BÀI 2: CUNG – CẦU TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

 (15 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Nêu khái niệm cung và các nhân tố ảnh hưởng đến cung trong nền kinh tế thị trường?

Trả lời

- Cung là số lượng hàng hoá, dịch vụ mà nhà cung cấp sẵn sàng đáp ứng cho nhu cầu của thị tường với mức giá được xác định trong khoảng thời gian nhất định.

- Các nhân tố ảnh hưởng đến cung trong nền kinh tế thị trường:

+ Giá cả các yếu tố đầu vào để sản xuất ra hàng hoá, dịch vụ.

+ Kì vọng của chủ thể sản xuất kinh doanh.

+ Giá bán sản phẩm.

+ Số lượng người tham gia cung ứng,…

Câu 2: Cầu là gì? Liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến cầu trong nền kinh tế thị trường?

Trả lời:

- Cầu là lượng hàng hoá, dịch vụ mà người tiêu dùng sẵn sàng mua với một mức giá nhất định trong khoảng thời gian xác định.

- Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu trong nền kinh tế thị trường:

+ Giá cả hàng hoả, dịch vụ.

+ Thu nhập, thị hiếu, sở thích của người tiêu dùng.

+ Giá cả những hàng hoá, dịch vụ thay thế.

+ Kì vọng, dự đoán của người tiêu dùng về hàng hoá, dịch vụ,…

Câu 3: Em hãy cho biết mối quan hệ giữa cung và cầu trong nền kinh tế thị trường?

Trả lời:

Cung – cầu có mỗi quan hệ chặt chẽ, tác động, quy định lẫn nhau:

- Cầu xác định khối lượng, cơ cấu của cung, ví như "đơn đặt hàng" của thị trường cho các nhà sản xuất, cung ứng.

- Cung tác động đến cầu, kích thích cầu. Những hàng hoá, dịch vụ được cung ứng phù hợp với nhu cầu, thị hiếu người tiêu dùng được ưa thích khiến cầu về chúng tăng lên.

Câu 4: Trong sản xuất và lưu thông hàng hoá, quan hệ cung – cầu có vai trò đối với những chủ thể kinh tế nào?

Trả lời:

Trong sản xuất và lưu thông hàng hoá, quan hệ cung – cầu có vai trò quan trọng với:

- Chủ thể sản xuất kinh doanh.

- Chủ thể tiêu dùng.

- Chủ thể nhà nước.

2. THÔNG HIỂU (3 câu)

Câu 1: Theo em, quan hệ cung – cầu có vai trò như thế nào đối với chủ thể sản xuất kinh doanh?

Trả lời:

Vai trò của quan hệ cung – cầu đối với chủ thể sản xuất kinh doanh:

- Là tác nhân trực tiếp khiến giá cả thường xuyên biến động trên thị trường:

+ Cung lớn hơn cầu ® Giá giảm

+ Cung nhỏ hơn cầu ® Giá tăng

+ Cung bằng cầu ® Giá ổn định

à Ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả sản xuất kinh doanh: có nhiều lợi nhuận khi bán giá cao, có thể thua lỗ khi bán giá thấp.

- Hiện trạng quan hệ cung – cầu là căn cứ để doanh nghiệp quyết định mở rộng hay thu hẹp sản xuất, kinh doanh:

+ Cung lớn hơn cầu ® Giá giảm ® Thu hẹp sản xuất

+ Cung nhỏ hơn cầu ® Giá tăng ® Mở rộng sản xuất

Câu 2: Tại sao quan hệ cung – cầu có vai trò quan trọng với chủ thể tiêu dùng?

Trả lời:

Vì quan hệ cung – cầu là căn cứ giúp người tiêu dùng lựa chọn việc mua hàng hoá phù hợp:

- Nên mua hàng hoá, dịch vụ khi: cung lớn hơn cầu, giả giảm.

- Không nên mua hàng hoả, dịch vụ khi: cung nhỏ hơn cầu, giá tăng.

Câu 3: Em hãy cho biết quan hệ cung – cầu ảnh hưởng đến chủ thể Nhà nước như thế nào?

Trả lời:

Giúp Nhà nước có cơ sở để đưa ra các biện pháp, chính sách góp phần duy trì cân đối cung – cầu hợp lí, góp phần bình ổn thị trường.

3. VẬN DỤNG (6 câu)

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

1. Mọi nhu cầu tiêu dùng của người dân đều được coi là cầu.
2. Công nghệ ngày càng tiến bộ sẽ dẫn đến hàng hóa giảm và lượng cung cũng giảm.
3. Khi hàng hóa sản xuất ra đáp ứng được các đòi hỏi về thu nhập, thị hiếu, sở thích,… của người tiêu dùng thì cầu hàng hóa sẽ tăng lên và ngược lại.
4. Giá của các yếu tố sản xuất giảm sẽ dẫn tới giá thành sản phẩm giảm và nhà sản xuất sẽ mở rộng sản xuất nhiều hơn.

Trả lời:

1. Không đồng tình vì những nhu cầu tiêu dùng của người dân ở một mức giá nhất định, trong khoảng thời gian nhất định mới được coi là cầu.
2. Không đồng tình vì công nghệ tiến bộ góp phần rút ngắn thời gian sản xuất hàng hoá ® Cung tăng.
3. Đồng tình vì khi đáp ứng được các yếu tố: thu nhập, thị hiếu, sở thích,… người tiêu dùng sẽ sẵn sàng bỏ tiền ra để mua loại hàng hoá đó ® Cầu tăng.
4. Đồng tình vì giá cả các yếu tố sản xuất tỉ lệ thuận với xu hưởng tăng hoặc giảm của cung.

Câu 2:  Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Vào tết Trung thu, Công ty bánh kẹo H sản xuất số lượng lớn bánh trung thu với nhiều chủng loại, hương vị khác nhau sẵn sàng cung ứng trên thị trường. Dòng sản phẩm bánh trung thu truyền thống được công ty sản xuất hơn 2000 chiếc, có giá dao động từ 40 000 – 120 000/chiếc. Bên cạnh đó, công ty còn sản xuất 500 chiếc thuộc dòng bánh trung thu cao cấp với giá dao động từ 200 000 – 650 000/chiếc, có mẫu mã đa dạng để khách hàng lựa chọn mua dùng hoặc mang biểu người thân, bạn bè.

Công ty bánh kẹo H đưa ra thị trường các sản phẩm với số lượng và giá cả như thế nào để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng vào dịp tết Trung thu?

Trả lời:

Công ty bánh kẹo H sản xuất số lượng lớn bánh trung thu với nhiều chủng loại, hương vị khác nhau để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng vào dịp tết Trung thu:

- Dòng bánh trung thu truyền thống: hơn 2000 chiếc, giá dao động từ 40 000 – 120 000/chiếc.

- Dòng bánh trung thu cao cấp: 500 chiếc, giá dao động từ 200 000 – 650 000/chiếc, có mẫu mã đa dạng để khách hàng lựa chọn mua dùng hoặc biếu người thân, bạn bè.

Câu 3: Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cung trong những trường hợp sau

- Trường hợp 1. Doanh nghiệp T chuyên sản xuất, kinh doanh những thực phẩm chế biến từ thịt lợn. Gần đây, hoạt động sản xuất của doanh nghiệp gặp khó khăn do giá của các yếu tố đầu vào (con giống, cám,..) tăng khiến chi phí sản xuất và giá bán sản phẩm bị đẩy lên cao. Số lượng các đơn đặt hàng cũng giảm sút do thị trường xuất hiện nhiều nhà cung ứng sản phẩm cùng loại.

 - Trường hợp 2. Các công ty thuỷ sản ở tỉnh P đã ứng dụng công nghệ trong sản xuất và cung ứng nhiều loại con giống có giá trị kinh tế cao, phục vụ sản xuất trên địa bàn như: cá bống, cá lăng chấm, cá nheo, cá tầm,... Từ đó, đã góp phần nâng cao năng suất và thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hoá thuỷ sản tập trung, quy mô lớn.

Trả lời:

Các nhân tố ảnh hưởng đến cung:

- Trường hợp 1:

+ Giá của các yếu tố đầu vào (con giống, cám,..) tăng ® Chi phí sản xuất và giá bán sản phẩm bị đẩy lên cao.

+ Thị trường xuất hiện nhiều nhà cung ứng sản phẩm cùng loại ® Số lượng đơn đặt hàng giảm.

- Trường hợp 2: Ứng dụng công nghệ trong sản xuất và cung ứng nhiều loại con giống có giá trị kinh tế cao ® Nâng cao năng suất, thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hoá thuỷ sản tập trung, quy mô lớn.

Câu 4: Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hoá, dịch vụ trong mỗi trường hợp sau

- Trường hợp 1. Khi nền kinh tế tăng trưởng tốt, thu nhập bình quân của người dân tăng lên. Điều này làm cho cầu tiêu dùng hàng hoá, dịch vụ thông thường của họ cũng tăng lên. Tuy nhiên. khi các hoạt động kinh tế gặp khó khăn do tác động của thiên tai và sự bất ổn của thị trường thế giới, nền kinh tế rơi vào suy thoái. Hệ quả là nhiều người mất việc làm, mức thu nhập trung bình giảm xuống. Trong bối cảnh đó, người tiêu dùng phải cân nhắc hơn trước khi mua các hàng hoá, dịch vụ.

- Trường hợp 2. Trong bối cảnh thị trường dầu mỏ thể giới biến động làm giá xăng dầu tăng lên, với mức thu nhập không đổi, nhiều người tiêu dùng ở thành phố đã phải cân nhắc khi sử dụng phương tiện giao thông. Thay vì sử dụng phương tiện ô tô, xe máy cá nhân hoặc taxi, nhiều người đã lựa chọn dùng phương tiện công cộng như xe buýt.

Trả lời:

Các nhân tố ảnh hưởng đến cầu hàng hoá, dịch vụ:

- Trường hợp 1: Tác động của thiên tai, sự bất ổn của thị trường thế giới, kinh tế suy thoái ® Thu nhập giảm ® Cầu giảm.

- Trường hợp 2: Giá xăng dầu tăng, thu nhập không đổi ® Sử dụng phương tiện công cộng để tiết kiệm chi phí ® Cầu giảm.

Câu 5: Em hãy cho biết các nhân tố ảnh hưởng đến cung và cầu trong các trường hợp sau:

1. Thời gian qua, giá nguyên liệu giấy tái chế tăng cao khiến doanh nghiệp sản xuất giấy và bao bì H gặp khó khăn. Doanh nghiệp tự bù lỗ, vừa lo thiếu vốn để dự trữ nguyên liệu, vừa lo đơn hàng xuất khẩu giảm nếu nâng giá để bù đắp chi phí...
2. Hiện nay, chị Q quan tâm lựa chọn sản phẩm an toàn, tốt cho sức khỏe. Chị Q đã tìm mua các sản phẩm dầu gội đầu, sữa tắm có nguồn gốc tự nhiên để sử dụng.
3. Sau khi tình toán thu nhập và cân đối nguồn tài chính của gia đình, anh P quyết định mua xe ô tô của hãng D để thuận tiện cho việc kinh doanh và đi lại.

Trả lời:

Các nhân tố ảnh hưởng đến cung – cầu:

1. Giá cả yếu tố đầu vào tăng cao: giá nguyên liệu giấy tái chế tăng.
2. Nhu cầu của người tiêu dùng: c Q muốn mua các sản phẩm an toàn, tốt cho sức khỏe.
3. Thu nhập, kì vọng của người tiêu dùng: xe ô tô hãng D phù hợp với khả năng tài chính cũng như việc kinh doanh, đi lại của anh D và gia đình.

Câu 6: Em hãy xác định nhân tố ảnh hưởng tới cầu về hàng hóa, dịch vụ trong những trường hợp dưới đây:

1. Cứ vào dịp Tết, cầu về hoa đào, hoa mai và cây cảnh ở Việt Nam tăng cao.
2. Do tình hình dịch bệnh trên đàn gia súc, cầu về hải sản thị trường tăng lên.
3. Do mức sống được cải thiện dần, cầu về hàng tiêu dùng như ti vi, tử lạnh, máy giặt,… đang tăng lên.
4. Mặc dù giá cả cổ phiếu có xu hướng tăng, nhiều nhà đầu tư vẫn quyết định mua thêm một số loại cổ phiếu.

Trả lời:

Nhân tố ảnh hưởng tới cầu về hàng hoá, dịch vụ:

1. Thói quen, thị hiếu của người Việt Nam: truyền thống phải có hoa đào, hoa mai hoặc cây cảnh vào dịp Tết.
2. Tình hình dịch bệnh ® Số lượng gia súc ít hơn.
3. Thu nhập của người tiêu dùng dần được cải thiện.
4. Kì vọng, dự đoán của nhà đầu tư

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Em hãy phân tích quan hệ cung - cầu trên thị trường trong các thông tin sau:

1. Khi thấy giá mua giảm, nhiều hộ trồng hồ tiêu đã chặt bỏ một phần diện tích và chuyển sang các loại cây trồng khác như sầu riêng, bơ, nhãn,...
2. Các trang bán hàng trực tuyến xuất hiện ngày càng nhiều khi nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng tăng cao.
3. Giá tôm tăng khi sản lượng thu hoạch sụt giảm làm nguồn cung khan hiếm.

Trả lời:

1. Giá mua hồ tiêu giảm ® Cầu giảm ® Lượng cung các loại cây như sầu riêng, bơ, nhãn,… tăng ® Chặt bỏ một phần diện tích hồ tiêu, chuyển sang trồng các loại cây này
2. Nhu cầu mua hàng của người tiêu dùng tăng ® Cung tăng ® Các trang bán hàng trực tuyến xuất hiện nhiều.
3. Sản lượng thu hoạch sụt giảm ® Cung giảm ® Cầu tăng ® Giá tôm tăng

Câu 2: Có ý kiến cho rằng “Căn cứ vào quan hệ cung – cầu, có thể dự đoán xu thế biến động của giá cả. Ở đâu có thị trường thì ở đó quan hệ cung – cầu tồn tại và hoạt động một cách khách quan.” Em hãy lấy hai ví dụ để chứng minh cho quan điểm trên?

Trả lời:

- “Căn cứ vào quan hệ cung – cầu, có thể dự đoán xu thế biến động của giá cả.”: Mỗi khi đến dịp 20/11, nhu cầu về hoa tươi tăng cao. Vì thế nhiều bạn trẻ quyết định chuyển sang mua nến thơm, gấu bông hoặc một số quà tặng khác, vừa ý nghĩa, vừa tiết kiệm.

- “Ở đâu có thị trường thì ở đó quan hệ cung – cầu tồn tại và hoạt động một cách khách quan.”: Trong thị trường chứng khoán, khi lượng cầu tăng lên, giá cổ phiếu cũng tăng theo. Ngược lại, khi cầu giảm xuống sẽ kéo theo giá cổ phiếu giảm.