Giáo án điện tử Lịch sử 12 kết nối Bài 16: Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc (P2)

MỜI CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

BÀI 16

HỒ CHÍ MINH – ANH HÙNG

GIẢI PHÓNG DÂN TỘC

NỘI DUNG BÀI HỌC

1

Hành trình cứu nước

2

Sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam

3

Chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945

4

Lãnh đạo cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ 1954 – 1969

PHẦN 3. CHUẨN BỊ VÀ LÃNH ĐẠO CÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945

Cuối tháng 1/1941, nhận thấy tình hình thế giới và trong nước đang có những chuyển biến tích cực, Nguyễn Ái Quốc quyết định trở về nước để trực tiếp lãnh đạo cách mạng và đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với cách mạng Việt Nam giai đoạn 1941 – 1945.

Khai thác Tư liệu 5 – 6, Hình 4, mục Kết nối với văn học, thông tin mục 3 SGK tr.98 – 100 và hoàn thành Phiếu học tập số 2.

TƯ LIỆU 5: “Tôn chỉ mục đích thành lập của Mặt trận Việt Minh là: “liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước, không phân biệt giàu nghèo, già trẻ, trai gái, không phân biệt tôn giáo, xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc dân tộc giải phóng và sinh tồn. Từ khi Mặt trận Việt Minh ra đời, “toàn bộ phong trào chống phát xít Pháp - Nhật của nhân dân ta mang tên là phong trào Việt Minh, cái tên tiêu biểu cho lòng yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc ta”.

(Theo Ban Nghiên cứu Lịch sử Đảng Trung ương, Cách mạng tháng Tám (19485), NXB Sự thật,

1971, tr.27)

TƯ LIỆU 6: “Trung ương đã quyết định cần tích cực chuẩn bị cho cuộc họp Hội nghị toàn quốc của Đảng và Quốc dân đại hội đại biểu. Bác giục chuẩn bị cho kịp họp hai hội nghị quan trọng này từ tháng 7... Giữa lúc công việc bộn bề như thế, Bác bỗng bị mệt... Lúc nào tỉnh, Bác chỉ nói chuyện tình hình: “Lúc này thời cơ thuận lợi đã tới, dù hi sinh tới đâu, dù phải đốt cháy cả dãy Trường Sơn cũng phải kiên quyết giành cho được độc lập”.

(Theo Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Tổng tập hồi kí,

NXB Quân đội nhân dân, 2011, tr. 129 - 130)

Nhiệm vụ cụ thể

Nhóm 1: Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc trong triệu tập và chủ trì Hội nghị lần thú 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (5 - 1941).

Nhóm 2: Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trong chuẩn bị lực lượng chính trị cho cách mạng.

Nhóm 3: Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trong chuẩn bị lực lượng vũ trang cho cách mạng.

Nhiệm vụ cụ thể

Nhóm 4: Tìm hiếu vai trò của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trong chuẩn bị căn cứ địa cho cách mạng.

Nhóm 5: Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh trong tranh thủ sự ủng hộ quốc tế.

Nhóm 6: Tìm hiểu vai trò của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh trong trực tiếp lãnh đạo Cách mạng tháng Tám và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

1. Triệu tập Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (T5/1941)

Vai trò của Nguyễn Ái Quốc: Từ ngày 10 đến ngày 19/5/1941, Nguyễn Ái Quốc triệu tập Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương.

Những chủ trương mới

Xác định cách mạng Việt Nam hiện tại là cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.

Xác định chuẩn bị khởi nghĩa là nhiệm vụ trung tâm của toàn Đảng, toàn dân.

Chủ trương thành lập Mặt trận Việt Minh, Lào, Cam-pu-chia thành lập mặt trận riêng.

Xác định tiến trình cách mạng Việt Nam đi từ khởi nghĩa từng phần tiến lên tổng khởi nghĩa.

2. Chuẩn bị về lực lượng chính trị, lực lượng vũ trang và căn cứ địa cho Cách mạng tháng Tám năm 1945

• Lực lượng chính trị

T5/1941: thành lập Mặt trận Việt Minh

• Là chủ trương sáng suốt của Trung ương Đảng và lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc.
• Có ý nghĩa quan trọng vào sự phát triển phong trào cách mạng giải phóng dân tộc.

Nhiệm vụ

Làm cho nước Việt Nam hoàn toàn độc lập.

Làm cho dân tộc Việt Nam được sung sướng, tự do.

• Lực lượng vũ trang:

Thành lập Tiểu đội du kích thoát li đầu tiên ở Cao Bằng, biên soạn các tài liệu huấn luyện quân sự.

11/1941

Cách mạng Việt Nam phát triển vượt bậc. Hồ Chí Minh phân tích tình hình và đánh giá.

1944

• Thời kì cách mạng hoà bình đã qua nhưng thời kì toàn dân khởi nghĩa chưa tới.
• Cuộc đấu tranh phải từ hình thức chính trị tiễn lên hình thức quân sự song lực lượng chính trị phát triển mạnh hơn quân sự, phải tìm ra một hình thức đấu tranh thích hợp mới có thể đấy phong trào tiến lên.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sáng lập ra đội quân chủ lực đầu tiên của các lực lượng vũ trang – Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân, ngày 22-12-1944

Ngày 22/12/1944: Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân.

• Căn cứ địa cách mạng:

Đầu năm 1941: chọn Cao Bằng để xây dựng một trong hai căn cứ địa đầu tiên của cách mạng

Chuyển cơ quan chỉ đạo của cách mạng từ Pác Bó (Cao Bằng) về Tân Trào (Tuyên Quang).

• Quy tụ được nhiều yếu tố cần thiết (tỉnh giáp biên giới Trung Quốc, có địa hình hiểm trở,…
• Có phong trào tốt từ trước.

Thành lập Khu Giải phóng Việt Bắc (T6/1945)

• Tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế:
• Lấy tên Hồ Chí Minh, lên đường đi Trung Quốc.
• Tìm cách phối hợp hành động với phong trào chống Nhật của nhân dân Trung Quốc và các lực lượng Đồng minh chống phát xít trên chiến trường châu Á - Thái Bình Dương.

8/1942

• Sang Côn Minh (Trung Quốc), tìm kiếm sự ủng hộ của quốc tế.

2/1945

3. Trực tiếp lãnh đạo Cách mạng tháng Tám và thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

14 – 15

8/1945

Thông qua kế hoạch lãnh đạo toàn dân tổng khởi nghĩa.

16 – 17

8/1945

• Chủ trì Đại hội Quốc dân, tán thành chủ trương tổng khởi nghĩa của Đảng, thông qua 10 chính sách của Việt Minh.
• Cử ra Uỷ ban Dân tộc giải phóng Việt Nam.

Soạn thảo và đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

• Hồ Chí Minh đã tiếp thu và phát triển tinh thần bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Mỹ và Tuyên ngôn Nhân quyên và Dân quyên của nước Pháp khi đề cập đến quyền con người.
• Đã phát triển sáng tạo, đưa ra một luận để không thể bác bỏ, phủ nhận về quyển độc lập, tự do của các dân tộc.
• Nội dung của Tuyên ngôn đanh thép.

Tư liệu 4: Chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945.

4.1. Mười chính sách của Việt Minh

“Việt Nam độc lập đồng minh

Có bản Chương trình đánh Nhật, đánh Tây.

Quyết làm cho nước non này,

Cờ treo độc lập, nên xây bình quyền:

Làm cho con cháu Rồng, Tiên,

Dân ta giữ lấy lợi quyền của ta.

Có mười chính sách bày ra,

Một là ích nước, hai là lợi dân.. .”

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, Sđd, trang 242)

Tư liệu 4: Chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945.

4.2. Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân

“Tên Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quản nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền... Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân là đội quân đàn anh, mong cho chóng có những đội quân đàn em khác.

Tuy lúc đầu quy mô của nó còn nhỏ, nhưng tiền đồ của nó rất vẻ vang. Nó là khởi điểm của giải phóng quân, nó có thể đi suốt từ Nam chí Bắc, khắp đất nước Việt Nam”.

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 3, Sđd, trang 539, 540)

Tư liệu 4: Chuẩn bị và lãnh đạo Cách mạng tháng Tám năm 1945.

4.3. Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà

“.. chúng tôi - Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà - trịnh trọng tuyên bố với thế giới rằng:

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thực đã thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mệnh và của cải để giữ vững quyền tự do và độc lập ấy”.

(Hồ Chí Minh toàn tập, tập 4, Sđd, trang 3)

Mặt trận Việt Minh (T5/1941)

Chương trình cứu nước của Việt Minh

Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân (tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam) thành lập ngày 22/12/1944

Tuyên Quang vinh dự được Trung ương Đảng và Bác Hồ chọn là Thủ đô của Khu giải phóng

Chính phủ lâm thời nước Việt Nam

Dân chủ cộng hòa (9/1945)

Tranh vẽ Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì Đại hội Quốc dân tại đình Tân Trào (Tuyên Quang)

Căn nhà số 48 Hàng Ngang (Hà Nội) – nơi Bác soạn thảo Tuyên ngôn Độc lập

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản

Tuyên ngô Độc lập, ngày 2/9/1945

Video: Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập.

PHẦN 4. LÃNH ĐẠO CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG PHÁP VÀ CHỐNG MỸ 1954 – 1969

a. Hồ Chí Minh lãnh kháng chiến chống Pháp (1945 – 1954)

Khai thác Tư liệu 7, Hình 5 – 8, thông tin mục 4a SGK tr.100 – 102 và hoàn thành Phiếu học tập số 3.

TƯ LIỆU 7: “Phận sự tôi như người cầm lái, phải chèo chống thế nào để đưa chiếc thuyền Tổ quốc vượt khỏi những cơn sóng gió, mà an toàn đi đến bờ bến hạnh phúc của nhân dân”.

(Hồ Chí Minh: Toàn tập, Tập 4,

NXB Chính trị quốc gia, 2011, tr.191)

Hình 5. Chủ tịch Hồ Chí Minh phát biểu

trong chuyến thăm nước Pháp (1946)

Hình 7. Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp ra mặt trận, theo dõi diễn biến trận Đông Khê trong chiến dịch Biên giới (1950)

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------