Giáo án điện tử Khoa học máy tính 12 chân trời Bài B1: Thiết bị và giao thức mạng (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN BÀI HỌC MỚI!

BÀI B1: THIẾT BỊ

VÀ GIAO THỨC MẠNG

CHỦ ĐỀ B: MẠNG MÁY TÍNH VÀ INTERNET

02

NỘI DUNG BÀI HỌC

Một số thiết bị mạng thông dụng

Giao thức mạng và giao thức TCP/IP

Thực hành

2

GIAO THỨC MẠNG VÀ GIAO THỨC TCP/IP

a) Giao thức mạng

• Giao thức mạng (Network protocol) là gì?
• Giao thức mạng thực hiện những hoạt động gì trên thiết bị gửi và thiết bị nhận?
• Em hãy nêu tên một số giao thức mạng thông dụng.

Thảo luận nhóm

Khái niệm

Tập hợp các quy tắc được thiết lập nhằm xác định cách để định dạng, truyền và nhận dữ liệu sao cho các máy tính, thiết bị mạng có thể giao tiếp với nhau bất kể những sự khác biệt giữa chúng.

Các hoạt động của giao thức mạng

Trên thiết bị gửi:

• Đóng gói dữ liệu.

• Xác định địa chỉ IP.

• Xác định địa chỉ MAC.

• Xác định đường đi tối ưu.

• Truyền gói dữ liệu.

• Kiểm tra lỗi và đảm bảo độ tin cậy.

Trên thiết bị nhận:

• Tiếp nhận gói dữ liệu.

• Kiểm tra địa chỉ IP.

• Kiểm tra địa chỉ MAC.

• Kiểm tra lỗi và đảm bảo độ tin cậy.

• Giải nén dữ liệu.

Một số giao thức mạng thông dụng

Dùng cho việc truyền dữ liệu:

• HTTP (HyperText Transfer Protocol).

• HTTPS (HyperText Transfer Protocol Security).

…

Dùng cho việc truyền tải tệp:

FTP (File Transfer Protocol),…

Khác nhau giữa HTTP và HTTPS

Một số giao thức mạng thông dụng

Dùng cho việc truyền tải thư điện tử:

• MIME (Multipurpose Internet Mail Extension).

• SMTP (Simple Mail Transfer Protocol).

• POP3 (Post Office Protocol phiên bản 3).

• IMAP (Internet Message Access Protocol).

…

Một số giao thức mạng thông dụng

Dùng cho việc truyền tải dữ liệu giữa các thiết bị không dây: WAP (Wireless Application Protocol),…

b) Giao thức TCP/IP

Thảo luận nhóm

• Giao thức TCP/IP là gì?
• Bộ giao thức TCP/IP có cấu trúc như thế nào?
• TCP/IP có những phiên bản và giao thức bổ sung nào để hỗ trợ các chức năng cụ thể trong mạng?
• Em hãy nêu tên một số giao thức TCP/IP phổ biến.

Khái niệm

TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet Protocol):

Bộ giao thức trao đổi dữ liệu được sử dụng để truyền tải dữ liệu và kết nối các thiết bị trên mạng Internet.

Cấu trúc

Giao thức TCP (Transmission Control Protocol)

Vai trò: Quản lí việc thiết lập, duy trì và đóng kết nối giữa các thiết bị trên mạng.

Gồm hai phần chính:

Chức năng:

Đảm bảo truyền tải dữ liệu đáng tin cậy và theo đúng thứ tự từ nguồn đến đích.

Xác định cách chia dữ liệu thành các gói.

Kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu và quản lí việc truyền dữ liệu lại nếu cần.

Cấu trúc

Giao thức IP (Internet Protocol)

Vai trò: Quản lí việc định địa chỉ và định tuyến của các gói dữ liệu trong mạng.

Gồm hai phần chính:

Chức năng: Mỗi thiết bị trên mạng được gán một địa chỉ IP duy nhất, cho phép xác định trong mạng và làm cho việc định tuyến dữ liệu giữa các thiết bị trở nên có thể thực hiện được.

Cấu trúc

TCP/IP có một số phiên bản và các giao thức bổ sung: UDP (User Datagram Protocol), ICMP (Internet Control Message Protocol) → hỗ trợ các chức năng cụ thể trong mạng.

Các giao thức TCP/IP phổ biến

HTTP: truyền tải và trao đổi thông tin giữa máy chủ web và trình duyệt web.

HTTPS: truyền tải và trao đổi thông tin an toàn giữa máy chủ web và trình duyệt web.

FTP: truyền tệp giữa các máy tính trên mạng.

Sự khác biệt giữa TCP và UDP

c) Ưu nhược điểm của giao thức mạng TCP/IP

Giao thức mạng TCP/IP có những ưu điểm và nhược điểm gì?

Ưu điểm

Độ tin cậy cao.

Duy trì thứ tự của các gói tin.

Sử dụng cơ chế kiểm soát luồng → giảm nguy cơ quá tải mạng.

Sử dụng địa chỉ IP để xác định, định vị địa chỉ.

Đa nhiệm, linh hoạt.

Có khả năng mở rộng.

Nhược điểm

Phản ứng chậm hơn trong môi trường mạng có độ trễ cao.

Không hiệu quả cho ứng dụng yêu cầu thời gian thực.

Không hỗ trợ đa phương tiện.

Củng cố kiến thức (SGK tr.18)

Chọn câu trả lời đúng cho câu dưới đây:

Trong cùng một mạng máy tính, các máy tính muốn trao đổi được dữ liệu cần:

A. Sử dụng chung một giao thức mạng.

B. Kết nối trực tiếp với nhau.

C. Sử dụng chung một mạng wifi.

D. Có khoảng cách gần nhau.

KẾT LUẬN

• Giao thức mạng: tập hợp tất cả các quy tắc để đảm bảo máy tính có thể trao đổi dữ liệu được với nhau.

• Giao thức TCP/IP: tập hợp các giao thức truyền thông dùng trong mạng Internet và các hệ thống mạng máy tính.

3

THỰC HÀNH

Nhiệm vụ. Kết nối có dây thiết bị mạng với máy tính

Bước 1: Chuẩn bị một dây cáp mạng đã gắn 2 đầu RJ45 (Hình 5).

Bước 2: Một đầu RJ45 nối vào vỉ mạng của máy tính (Hình 6a), đầu còn lại nối vào Modem/Switch (Hình 6b).

Nhiệm vụ. Kết nối có dây thiết bị mạng với máy tính

Bước 3: Quan sát kết quả kết nối Modem/Switch với máy tính bằng đèn báo trên các thiết bị (Hình 6c). Sau đó, kiểm tra kết quả kết nối mạng bằng cách truy cập vào một trang web bất kì.

LUYỆN TẬP