TL: TUỔI THƠ TÔI

NHẬN BIẾT

Câu 1: Tìm hiểu về nhà văn Nguyễn Nhật Ánh?

Trả lời:

- Nguyễn Nhật Ánh (sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955)

- Quê quán: Làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.

- Phong cách nghệ thuật:

+ Thường viết về đề tài tuổi thơ, tuổi mới lớn, bộc bạch những nỗi niềm tâm sự của các bạn trẻ.

+ Lối viết văn của Nguyễn Nhật Anh hồn nhiên, trong sáng. Ngôn ngữ giản dị nhưng giàu cảm xúc.

Câu 2: Một số tác phẩm chính của nhà văn ?

Trả lời:

-  Bộ truyện: Kính vạn hoa (1995–2010), Chuyện xứ Lang Biang (2004–2006)

- Tiểu thuyết: Cô gái đến từ hôm qua (1989) / Hạ đỏ (1991)/ Tôi là Bêtô (2007)/ Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ (2008)/ Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (2010)/ Lá nằm trong lá (2011)

- Truyện ngắn : Cú phạt đền (1985) Chuyện cổ tích dành cho người lớn

- Thơ: Thành phố tháng tư (1984) Đầu xuân ra sông giặt áo (1986)

- Phim chuyển thể: Kính vạn hoa (2004–2006)/ Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh (2015)

Câu 3: Văn bản Tuổi thơ tôi thuộc thể loại gì?

Trả lời:

Thể loại: Truyện ngắn

Câu 4: Nêu xuất xứ và hoàn cảnh sáng tác của tác phẩm?

Trả lời:

Xuất xứ: in trong tập Sương khói quê nhà, NXB Trẻ, 2012

Câu 5: Nêu phương thức biểu đạt của tác phẩm?

Trả lời:

-  Phương thức biểu đạt: Tự sự

Câu 6: Truyện được kể theo ngôi kể thứ mấy?

Trả lời:

Người kể chuyện: Ngôi kể thứ I.

Câu 7: Hãy tóm tắt lại tác phẩm này theo cách hiểu của em?

Trả lời:

Vào một ngày khi ngồi ở quán Đo Đo, nghe thấy tiếng dế kêu. Nhân vật tôi chợt nghĩ tới kỷ niệm ngày xưa, cùng bạn bè chơi trò chơi đá dế. Đặc biệt là kỉ niệm về Lợi cậu bạn có con dế lửa dũng mãnh, cậu rất yêu quý nó và nhất quyết không đổi nó lấy bất cứ thứ gì. Nhưng một ngày vì trò đùa của cậu bạn ngồi cạnh, mà chú dế của Lợi bị thầy giáo thu mất, vô tình chiếc cặp sách của thầy giáo đã đè bẹp con dế lửa của Lợi. Cậu vô cùng buồn bã, hụt hẫng, cậu khóc rất nhiều. Các bạn trong lớp ai cũng thương chú dế dũng mãnh và thương cả Lợi. Lợi chôn con dế dưới gốc cây bời lời, các bạn trong lớp ai cũng đến để đưa tiễn con dế, thầy Phu cũng đến và còn đặt ở mộ con dế một chiếc vòng hoa, thầy rất ân hận vì hành động vô ý của mình. Đó là kỉ niệm tuổi thơ mà tôi không bao giờ quên.

Câu 8: Nêu bố cục của văn bản?

Trả lời:

Đoạn 1: Từ đầu đến “mường tượng lại cảnh này”: Nhân vật tôi nhớ lại những kỉ niệm ngày thơ ấu.

Đoạn 2: Tiếp đó đến “gáy inh ỏi”:  Kỉ niệm về Lợi và chú dế lửa.

Đoạn 3: Còn lại: Câu chuyện đáng buồn 

THÔNG HIỂU

Câu 9: Nêu giá trị nghệ thuật của tác phẩm?

Trả lời:

- Ngôn ngữ giản dị, trong sáng phù hợp với các bạn nhỏ

- Sử dụng ngôi kể thứ I, là dòng hồi ức nhớ lại kỉ niệm tuổi thơ của nhân vật tôi giúp bài văn trở nên chân thật, sinh động và gần gũi hơn.

Câu 10: Nêu giá trị nội dung của tác phẩm?

Trả lời:

- Trân trọng tình yêu thiên nhiên, sinh vật của các nhân vật trong truyện đối xử với loài vật như đối với con người

- Những kỉ niệm tuổi thơ hồn nhiên, trong sáng, giản dị sẽ là kí ức đẹp đẽ với mỗi người 

Câu 11: Kỷ niệm thời thơ ấy của nhân vật tôi được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

- Nhân vật tôi, ngồi ở quán Đo Đo, nghe thấy tiếng dế kêu vọng ra tự nhiên thấy lòng buồn man mác nhớ về tuổi thơ.

- Tuổi thơ của nhân vật tôi lúc nào cũng lũi cũi khắp bờ bụi để bắt dế, tìm tổ chim, đào khoai, nhổ đậu.

- Nhớ tới trò chơi đá dế quen thuộc của bất cứ đứa trẻ thôn quê nào.

VẬN DỤNG

Câu 12: Nhân vật Lợi trong truyện Tuổi thơ tôi được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

- Nổi tiếng là thu vén, ai nhờ gì nó cũng làm nhưng phải trả công đàng hoàng. Ra giá nghiêm chỉnh, chép bài hai viên bi, giữ dép một viên ? Lợi làm giàu từ cách đó.

- Từ hôm tình cờ bắt được chú dế lửa ai đổi gì Lợi cũng không đổi ? Rất tự tin và hãnh diễn về chú dế dũng mãnh của mình.

- Trong lớp không ai đổi được, nên đâm ra ghét nó, đứa nào cũng muốn làm lợi bẽ mặt ít nhất một lần

Câu 13: Chú dế lửa được miêu tả như thế nào?

Trả lời:

- Ngoại hình: Có màu đỏ, nhỏ con, hàm răng rất khỏe 

- Tính cách: Khỏe mạnh, lì đòn, hiếu chiến 

- Đặc điểm: Rất khó để kiếm được dế lửa, thi thoảng mới xuất hiện một con.

Câu 14: Câu chuyện buồn nào đã xảy ra với Lợi và chú dế lửa?

Trả lời:

-  Vì trò nghịch ngợm của Bảo nên Lợi bị thầy Phu thu mất chú dế lửa.

- Không may chiếc cặp sách của thầy Phu đã đề xẹp lép hộp diêm của Lợi.

- Lợi khóc, cặp mắt đỏ hoe nước mắt nước mũi chảy thành dòng ? Tất cả ai cũng thấy thương xót vô cùng cho Lợi và chú dế mạnh mẽ đó.

- Chúng tôi đào mộ chôn chú Dế lửa, đám tang dế lửa ai cũng có mặt. Thầy Phu cũng đến thầy còn làm vòng hoa tim tím đặt trên mộ chú Dế và gửi lời xin lỗi chân thành nhất tới Lợi.

VẬN DỤNG CAO

Câu 15: Viết một đoạn văn (160 - 200 từ) nêu cảm nhận của em về tác phẩm Tuổi thơ tôi của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh?

Trả lời:

 “Tuổi thơ tôi” trích trong hồi ký “Sương khói quê nhà” của Nguyễn Nhật Ánh đã để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng bạn đọc và gợi ra những suy ngẫm về tình bạn, tình thầy trò. Với giọng văn dí dỏm, hài hước, nhà văn đã khắc họa một cách rõ nét hình ảnh các nhân vật xuất hiện xuyên suốt văn bản với chân dung đẹp đẽ, sống động. Những cậu bé trong “Tuổi thơ tôi” đã đưa người đọc bật cười với những khoảnh khắc ngộ nghĩnh của tuổi thơ. Những cậu bé trong câu chuyện là những cậu bé nghịch ngợm với đủ trò chơi thôn quê, dân dã. Đám trẻ vì ghen tị với Lợi nên đã bày trò để Lợi không còn huênh hoang với “chiến binh bất bại” của mình. Sau khi đạt được mục đích, làm cho chú dế thân yêu của Lợi chết oan, các cậu bé nghịch ngợm lại cảm thấy hối lỗi và ra sức chuộc lỗi bằng cách đến dự đám tang và chuẩn bị chu đáo cho chú dế một nơi an nghỉ rộng rãi. Có thể nói, những trò nghịch ngợm và tư duy trẻ con của các nhân vật trong truyện đã khiến chúng ta nhìn thấy chính bản thân mình của tuổi thơ và cũng khiến chúng ta suy ngẫm về tình bạn, về cách cư xử trong cuộc sống và tự nhủ mình sẽ sống tốt hơn từng ngày. Với giọng điệu dí dỏm và cách xây dựng nhân vật độc đáo, tác phẩm không cần quá nhiều cuộc đối thoại mà chỉ thông qua con chữ, độc giả đã dễ dàng thấy được vẻ đẹp ẩn sâu trong mỗi nhân vật và từ đó tự rút ra những bài học quý giá cho chính mình.