dụng cao và đa dạng.

+ Gắn bó hài hòa giữa lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của khách hàng và xã hội. + Gắn bó hài hòa giữa lợi ích của doanh nghiệp với lợi ích của khách hàng và xã hội.

Câu 19: Trình bày sự tác động của văn hoá tiêu dùng đến sự phát triển văn hoá dân tộc

Trả lời:

Văn hóa tiêu dùng góp phần duy trì, gìn giữ và phát huy những giá trị truyền thống về tiêu dùng; đồng thời, tạo nên những sắc thái văn hoá ngày càng phong phú và đa dạng của cộng đồng, dân tộc.

Câu 20: Em hiểu câu nói: “Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam” là sự thể hiện của lòng yêu nước và tự tôn dân tộc

Trả lời:

Hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh thực hiện nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ này, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Một trong số các giải pháp đó là nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, trước hết là nâng cao sức cạnh tranh của thương hiệu và chất lượng hàng hóa. Bởi lẽ, thương hiệu hàng hóa, sức cạnh tranh của hàng hóa và cả nền kinh tế của một quốc gia xét đến cùng là sự hội tụ của tinh hoa, sức mạnh quốc gia, dân tộc đó. Không thể có một quốc gia hùng cường, thịnh vượng trong khi sức cạnh tranh nền kinh tế của quốc gia đó lại thua kém nhiều so với các nước.