Giáo án công nghệ 10 – Thiết kế cánh diều bài 9: Hình chiếu vuông góc

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp:

- GV yêu cầu HS đọc mục “I. Phương pháp hình chiếu vuông góc” trong SGK quan sát hình 9.2, hình 9.3 và trả lời các câu hỏi:

+ Vật thể nằm ở vị trí nào so với mặt phẳng hình chiếu theo hướng chiếu của người quan sát?

+ Vì sao phải xoay mặt phẳng hình chiếu bằng và mặt phẳng hình chiếu cạnh về trùng với mặt phẳng hình chiếu đứng?

+ Với vị trí của vật thể và hướng nhìn của người quan sát trên hình 9.2, hãy mô tả vị trí của các mặt phẳng hình chiếu đứng, hình chiếu bằng, hình chiếu cạnh so với vị trí của vật thể.

+ Em có thể giải thích vì sao lại gọi là HCVG?

– GV yêu cầu HS tiếp tục quan sát hình 9.4 và trả lời câu hỏi trong SGK:

+ Quan sát các hình chiếu trên hình 9.4 và cho biết quan hệ về vị trí giữa các hình chiếu đó với nhau.

+ Đọc tên các hình chiếu trên hình 9.4.

+ Chi rõ các nét đứt mảnh trên hình 9.4 thể hiện những cạnh nào của vật thể?

- GV yêu cầu HS quan sát hình 9.4 và 9.5 để so sánh vị trí của các hình chiếu giữa hai phương pháp chiếu thông qua câu hỏi:

+ Em hãy cho biết sự khác nhau về vị trí các hình chiếu giữa 2 phương pháp chiếu.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK, quan sát hình ảnh, trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi:

+ Vật thể nằm phía trước mặt phẳng hình chiếu đứng (HCĐ), nằm phía trên mặt phẳng hình chiếu bằng (HCB), nằm bên trái mặt phẳng hình chiếu cạnh (HCC).

+ Phải xoay mặt phẳng HCB và HCC về trùng với mặt phẳng HCĐ để có được các hình chiếu của vật thể đều nằm trên mặt phẳng của tờ giấy vẽ, lúc đó hướng nhìn của người đọc bản vẽ vuông góc với cả 3 MPHC.

+ Mặt phẳng hình chiếu đứng nằm phía sau vật thể, mặt phẳng hình chiếu bằng nằm phía dưới vật thể, còn mặt phẳng hình chiếu cạnh nằm bên phải vật thể

+ Hiểu một cách đơn giản, gọi là HCVG vị tia chiếu vuông góc với MPHC. Chính xác hơn, nếu AH vuông góc với mặt phẳng (Q) tại 11 thì điểm H gọi là hình chiếu vuông góc của điểm A lên mặt phẳng (Q) (hình 1).

+ Nếu lấy hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCĐ làm chuẩn thì hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCB đặt ngay phía dưới và hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCC nằm ngang bên trái.

+ Tên hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCĐ được gọi là hình chiếu từ trước (hình chiếu đứng – hinh A), hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCB được gọi là hình chiếu từ trên (hình chiếu bằng – hình B) và hình chiếu của vật thể trên mặt phẳng HCC được gọi là hình chiếu từ trái (hình chiếu cạnh – hình C).

+ Nét đứt trên hình chiếu thể hiện các cạnh khuất của vật thể.

+ So với HCĐ, HCB nằm phía dưới với phép chiếu góc tư thứ nhất, HCB nằm phía trên với phép chiếu góc tư thứ ba. So với HCĐ, HCC nằm phía bên phải với phép chiếu góc tư thứ nhất, HCB nằm phía bên trái với phép chiếu góc tư thứ ba.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức:

+ Để thuận tiện khi vẽ, các mặt phẳng của vật thể hình hộp thường được đặt song song các mặt phẳng hình chiếu.

+ Không thể hiện các trục của các mặt phẳng hình chiếu và các đường gióng trên bản vẽ.

- Sau khi HS trả lời, GV nhận xét, đánh giá và giải thích rõ hơn để HS phân biệt được hai phương pháp chiếu: Các hình chiếu của hai phương pháp chiếu giống nhau nhưng vị trí của HCB và HCC so với HCĐ khác nhau.

- GV cũng nêu rõ: Phương pháp chiếu góc thứ 3 ít được sử dụng ở Việt Nam nên nếu có sử dụng thì trên bản vẽ dùng phép chiếu góc thứ 3 cần có thêm kí hiệu như trên hình 9.6.

I. Các phương pháp biểu diễn hình chiếu vuông góc

- Phương pháp hình chiếu vuông góc (HCVG) là phương pháp biểu diễn các hình chiếu vuông góc trên cùng một mặt phẳng (bản vẽ). Các HCVG là các hình biểu diễn hai chiều, do vậy để thể hiện được đầy đủ hình dạng của vật thể, trên bản vẽ kĩ thuật thường phải sử dụng nhiều hinh chiếu.

- Để nhận được các hình chiếu vuông góc, người ta thường sử dụng một trong hai phương pháp chiếu sau đây:

+ Phương pháp góc chiếu thứ nhất.

+ Phương pháp góc chiếu thứ ba.

- Phương pháp góc chiếu thứ nhất:

+ Đặt vật thể cần biểu diễn vào trong góc được tạo bởi các mặt phẳng hình chiếu đứng, mặt phẳng hình chiếu bằng và mặt phẳng hình chiếu cạnh vuông góc với nhau từng đôi một.

+ Dùng phép chiếu vuông góc chiếu các mặt của vật thể lên trên các mặt phẳng hình chiếu. Xoay mặt phẳng hình chiếu bằng (MPHCB) xuống dưới một góc 90°, mặt phẳng hình chiếu cạnh ( MPHCC) sang phải một góc 90° để các hình chiếu cùng nằm trên một mặt phẳng.

- Các hình chiếu được thể hiện trên mặt phẳng bàn về (không thể hiện các đường gióng) như trên hình 9.4 và được đặt tên như sau:

+ Hình chiếu A. Hình chiếu từ trước (còn gọi là hình chiếu đứng).

+ Hình chiếu B. Hình chiếu từ trên (còn gọi là hình chiếu bằng).

+ Hình chiếu C: Hình chiếu từ trái (còn gọi là hình chiếu cạnh).

- Một số quy định trên bản vẽ hình chiếu vuông góc:

+ Số lượng các hình chiếu phải đủ để thể hiện hình dạng của vật thể.

+ Đường bao khuất, cạnh khuất về bằng nét đứt mãnh.

+ Vẽ đường trục cho các vật thể đối xứng, về đường tâm cho đường tròn bằng nét gạch dài-chấm-mảnh.