Đáp án Ngữ văn 12 kết nối Bài 1: Xuân Tóc Đỏ cứu quốc

BÀI 1. KHẢ NĂNG LỚN LAO CỦA TIỂU THUYẾT

VĂN BẢN. XUÂN TÓC ĐỎ CỨU QUỐC

I. TRƯỚC KHI ĐỌC

Câu 1: Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sử chú ý, tò mò ngay từ cái tên, bạn nghĩ tới những nhân vật nào, nêu nhận xét?

Soạn chi tiết: 

- Khi nói về nhân vật văn học có thể gây cho độc giả sử chú ý, tò mò ngay từ cái tên, em nghĩ tới những nhân vật: Chí Phèo, Xuân Tóc Đỏ,…

- Ý nghĩa của việc đặt tên cho các nhân vật trong sáng tác văn học: Giúp nhà văn thể hiện tư tưởng, tình cảm và là phương thức biểu lộ dụng ý nghệ thuật. 

Câu 2: Nêu những hiểu biết của bạn về tiếng cười trào phúng trong sáng tác văn học (đối với trào phúng, thủ pháp trào phúng, giọng điệu trào phúng…).

Soạn chi tiết: 

- "Tiếng cười tào phúng" trong sáng tác văn học là nguyên tắc phản ánh nghệ thuật với tính chất hóm hỉnh, sâu cay, châm biếm. 

- Tiếng cười trào phúng thường xuất hiện khi tác giả muốn chỉ trích, mỉa mai một vấn đề, nhân vật nào đó. Thông qua tiếng cười trào phúng, người viết có thể thể hiện tư tưởng, quan điểm, lên tiếng phê phán các vấn đề tồn đọng một cách chân thực và sâu sắc nhất. 

- Thủ pháp trào phúng có thể kể tới như: phóng đại, đối lập, nghịch ngữ, mỉa mai,…

II. ĐỌC VĂN BẢN

Câu hỏi: Chú ý cách giới thiệu về sự kiện qua những chi tiết cụ thể và các yếu tố hé lộ giọng điệu trần thuật chính.

Soạn chi tiết: 

a, Không gian: Sân quần Rollandes Varreau => Một sự kiện bất ngờ trước đây chưa từng có, gây chấn động đến bất ngờ và có thể làm thay đổi lịch sử của nền thể thao nước nhà. 

b, Con người:

+ "Tuy giá vé vào cửa là ba đồng hạng bét, số công chúng sáng hôm ấy, cũng trên ba nghìn": Mặc dù giá vé rất cao những nhiều người vẫn đổ xô nhau để mua vé sự kiện.

+ "rất nhiều người hâm mộ vì đến chậm, không mua được vé, bèn hóa ra phẫn uất và chết một cách rất thể thao, nghĩa là tự tử dần bằng thuốc phiện không có giấm thanh hút vào phổi”: Quang cảnh sân quần hỗn loạn bởi sự náo nhiệt của người hâm mộ.

+ Cụm từ “chết một cách rất thể thao”: Thể hiện thái độ châm biếm, mỉa mai của tác giả. 

=> Từ những chi tiết thể hiện cách giới thiệu về sự kiện, tác giả đã cho thấy một khung cảnh hỗn loạn, nực cười. Cách xây dựng không gian này có tác dụng: Tạo ấn tượng, hứng thú, sự tò mò cho người đọc.

=> Giọng điệu trần thuật chính của tác phẩm là giọng điệu trần thuật (tự sự) nhưng đậm chất trào phúng. 

Câu hỏi: Câu văn này có thể gợi lên ấn tượng gì về nhân vật Xuân Tóc Đỏ?

Soạn chi tiết: 

Câu văn: Tuyết cố làm cho ông bố đỡ buồn, kêu rằng cái phần danh dự của gia đình cũng còn có cơ cứu chữa được, vì mọi người còn hi vọng vào Xuân

=> Ấn tượng về nhân vật Xuân Tóc Đỏ

• Xuân không hiện lên một cách trực tiếp mà thông qua lời của cô Tuyết.

• Xuân trong cách kể của cô Tuyết hiện lên là một người tài giỏi, là niềm hi vọng sẽ đem lại chiến thắng trong trận đấu. 

Câu hỏi: Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu như thế nào?

Soạn chi tiết: 

- Người kể chuyện đã miêu tả chân dung các nhân vật bằng giọng điệu hài hước, châm biếm: 

+ Người kể chuyện sử dụng hàng loạt từ ngữ mang tính biểu cảm cao để phác họa hình ảnh sống động về những người ngồi trên khán đài. 

+ Cách diễn đạt của người kể chuyện còn pha chút hài hước khi miêu tả các vị quan lớn với trang phục lộng lẫy, có thể coi là "lồng lộn".

=> Cách mô tả này giúp tăng cường tính chất hấp dẫn và sống động của câu chuyện, tăng tính gợi hình, gợi cảm, tạo hứng thú cho người đọc. 

Câu hỏi: Đoạn văn cho thấy điều gì về bản chất của cuộc bãi binh bố trận được nhà nước thuộc địa triển khai trước một sự kiện chính trị quan trọng?

Soạn chi tiết: 

Đoạn văn: Tổng cục đã phái rất nhiều người sục sạo khắp bốn phương trời, để họ phải lục lọi cho ra hai cái ông quán quân bí mật ấy, nhưng vô hiệu quả!...Sau cùng Tổng cục đành phải cứu chữa sự sai hẹn của mình trước công chúng, bằng cách mời nhà quán quân quần vợt Xiêm La ra thử tài với Xuân Tóc Đỏ.

- Đoạn văn cho thấy cuộc bài binh bố trận này được sắp đặt nhằm thể hiện- Đoạn văn trên cho thấy cuộc bài binh bố trận này được tổ chức nhằm thể hiện sự nhượng bộ và tôn trọng của một nước thuộc địa đối với một nước lớn. Tuy nhiên, mặc dù đã được sắp xếp để hai quốc gia lớn giành chiến thắng, cuộc bài binh bố trận lại diễn ra trong một tình hình hỗn loạn:

- Việc hai người chiến thắng bí mật mất tích là một vấn đề nghiêm trọng. Nếu nước lớn không thắng, sẽ tạo ra một làn sóng nguy hiểm cho quyền lợi của nước này.

- "Và Tổng cục kết luận rằng đó chính là một sự phá hoại, một cuộc phản kháng, một trò chơi xỏ lại Tổng cục, cũng như thói quen, tình trạng bất ổn của các nhà thể thao có danh tiếng từ lâu": Điều này gây sốc và tạo ra tình trạng hoang mang trong xã hội, cho thấy sự hỗn loạn trong lĩnh vực thể thao.

- Cách giải quyết tình huống là mời quán quân từ Xiêm La đấu với Xuân Tóc Đỏ. Phương án này nhằm làm giảm tình trạng hỗn loạn và đề xuất một giải pháp thông qua thể thao và giải trí.

Câu hỏi: Lí do sự hài lòng của các đối tượng tham dự sự kiện đã được diễn tả như thế nào?

Soạn chi tiết: 

- Sự hào hứng của những người tham gia cuộc bài binh bố trận xen lẫn với Luang Brabahol, nhà vô địch từ Xiêm La.

- Việc đề cử Xuân tham gia đấu với nhà vô địch từ Xiêm La thay vì Hải và Thụ "được coi là một động thái tinh tế và tỏ ra kiêu ngạo". Điều này cho thấy sự tôn trọng đối thủ và sự linh hoạt của Tổng cục, mang lại sự hài lòng cho nước bạn.

- Ông Văn Minh, người đại diện và người có quyền quyết định, cảm thấy vô cùng hạnh phúc vì người được ông đại diện từ Hà thành có thể bảo vệ danh dự của Tổ quốc trước nhà vô địch từ Xiêm La.

Câu hỏi: Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đem lại hiệu quả nghệ thuật gì?

Soạn chi tiết: 

Sự cường điệu trong cách miêu tả phản ứng của vua Xiêm đem lại hiệu quả nghệ thuật:

- "đức vua Xiêm đã lộ ra mặt rồng tất cả sự thịnh nộ của vị thiên tử thế thiên hành đạo ở cái nước có hàng triệu con voi": diễn tả sự tức giận tột cùng của vua Xiêm. 

- Các tính từ thể hiện cảm xúc như "thịnh nộ", "băn khoăn", "lôi thôi" và "lợi hại: diễn tả tâm trạng tức giận của vua Xiêm và góp phần tạo nên không khí căng thẳng cho trận đấu. 

- Vua Xiêm tức giận "lôi trong túi áo ra một cái bản đồ Ấn Độ Chi Na do chính phủ Xiêm vẽ lại", rồi "Ngài ngắm nghĩa cái bản đồ mà không nhìn ra cuộc đấu nữa". Cùng với đó là những tiếng thì thái "La guerre! La guerre!". 

Thông qua sự phản ứng của vua Xiêm có thể thấy tình hình chính trị, ngoại giao thời bấy giờ không hề đơn giản. 

Câu hỏi: Các quan chức nhà nước có động thái gì nhằm cứu vãn tình hình? Các động thái đó mang tính chất khôi hài như thế nào? 

Soạn chi tiết: 

a, Để giải quyết tình hình, các quan chức nhà nước đã thực hiện các hành động sau:

- Sau khi nghe lệnh từ quan Toàn quyền, ông Giám đốc chính trị Đông Dương ngay lập tức rời khỏi khán đài và tìm ông bầu của Xuân Tóc Đỏ. Ông thầm thỉ vào tai ông bầu rằng ông nên nhường vị trí quán quân cho đội từ Xiêm La vì điều này liên quan đến vận mệnh của đất nước.

- Họ tác động mạnh vào tâm lý của ông Văn Minh bằng cách nói rằng "mặc dù bạn sẽ mất danh dự chiến thắng, nhưng chính phủ sẽ đền bù cho các mặt khác một cách hậu hĩ!" hoặc "Nếu An Nam thắng Xiêm La trong môn quần vợt, có thể dẫn đến chiến tranh".

b, Tính chất hài hước được thể hiện qua:

- Trong tình huống khẩn cấp, các quan chức nhà nước bỏ khán đài để trực tiếp thảo luận về việc nhường bàn thắng.

- Ông Văn Minh, trong các cuộc đối thoại, thường thể hiện sự ngây ngô và không hiểu rõ lắm về những đề xuất của ông Giám đốc chính trị Đông Dương, cho rằng chúng quá phi lý.

- Các quan chức coi trận đấu là một vấn đề đặc biệt quan trọng liên quan đến vận mệnh quốc gia và liên tục sử dụng các từ ngữ kịch tính như "tránh cho bách tính lương dân cái nạn núi xương, sông máu" để áp đặt lên ông Văn Minh và thúc đẩy ông yêu cầu Xuân nhường bàn thắng.

=> Để đạt được chiến thắng, quan chức nhà nước đã chọn lựa phương án yêu cầu đối thủ nhường bàn thắng. Điều này mang tính hài hước và thể hiện sự hèn nhát và thiển cận trong tư duy của họ.

Câu hỏi: Nhịp điệu trần thuật ở đoạn này có gì đáng chú ý?

Soạn chi tiết: 

Nhịp điệu trần thuật trong đoạn văn nay nhanh, gấp gáp. 

=> Nhịp điệu đó giúp nhà văn làm làm nổi bật không khí căng thẳng, kịch tính, tạo sự hồi hộp cho độc giả theo dõi. 

Câu hỏi: Bạn có liên tưởng gì đến thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao hay văn hóa mà bạn được biết?

Soạn chi tiết: 

Thực tế thường diễn ra sau một sự kiện thể thao hay văn hóa có thể bao gồm các hoạt động sau:

1. Lễ trao giải: Sau một sự kiện quan trọng, thường có một lễ trao giải để vinh danh những người chiến thắng và tôn vinh thành tích của họ. Người chiến thắng thường nhận được các giải thưởng và huân chương để công nhận thành tích của mình.

2. Phỏng vấn và báo chí: Các vận động viên, nghệ sĩ hoặc người tham gia sự kiện thường được phỏng vấn bởi các phóng viên và truyền thông. Họ có thể chia sẻ cảm xúc, suy nghĩ và trải nghiệm của mình về sự kiện và những gì đã xảy ra.

3. Đánh giá và phân tích: Báo chí, các chuyên gia và người hâm mộ thường tiến hành đánh giá và phân tích sự kiện. Họ có thể phân tích chiến thuật, kỹ thuật, hiệu suất cá nhân và nhận định về các khía cạnh khác của sự kiện.

Câu hỏi: Cách xưng hô của nhân vật Xuân Tóc Đỏ có gì đáng chú ý?

Soạn chi tiết: 

- Xuân Tóc Đỏ xưng "ta", gọi công chúng là "quần chúng nông nổi", "mi"

=> Cách gọi này cho thấy Xuân Tóc Đỏ coi thường quần chúng, coi mình là thượng đẳng, là bề trên, là một nhân vật cao cao tại thượng. Cách xưng hô cho thấy tính cách trịch thượng, tự kiêu, tự đại của Xuân Tóc Đỏ. 

Câu hỏi: Những ghi chú được đặt trong ngoặc đơn có ý nghĩa nghệ thuật như thế nào?

Soạn chi tiết: 

- Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể được xem xét như một yếu tố nghệ thuật để tăng cường sự chân thật và sâu sắc trong một đoạn văn đặc biệt là đoạn văn miêu tả một nhân vật diễn thuyết:

+ Những ghi chú trong ngoặc đơn có thể là cách diễn đạt tâm lý và tâm trạng của nhân vật. Nó giúp độc giả hoặc người nghe cảm nhận được những suy nghĩ, cảm xúc và tư duy tư nhân vật đang trải qua.

(nó vỗ vào ngực) – tự cao

(nó đấm tay xuống không khí) – kiên định

(nó giơ cao tay lên) – quyết tâm

+ Tạo nên điểm nhấn, gây sự chú ý trong câu văn. 

Câu hỏi: Có thể dùng những từ ngữ gì để khái quát về tính chất phản ứng của đám đông được thể hiện qua đoạn này?

Soạn chi tiết: 

- Các từ ngữ có thể được dùng để khái quát về tính chất phản ứng của đám đông: ngưỡng mộ, hân hoan, hào hứng. 

III. SAU KHI ĐỌC

Câu 1: Tóm tắt các sự việc chính được kể trong đoạn trích Xuân Tóc Đỏ cứu quốc bằng một sơ đồ phù hợp.

Soạn chi tiết: