BÀI 5: THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG, VIỆC LÀM

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ hiểu biết của bản thân về các câu tục ngữ, thành ngữ dưới đây:

- Ruộng bề bề không bằng nghề trong tay.

- Một nghề cho chín còn hơn chín nghề.

Trả lời:

- Ruộng bề bề không bằng nghề trong tay: có của mà không làm thì rồi cũng hết, có một nghề giỏi trong tay thì suốt đời không lo bị đói. Ruộng đất rộng, tiền của nhiều chưa hẳn là sung sướng, vì còn sợ lo mất trộm, có ngày phải đói, nhưng có sẵn một nghề trong tay thì không sợ đói.

- Một nghề cho chín còn hơn chín nghề: câu tục ngữ này ý muốn nói chúng ta chỉ nên tập trung vào một công việc nhất định và làm cho tốt nó. Không nên có suy nghĩ làm nghề này rồi lại chuyển nghề khác. Nếu không bạn vẫn mãi nằm trong vòng luẩn quẩn và không có một nghề cố định nào. Mỗi chúng ta khi bước đến giai đoạn lập nghiệp cần phải xác định mục tiêu, đích đến mà mình mong muốn với công việc mình đã lựa chọn. Bạn cần phải cố gắng học hỏi, theo đuổi và phấn đấu cho công việc đó. Một khi bạn đã lựa chọn là phải chinh phục được nó và có những hài lòng nhất định.

KHÁM PHÁ

1. Khái niệm lao động và thị trường lao động
2. Khái niệm lao động

Câu hỏi: Em hãy đọc thông tin dưới đây và trả lời câu hỏi

      Tỉnh B là địa phương có nghề làm muối nổi tiếng. Để sản xuất muối, diêm dân cần có sức khỏe, kiến thức, kinh nghiệm và sử dụng thành thạo công cụ lao động của nghề muối như: cuốc, mai, trục lăn đất, xẻng, rổ, máy bơm nước,... Đầu tiên, diêm dân phải cải tạo mặt ruộng, gia cố nền, xử lí ruộng công phu. Họ sử dụng phương pháp truyền thống phơi nước dạng tĩnh, lấy nước biển từ các kênh rạch tự nhiên đến các khu chứa nước, dẫn vào đồng muối rồi phơi nước. Sau khi muối kết tinh trên ruộng, diêm dân tiến hành thu gom và bảo quản. Muối được bốc dỡ lên bờ ruộng và che đậy lại bằng tấm che. Sản phẩm muối của tỉnh có ba loại: muối bạc, muối đen, không có vị đắng và chát như muối ở các vùng biển khác nên đáp ứng tốt nhu cầu đời sống xã hội.

- Theo em, để sản xuất muối, diêm dân cần có những yếu tố nào?

- Em hiểu thế nào là lao động?

Trả lời:

- Để sản xuất muối, diêm dân cần có sức khỏe, kiến thức, kinh nghiệm và sử dụng thành thạo công cụ lao động của nghề muối như: cuốc, mai, trục lăn đất, xẻng, rổ, máy bơm nước,...

- Lao động là hoạt động có mục đích, có ý thức của con người nhằm tạo ra hàng hóa và dịch vụ phục vụ cho nhu cầu đời sống.

1. Khái niệm thị trường lao động

Câu hỏi: Em hãy quan sát biểu đồ, đọc trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

       Trường hợp

      Anh P đang thất nghiệp, anh tìm hiểu thị trường lao động và được giới thiệu đến Hội chợ việc làm. tại đó, anh tìm được một công ty cần thuê mướn và sử dụng lao động phổ thông. Hợp đồng lao động giữa anh P với công ty đã được kí kết.

- Qua biểu đồ, em hãy nhận xét về sự biến động của lực lượng lao động theo quý từ năm 2020 - 2022.

- Em hãy chỉ ra những yếu tố hình thành thị trường lao động trong trường hợp trên. Nêu cách hiểu của em về thị trường lao động.

Trả lời:

- Nhận xét về sự biến động của lực lượng lao động theo quý từ năm 2020 - 2022:

• Qua biểu đồ, sự biến động lực lượng lao động theo quý từ năm 2020 - 2022 khá lớn, thời điểm cao nhất là quý IV năm 2020 (52,1 triệu người), thời điểm thấp nhất (49,1 triệu người).
• Sự chênh lệch giữa các quý đều ở mức ổn định, không quá lớn và lực lượng lao động vẫn có xu hướng tăng lên.

- Những yếu tố hình thành thị trường lao động trong trường hợp trên:

• Công ty cần thuê mướn và sử dụng lao động phổ thông.
• Người có nhu cầu tìm kiếm công việc
• Hợp đồng lao động
• Thị trường lao động là nơi diễn ra sự thỏa thuận, xác lập quan hệ lao động về việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động với người sử dụng lao động, các tổ chức đại diện của các bên, cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

2. Khái niệm việc làm và thị trường việc làm
3. Khái niệm việc làm

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, trường hợp sau và trả lời câu hỏi

THÔNG TIN 

Điều 3 Luật Việc làm năm 2013 quy định: "Việc làm là hoạt động tạo ta thu nhập mà không bị pháp luật cấm".

Trường hợp

      Sau khi tốt nghiệp Trường Đại học Xây dựng B, anh A được tuyển dụng vào làm việc tại một công ty xây dựng với mức lương 15 triệu đồng/tháng. Để có thêm thu nhập cho gia đình và trang trải cuộc sống, vợ anh cũng tham gia hoạt động lao động, chị mở một cửa hàng bán quần áo, lợi nhuận trung bình 10 triệu đồng/tháng. Khoản thu nhập hợp pháp từ tiền lương và cửa hàng đã giúp gia đình anh A có cuộc sống ổn định.

- Dựa trên Điều 3 Luật Việc làm năm 2013, em hãy cho biết việc gia đình anh A tham gia hoạt động lao động mang lại thu nhập có được gọi là việc làm không?

- Em hiểu thế nào là việc làm?

Trả lời:

- Dựa trên Điều 3 Luật Việc làm năm 2013, việc gia đình anh A tham gia hoạt động lao động mang lại thu nhập được gọi là việc làm. Bởi vì việc làm là hoạt động lao động tạo ra thu nhập mà không bị pháp luật cấm.

- Việc làm là hoạt động lao động tạo ra thu nhập mà không vi phạm pháp luật.

1. Khái niệm thị trường việc làm

Câu hỏi: Em hãy quan sát biểu đồ, đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

     Trường hợp

     Trong phiên giao dịch giới thiệu việc làm được tổ chức tại tỉnh M, có 28 cơ sở sản xuất, kinh doanh tham gia. Số lượng lao động cần tuyển dụng gần 1000 người với mức lương, điều kiện làm việc, chế độ ưu đãi,... và các thỏa thuận khác. Vị trí việc làm cần tuyển dụng gồm: nhân viên kinh doanh, nhân viên tư vấn,... Có hơn 1200 người lao động đã đến đây tìm việc làm. Sau khi thỏa thuận, các cơ sở sản xuất, kinh doanh với vai trò là người sử dụng lao động đã kí kết, xác lập hợp đồng lao động với những người lao động ứng tuyển đủ điều kiện và sẵn sàng làm việc.

- Số lao động có việc làm theo quý từ năm 2019 - 2021 có biến động như thế nào qua biểu đồ trên?

- Trong trường hợp trên, thị trường việc làm được hình thành từ những yếu tố nào? Theo em, thị trường việc làm là gì?

Trả lời:

- Số lao động có việc làm theo quý từ năm 2019 - 2021:

• Từ quý I năm 2019 đến quý quý IV năm 2019 có sự tăng nhẹ
• Từ quý I năm 2020 đến quý II năm 2020 giảm mạnh
• Từ quý III đến quý IV năm 2022 có sự tăng lên đến quý I năm 2021 lại giảm

- Thị trường việc làm được hình thành từ những yếu tố sau:

• Hợp đồng lao động
• Người sử dụng lao động
• Người lao động

- Thị trường việc làm là nơi diễn ra sự thỏa thuận, xác lập hợp đồng làm việc giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm, tiền lương và điều kiện làm việc.

3. Mối quan hệ giữa thị trường lao động và thị trường việc làm

Câu hỏi: Em hãy đọc các trường hợp sau và thực hiện yêu cầu

     Trường hợp 1

     Lực lượng lao động ở nước H tăng nhanh. Để ổn định đời sống của người lao động và phát triển kinh tế. Chính phủ nước này đã có những chính sách thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp mở rộng quy mô hoạt động. Số việc làm tăng, tạo nhiều cơ hội cho người lao động lựa chọn việc làm phù hợp. Năng suất lao động tăng, doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và thu được lợi nhuận cao hơn, tạo điều kiện cho kinh tế nước H tăng trưởng và phát triển bền vững.

     Trường hợp 2 

     Tình hình kinh tế - xã hội ở nước B tiếp tục hồi phục nhanh ở hầu hết các ngành, lĩnh vực. Hoạt động sản xuất kinh doanh tăng trưởng mạnh mẽ. Các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lao động vào các vị trí việc làm tăng. Số lượng lao động có cơ hội việc làm tăng, lượng người thất nghiệp trong độ tuổi lao động giảm. Đồng thời, thu nhập bình quân của người lao động tăng, đời sống ổn định, chất lượng lao động ngày càng được nâng cao.

Em hãy chỉ rõ mối quan hệ giữa thị trường lao động và thị trường việc làm trong các trường hợp trên.

Trả lời:

Mối quan hệ giữa thị trường lao động và thị trường việc làm trong các trường hợp trên: Giữa thị trường lao động và thị trường việc làm có mối quan hệ với nhau, tác động lẫn nhau.

- Thị trường lao động tăng thúc đẩy thị trường việc làm tăng

- Thị trường việc làm tăng thúc đẩy thị trường lao động tăng