THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

Câu 1: Nhận xét về sắc thái nghĩa của từ ngữ in đậm trong trường hợp sau:

1. Có lúc vểnh râuvai phụ lão

Cũng khi lên mặt dáng văn thân

                 (Trần Tế Xương, Tự trào I)

1. Quả cau nho nhỏ, miếng trầu hôi,

Này của Xuân Hương đã quệt rồi

                  (Hồ Xuân Hương, Mời trầu)

1. Ghế tréo long xanh ngồi bãnh choẹ

Nghĩ rằng đồ thật hoá đồ chơi

                     (Nguyễn Khuyến, Tiến sĩ giấy)

Trả lời:

1. Vểnh râu và lên mặt thể hiện sắc thái kiêu ngạo, thách thức
2. Quệt: Dối trá, lừa lọc.
3. Bảnh chọe: có vẻ oai vệ, tự đắc

Câu 2: Có thể thay từ "bác" bằng từ "bạn" trong câu thơ sau không? Vì sao?

Trả lời:

Không thể thay từ "bác" bằng từ "bạn" trong câu thơ sau vì nó sẽ làm mất đi sắc thái biểu cảm của tác giả.

Câu 3: Cho câu thơ sau:

Ghé mắt trông ngang thấy bảng treo

Theo em, có thể thay từ "nagng" bằng từ "lên" không? Vì sao?

Trả lời:

Theo em, có thể thay từ "ngang" bằng từ "lên" vì sẽ làm mất đi sắc thái, sự chế giễu, cợt nhả của tác giả với Thái thú

Câu 4: Thay từ "cheo leo" trong câu thơ sau bằng một hoặc một từ có nghĩa tương tự. Từ đó, chỉ ra cái hay trong việc sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương.

Kìa đền Thái Thú đứng cheo leo

Trả lời:

cheo leo = chông chênh

Cái hay trong việc sử dụng từ ngữ của Hồ Xuân Hương để nói đến chông chênh, đứng không chắc chắn của ngồi đền. 

Câu 5: Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ sau và nêu tác dụng của biện pháp ấy:

Sống lâu lâu để làm gì nhỉ?

Lâu để mà xem cuộc chuyển vần

Trả lời:

Điệp từ lâu nhằm mục đích nhấn mạnh, khẳng định, liệt kê, ... để làm nổi bật vấn đề, ý nghĩa muốn truyền tải về mong muốn được chứng kiến được nhìn xem trần thế