Giáo án điện tử Hoá học 11 cánh diều Bài 9: Phương pháp tách biệt và tinh chế hợp chất hữu cơ

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

Để tách và tinh chế một chất từ hỗn hợp của chất đó với những chất khác, cần sử dụng các phương pháp khác nhau. Theo em:

1. a) Làm thế nào để thu được ethyl alcohol từ hỗn hợp tạo thành sau khi lên men tinh bột?
2. b) Làm thế nào để thu được đường saccharose (sucrose) từ nước ép mía?

BÀI 9:

 PHƯƠNG PHÁP TÁCH BIỆT VÀ TINH CHẾ HỢP CHẤT HỮU CƠ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Phương pháp kết tinh

Phương pháp chiết

Phương pháp chưng chất

Phương pháp sắc kí

PHƯƠNG PHÁP KẾT TINH

THẢO LUẬN NHÓM

• Phương pháp kết tinh dùng để tách biệt và tinh chết những chất hữu cơ ở dạng gì?
• Nêu nguyên tắc của phương pháp kết tinh
• Quan sát Hình 9.1 và nêu các bước thực hiện phương pháp kết tinh

Kết tinh

là phương pháp quan trọng để tách biệt và tinh chế những chất hữu cơ ở dạng rắn

Nguyên tắc

chất rắn tách ra từ dung dịch bão hòa của chất đó khi thay đổi điều kiện hòa tan (dung môi, nhiệt độ)

Cách thức tiến hành

Hòa tan hỗn hợp chất rắn ở nhiệt độ sôi của dung môi (nước) để tạo dung dịch bão hòa

Lọc nóng để loại bỏ phần chất rắn không tan

Để nguội phần dung dịch sau khi lọc

Lọc lấy chất rắn kết tinh

Câu hỏi 1 SGK trang 52:

Độ tan trong nước của monosodium glutamate (mì chính hay bột ngọt) ở 60 ^oC là 112 g/100 g nước; ở 25 ^oC là 74g/ 100 g nước. Tính khối lượng monosodium glutamate kết tinh khi làm nguội 212 g dung dịch monosodium glutamate bão hòa ở 60 ^oC xuống 25 ^oC.  

TRẢ LỜI

• Khối lượng monosodium glutamate có trong 212 g dung dịch bão hòa ở 60 ^oC là: (gam)
• Khối lượng monosodium glutamate có trong 212 g dung dịch bão hòa ở 25 ^oC là:(gam)
• Khối lượng monosodium glutamate kết tinh khi làm nguội 212 g dung dịch monosodium glutamate bão hòa ở 60 ^oC xuống 25 ^oC là: m = 112 – 90,16 = 21,84 (gam)

PHƯƠNG PHÁP CHIẾT

Tìm hiểu về nguyên tắc phương pháp kết tinh, cách tiến hành phương pháp chiết lỏng – rắn và chiết lỏng – lỏng

• Nguyên tắc: mỗi chất có sự phân bố khác nhau trong hai môi trường không hòa tan vào nhau.
• Chiết chất từ môi trường rắn (chiết lỏng – rắn): Ngâm hoặc đun hỗn hợp chất rắn với dung môi thích hợp. Sau đó loại bỏ phần chất rắn không tan, thu lấy ‘‘dịch chiết’’ chứa chất cần phân tích.

Tìm hiểu về nguyên tắc phương pháp kết tinh, cách tiến hành phương pháp chiết lỏng – rắn và chiết lỏng – lỏng

Chiết chất từ môi trường lỏng (chiết lỏng – lỏng):

• Cho dung dịch chứa chất cần chiết vào phễu chiết, thêm dung môi dùng để chiết vào.
• Lắc đều phễu chiết rồi để yên, hỗn hợp sẽ tách thành hai lớp
• Mở khóa phễu chiết và lần lượt thu lấy từng lớp chất lỏng riêng biệt.
• Làm bay hơi dung môi từ dịch chiết để được chất tan cần phân tách

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Thí nghiệm 1. Chiết tinh dầu

• Chuẩn bị: Hỗn hợp tinh dầu (tinh dầu sả, tinh dầu tràm, tinh dầu bưởi,...) và nước, hexane, phễu chiết, bình tam giác, phễu thủy tinh, đũa thủy tinh, giá thí nghiệm (bao gồm vòng đỡ phễu chiết).
• Tiến hành: Cho khoảng 30 mL hỗn hợp tinh dầu lẫn nước vào phễu chiết 60 mL, thêm tiếp khoảng 15 mL hexane. Đậy nắp phễu chiết, lắc đều rồi để phễu chiết lên giá, mở nắp phễu chiết rồi đậy lại ngay. Sau khi để yên khoảng 5 phút, mở nắp phễu chiết rồi mở khóa phễu chiết. Khi toàn bộ lớp chất lỏng phía dưới (lớp nước) chảy xuống bình hứng thì khóa phễu chiết và thu lấy lớp chất lỏng ở phía trên.