Giáo án điện tử Hoá học 11 cánh diều Bài 13: Hydrocarbon không no (Phần 1)

CHÀO MỪNG CẢ LỚP ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI!

ĐỐ EM

Khí X sinh ra từ trái cà chín kích thích các trái còn xanh xung quanh nhanh chín

Khí X là gì?

Khí X sinh ra từ quá trình hô hấp của quả chuối làm cà chua xanh mau chín

BÀI 13

HYDROCARBON KHÔNG NO

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm, đồng phân và danh pháp

Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Ứng dụng và điều chế

KHÁI NIỆM, ĐỒNG PHÂN VÀ DANH PHÁP

1. Khái niệm

Quan sát các công thức sau, tìm hiểu thông tin mục I.1 SGK trang 81-82 và nêu các khái niệm: Hydrocarbon không no, alkene, alkyne

GHI NHỚ

• Hydrocarbon không no là những hydrocarbon mà trong phân tử cả chúng có liên kết đôi (C=C) hoặc liên kết ba (C≡C) hoặc cả hai loại liên kết đó.
• Alkene là hydrocarbon không no, mạch hở, có một liên kết đôi (C=C) trong phân tử, có công thức chung là C_nH_2n (n  2).
• Alkyne là hydrocarbon không no, mạch hở, có một liên kết ba (CC) trong phân tử, có công thức chung là C_nH_2n-2 (n  2).

Thảo luận và trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 82

Cho công thức cấu tạo của các chất dưới đây:

1. a) Viết công thức phân tử của các chất trên.
2. b) Cho biết trong các chất trên, chất nào là hydrocarbon không no, chất nào là alkene, chất nào là alkyne.

Thảo luận và trả lời Câu hỏi 1 SGK trang 82

Cho công thức cấu tạo của các chất dưới đây:

Hydrocarbon không no là: (2); (3); (4)

Đọc thông tin SGK, quan sát hình 16.2 và 16.3:

Hãy mô tả dạng hình học của các phân tử ethene và ethyne.

Hai nguyên tử C và bốn nguyên tử H đều nằm cùng trên một mặt phẳng (gọi là mặt phẳng phân tử), các góc ;  hầu như bằng nhau và gần bằng 120^o

C mang liên kết ba và 2 nguyên tử H liên kết trực tiếp với chúng nằm trên cùng một đường thẳng

2. 2. Đồng phân

Viết công thức cấu tạo của các chất: C₄H₈ và C₄H₆. So sánh đặc điểm liên kết và mạch carbon của phân tử các chất đó.

GHI NHỚ

• Alkene và alkyne có đồng phân cấu tạo gồm đồng phân về vị trí của liên kết bội và đồng phân về mạch carbon.
• Alkene có đồng phân hình học khi mỗi nguyên tử carbon ở liên kết đôi liên kết với các nguyên tử/nhóm nguyên tử khác nhau.

• Đồng phân cis- có mạch chính nằm về một phía của liên kết đôi.
• Đồng phân trans- có mạch chính nằm về hai phía khác nhau của liên kết đôi.

• Ví dụ:
• But - 2 - ene có hai đồng phân hình học:

Thảo luận, trả lời câu hỏi 2, 3 SGK trang 82

Câu 2. Viết công thức cấu tạo của các alkene có công thức phân tử C₄H₈. Trong các chất này, những chất nào là đồng phân mạch carbon, những chất nào là đồng phân vị trí liên kết đôi của nhau?

Các chất có đồng phân mạch carbon: (1) và (3); (2) và (3)

Các chất là đồng phân vị trí liên kết đôi của nhau: (1) và (2)

Câu 3. Viết công thức cấu tạo dạng đầy đủ và chỉ rõ đồng phân cis-, trans- (nếu có) của mỗi chất sau.

3. 3. Danh pháp

Dựa vào bảng 13.1, nhận xét tên gọi của một số alkene mạch không nhánh và alkyne mạch không nhánh có cùng số nguyên tử carbon, từ đó rút ra quy tắc gọi tên alkene và alkyne mạch không phân nhánh.

Tên của alkene và alkyne mạch không phân nhánh được gọi như sau:

Tên tiền tố (eth-, prop-, but-, ...)

số chỉ vị trí liên kết bội

tên hậu tố

ene đối với alkene

- yne đối với alkene