Câu hỏi tự luận lịch sử 6 kết nối tri thức Ôn tập chương 1 (P1)

ÔN TẬP CHƯƠNG 1. VÌ SAO PHẢI HỌC LỊCH SỬ (PHẦN 1)

Câu 1: Chủ thể của sáng tạo lịch sử là ai?

Trả lời:

Môn lịch sử là môn học tìm hiểu về lịch sử loài người, bao gồm toàn bộ hoạt động của con người và xã hội loài người trong quá khứ (SGK – trang 11). Do đó, chủ thể sáng tạo ra lịch sử là con người.

Câu 2: Nhà chính trị nổi tiếng La Mã cổ đại Xi-xê-rông đã nói: “Lịch Sử là thầy dạy của cuộc sống”. Câu nói nói có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

Câu nói “Lịch Sử là thầy dạy của cuộc sống” đã khẳng định ý nghĩa quan trọng của việc học Lịch Sử. Tìm hiểu về bức tranh lịch sử sinh động con người có thể đúc kết những bài học kinh nghiệm về sự thành công và thất bại trong quá khứ để phục vụ hiện tại và xây dựng cuộc sống tương lai. Giá trị của Lịch Sử không phải nhất thời mà đó là giá trị bền vững, lâu dài.

Câu 3: Phân môn Lịch Sử mà chúng ta được học là môn học tìm hiểu về vấn đề gì?

Trả lời:

Môn Lịch Sử là môn học tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của xã hội loài người từ khi con người xuất hiện trên Trái Đất cho đến ngày nay.

Câu 4: Ý nghĩa của việc học lịch sử là gì?

Trả lời:

- Ý nghĩa của việc học lịch sử: - Ý nghĩa của việc học lịch sử:

+ Biết được cội nguồn của bản thân, gia đình, dòng họ và dân tộc. + Biết được cội nguồn của bản thân, gia đình, dòng họ và dân tộc.

+ Biết được quá trình hình thành và phát triển của mỗi ngành, mỗi lĩnh vực. + Biết được quá trình hình thành và phát triển của mỗi ngành, mỗi lĩnh vực.

+ Đúc kết được những bài học kinh nghiệm của quá khứ phục vụ cho hiện tại. + Đúc kết được những bài học kinh nghiệm của quá khứ phục vụ cho hiện tại.

Câu 5: Câu nói “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước” là của ai? Câu nói đó được nói trong dịp nào?

Trả lời:

“Ngày 19-9-1954, tại Đền Hùng (Phú Thọ), Bác Hồ đã căn dặn các chiến sĩ: “Hôm nay…giữ lấy nước”.

Câu 6: Xi-xê-rông là nhà chính trị nổi tiếng của quốc gia cổ đại nào? Ông là tác giả của câu nói nổi tiếng nào liên quan đến lịch sử?

Trả lời:

Xi-xê-rông là nhà chính trị nổi tiếng của La Mã cổ đại. Ông cũng là tác giả của câu nói nổi tiếng “lịch sử là thầy dạy của cuộc sống”.

Câu 7: Kể tên các hiện vật lịch sử mà em biết? Em hãy cho biết các tư liệu ấy được xếp vào loại tư liệu nào?

Trả lời:

- Các hiện vật lịch sử: thạp đồng Đào Thịnh; trống đồng Đông Sơn; công cụ đồ đá Núi Đọ (Thanh Hóa) hay khu di tích Hoàng thành Thăng Long; Thánh địa Mĩ Sơn của người Chăm; Kinh đô Huế, thành nhà Hồ...  - Các hiện vật lịch sử: thạp đồng Đào Thịnh; trống đồng Đông Sơn; công cụ đồ đá Núi Đọ (Thanh Hóa) hay khu di tích Hoàng thành Thăng Long; Thánh địa Mĩ Sơn của người Chăm; Kinh đô Huế, thành nhà Hồ...

ð Các hiện vật lịch sử được xếp vào tư liệu hiện vật.

Câu 8: Tư liệu hiện vật là gì?

Trả lời:

Tư liệu hiện vật:

- Là những dấu tích vật chất của người xưa còn giữ được trong lòng đất hay trên mặt đất như các công trình kiến trúc, các tác phẩm nghệ thuật, đồ gốm, đồng,...  - Là những dấu tích vật chất của người xưa còn giữ được trong lòng đất hay trên mặt đất như các công trình kiến trúc, các tác phẩm nghệ thuật, đồ gốm, đồng,...

- Tư liệu hiện vật không chỉ là bằng chứng giúp chúng ta tìm hiểu và dựng Tư liệu hiện - Tư liệu hiện vật không chỉ là bằng chứng giúp chúng ta tìm hiểu và dựng Tư liệu hiện vật | lại lịch sử mà còn được sử dụng để kiểm chứng các tư liệu chữ viết.

- Chẳng hạn, thạp đồng Đào Thịnh; trống đồng Đông Sơn; công cụ đồ đá Núi Đọ (Thanh Hóa) hay khu di tích Hoàng thành Thăng Long; Thánh địa Mĩ Sơn của người Chăm; Kinh đô Huế, thành nhà Hồ...  - Chẳng hạn, thạp đồng Đào Thịnh; trống đồng Đông Sơn; công cụ đồ đá Núi Đọ (Thanh Hóa) hay khu di tích Hoàng thành Thăng Long; Thánh địa Mĩ Sơn của người Chăm; Kinh đô Huế, thành nhà Hồ...

Câu 9: Em hiểu thế nào là tư liệu chữ viết? Cho ví dụ?

Trả lời:

 - Tư liệu chữ viết bao gồm các bản chữ khắc trên xương, mai rùa, vỏ cây, đá, các bản chép tay hay in trên giấy... ghi chép tương đối đầy đủ mọi mặt đời sống con người và các sự kiện lịch sử đã xảy ra. Chẳng hạn, theo Cục Di sản văn hóa, vua Lê Thánh Tông (1460-1497) là người đề Tư liệu chữ viết xướng dựng bia tiến sĩ tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) để tôn vinh các trí thức Nho học đỗ đạt. Đến nay, tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám còn lưu giữ được 82 bia ghi rõ họ tên, quê quán của 1.304 nhà trí thức khoa bảng (85 trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa; 283 hoàng giáp và 939 tiến sĩ).

- Ví dụ: - Ví dụ:

+ Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ thời nhà Lý.  + Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ thời nhà Lý.

+ Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn thời Trần. + Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn thời Trần.

Câu 10: Theo em, các tư liệu lịch sử có ý nghĩa gì và giá trị gì đối với cuộc sống con người?

Trả lời:

Ý nghĩa và giá trị của các loại sử liệu (tư liệu hiện vật, tư liệu chữ viết, tư liệu truyền miệng, tư liệu gốc):

- Là phương tiện mà thông qua đó nhà sử học có thể nhận thức được những gì đã xảy ra trong quá khứ. - Là phương tiện mà thông qua đó nhà sử học có thể nhận thức được những gì đã xảy ra trong quá khứ.

- Là bằng chứng giúp các nhà sử học "dựng lại lịch sử" một cách chính xác và khách quan nhất. - Là bằng chứng giúp các nhà sử học "dựng lại lịch sử" một cách chính xác và khách quan nhất.

- Giúp ta hình dung về cuộc sống tinh thần và vật chất của cuộc sống con người, giúp lí giải một số hiện tượng, sự việc dựa trên những chứng cứ khoa học. - Giúp ta hình dung về cuộc sống tinh thần và vật chất của cuộc sống con người, giúp lí giải một số hiện tượng, sự việc dựa trên những chứng cứ khoa học.

Câu 11: Hãy kể tên một số truyền thuyết có liên quan đến lịch sử mà em biết.

Trả lời:

Một số truyền thuyết liên quan đến lịch sử:

- Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng - Phù Đổng Thiên Vương – Thánh Gióng

- Sơn Tinh – Thuỷ Tinh - Sơn Tinh – Thuỷ Tinh

- Bọc trăm trứng - Bọc trăm trứng

- Bánh Dày – Bánh Chưng - Bánh Dày – Bánh Chưng

- Sự tích dưa hấu - Sự tích dưa hấu

- Sự tích Chử Đồng Tử - Sự tích Chử Đồng Tử

- Sự tích về Cột đá thề - Sự tích về Cột đá thề

- Mị Châu - Trọng Thủy - Mị Châu - Trọng Thủy

Câu 12: Dựa vào đâu để biết và phục dựng lại lịch sử?

Trả lời:

Dựa vào các tư liệu lịch sử hay nguồn sử học là những bằng chứng đáng tin cậy để biết và phục dựng lại lịch sử.

Câu 13: Năm đầu tiên của Công nguyên được đánh dấu bằng sự kiện lịch sử nào?

Trả lời:

Năm đầu tiên của Công nguyên được đánh dấu bằng sự kiện Chúa Giê-su (người sáng lập đạo Kitô) ra đời.

Câu 14: Con người sáng tạo ra các cách tính thời gian phổ biến trên thế giới dựa trên cơ sở nào?

Trả lời:

Dựa vào quan sát và tính toán, người xưa đã dựa vào sự di chuyển của Mặt Trăng quanh Trái Đất và sự di chuyển của Trái Đất quanh Mặt Trời và làm ra lịch.

Câu 15: Theo em sự cần thiết phải xác định thời gian đối với cuộc sống con người diễn ra như thế nào?

Trả lời:

Sự cần thiết phải xác định thời gian đối với cuộc sống con người:

- Thời nguyên thủy, do việc kiếm sống khó khăn, con người không nghĩ đến thời gian và chưa có điều kiện để hiểu biết về thời gian.  - Thời nguyên thủy, do việc kiếm sống khó khăn, con người không nghĩ đến thời gian và chưa có điều kiện để hiểu biết về thời gian.

- Khi cuộc sống đã khá hơn, con người có mong muốn ghi nhớ một số việc mình làm. Nhu cầu này tăng lên khi có nhiều việc liên quan với nhau và người ta cần biết được khoảng thời gian từ lúc bắt đầu cho đến lúc có kết quả như đã đạt được - Khi cuộc sống đã khá hơn, con người có mong muốn ghi nhớ một số việc mình làm. Nhu cầu này tăng lên khi có nhiều việc liên quan với nhau và người ta cần biết được khoảng thời gian từ lúc bắt đầu cho đến lúc có kết quả như đã đạt được

- Từ nhu cầu ngày càng bức thiết đó, con người bắt đầu quan sát trời, đất, cây, cỏ, sông, nước v.v... và đặc biệt là họ nhận thấy nhiều hiện tượng lặp đi lặp lại, những hiện tượng này có quan hệ chặt chẽ với Mặt Trời và Mặt Trăng. Cơ sở để xác định thời gian là vượn người chuyển biến tôi nói quốc của của được bắt đầu từ đó.  - Từ nhu cầu ngày càng bức thiết đó, con người bắt đầu quan sát trời, đất, cây, cỏ, sông, nước v.v... và đặc biệt là họ nhận thấy nhiều hiện tượng lặp đi lặp lại, những hiện tượng này có quan hệ chặt chẽ với Mặt Trời và Mặt Trăng. Cơ sở để xác định thời gian là vượn người chuyển biến tôi nói quốc của của được bắt đầu từ đó.

Câu 16: Việc tính thời gian đối với lịch sử là vô cùng quan trọng bởi vì sao?

Trả lời:

Đối với lịch sử, việc tính thời gian cực quan trọng bởi vì:

- Lịch sử là quá khứ. Muốn dựng lại lịch sử, điều trước tiên là phải sắp xếp được sự kiện theo thứ tự thời gian.  - Lịch sử là quá khứ. Muốn dựng lại lịch sử, điều trước tiên là phải sắp xếp được sự kiện theo thứ tự thời gian.

- Chỉ có trên cơ sở thời gian, chúng ta mới thấy được con đường đi lên của lịch sử, giải thích được các mối quan hệ giữa các sự kiện, các thời điểm lịch sử.  - Chỉ có trên cơ sở thời gian, chúng ta mới thấy được con đường đi lên của lịch sử, giải thích được các mối quan hệ giữa các sự kiện, các thời điểm lịch sử.

- Có xác định được thời gian mới đánh giá đúng bản chất của lịch sử, không thể đứng ở thời kì này đánh giá thời kì khác, đó gọi là quan điểm lịch sử.  - Có xác định được thời gian mới đánh giá đúng bản chất của lịch sử, không thể đứng ở thời kì này đánh giá thời kì khác, đó gọi là quan điểm lịch sử.

Câu 17: Âm lịch là cách tính thời gian như thế nào?

Trả lời:

Âm lịch là cách tính thời gian theo chu kì Mặt Trăng xung quanh Trái Đất. Thời gian Mặt Trăng chuyển động hết một vòng quanh Trái Đất là một tháng.

Câu 18: Nguyên nhân và cơ sở để tính thời gian là gì?

Trả lời:

Câu 19: Cách tính thời gian theo dương lịch là cách tính như thế nào? Ngày lễ nào ở Việt Nam được tính theo Dương lịch?

Trả lời:

- Dương lịch: Là cách tính thời gian theo chu kì Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời. Thời gian chuyển động quanh Mặt Trời hết một vòng là một năm. - Dương lịch: Là cách tính thời gian theo chu kì Trái Đất quay xung quanh Mặt Trời. Thời gian chuyển động quanh Mặt Trời hết một vòng là một năm.

- Ở Việt Nam, ngày Quốc khánh (2/9 hằng năm) được tính theo Dương lịch. - Ở Việt Nam, ngày Quốc khánh (2/9 hằng năm) được tính theo Dương lịch.

Câu 20: Trên các tờ lịch của Việt Nam hiện nay ghi cả âm lịch và dương lịch vì sao?

Trả lời:

Trên các tờ lịch Việt Nam đều ghi cả âm lịch và dương lịch vì nước ta dùng dương lịch theo lịch chung của thế giới, nhưng trong nhân dân vẫn dùng âm lịch theo truyền thống.