Giáo án điện tử Hoá học 11 cánh diều Bài 10: Công thức phân tử hợp chất hữu cơ

CHÀO MỪNG CÁC EM
ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Chất X được tạo nên từ các nguyên tố C, H và O với tỉ lệ về số lượng nguyên tử của các nguyên tố này tương ứng là 2 : 6 : 1. Nghiên cứu cũng xác định được phân tử khối của hợp chất này là 46.

Dựa và đâu để có được các dữ kiện trên và công thức phân tử của X là gì?

BÀI 10:
CÔNG THỨC PHÂN TỬ
HỢP CHẤT HỮU CƠ

NỘI DUNG BÀI HỌC

THÀNH PHẦN NGUYÊN TỐ VÀ CÔNG THỨC PHÂN TỬ

PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÂN TỬ KHỐI CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ – PHỔ KHỐI LƯỢNG (MS)

THÀNH PHẦN NGUYÊN TỐ VÀ CÔNG THỨC PHÂN TỬ

THẢO LUẬN NHÓM

Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ là gì? Lấy ví dụ

• Công thức phân tử của hợp chất hữu cơ cho biết thành phần nguyên tố và số lượng nguyên tử mỗi nguyên tố có trong phân tử chất hữu cơ.
• Ví dụ: Công thức phân tử của butane là C₄H₁₀. Trong mỗi phân tử butane có tỉ lệ số nguyên tử C : H là 2 : 5

Công thức đơn giản nhất là gì? Lấy ví dụ

• Công thức đơn giản nhất (công thức thực nghiệm) cho biết tỉ lệ tối giản về số lượng nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử một hợp chất hữu cơ.
• Ví dụ: Propene có công thức đơn giản nhất là CH₂

Với hợp chất hữu cơ A có công thức đơn giản nhất là C_xH_yO_z, rút ra các nhận xét về tỉ lệ x : y : z

• Với hợp chất hữu cơ A có công thức đơn giản nhất là C_xH_yO_z, ta có:

+ Tỉ lệ x : y : z dưới dạng tỉ lệ các số nguyên dương tối giản

+ x : y : z =

• Với %C, %H, %O tương ứng là phần trăm khối lượng của các nguyên tố C, H, O có trong hợp chất hữu cơ A, được xác định từ phân tích nguyên tố.

CÂU HỎI 1

Ethyne (C₂H₂) và benzene (C₆H₆) đều có cùng công thức đơn giản nhất là CH. Cần thông tin gì để biết chính xác công thức phân tử của các chất sau khi biết công thức đơn giản nhất của chúng?

TRẢ LỜI

Để biết chính xác công thức phân tử của các chất sau khi biết công thức đơn giản nhất của chúng cần biết thêm phân tử khối của chất.

KẾT LUẬN

• Công thức đơn giản nhất cho biết tỉ lệ tối giản về số nguyên tử của các nguyên tố trong phân tử một hợp chất hữu cơ và thường được xác định dựa trên kết quả phân tích nguyên tố.
• Công thức phân tử cho biết số lượng nguyên tử của mỗi nguyên tố trong phân tử và có thể được xác định dựa trên công thức đơn giản nhất và phân tử khối của chất đó.

PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH PHÂN TỬ KHỐI CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ – PHỔ KHỐI LƯỢNG (MS)

Trước đây, một trong những phương pháp thường được các nhà khoa học sử dụng để xác định phân tử khối của một hợp chất là dựa vào tỉ khối (d) của chất đó ở dạng khí (hơi) so với một khí đã biết ở cùng điều kiện thí nghiệm.

Xác định phân tử khối của một hợp chất dựa trên phổ khối lượng

Trên phổ MS, trục hoàn biểu diễn giá trị m/z của mảnh ion. Trục tung của phổ cho biết cường độ tương đối (%) của các mảnh ion, trong đó ion xuất hiện nhiều nhất được gán cho cường độ tương đối là 100%.

Kết quả phổ khối MS cũng có thể được biểu diễn dưới dạng bảng sau:

CÂU HỎI 2

Trên phổ MS có nhiều tín hiệu (peak), thường tín hiệu nào cho biết phân tử khối của chất?

Thường tín hiệu có giá trị lớn nhất cho biết phân tử khối của chất.

KẾT LUẬN

Phân tử khối của một chất có thể được xác định dựa trên phổ khối lượng (MS) của chất đó.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Công thức phân tử không cho ta biết

1. công thức phân tử chất hữu cơ
2. hàm lượng mỗi nguyên tố trong hợp chất
3. tỉ lệ giữa các nguyên tố trong hợp chất
4. số lượng các nguyên tố trong hợp chất

Câu 2: Tỉ lệ (tối giản) số nguyên tử C, H, O trong phân tử C₂H₄O₂ lần lượt là

1. 2 : 4 : 2
2. 2 : 4 : 1
3. 1 : 2 : 1
4. 1 : 2 : 2