Giáo án điện tử Lịch sử 9 kết nối Bài 22: Cách mạng khoa học – kĩ thuật và xu thế toàn cầu hóa (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

CÁCH MẠNG KHOA HỌC - KĨ THUẬT

VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA

CHƯƠNG 7: CÁCH MẠNG KHOA HỌC, KĨ THUẬT VÀ XU THẾ TOÀN CẦU HÓA

BÀI 22

NỘI DUNG BÀI HỌC

Thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật và ảnh hưởng đối với Việt Nam

I

Xu thế toàn cầu hóa và tác động đối với thế giới và Việt Nam

II

PHẦN II.

XU THẾ TOÀN CẦU HÓA VÀ TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM

1. Xu thế toàn cầu hóa

Khai thác Tư liệu 2 SGK tr.114 và cho biết: Toàn cầu hóa là gì?

TƯ LIỆU 2. “Toàn cầu hóa – sự hội nhập mạnh mẽ của các nền kinh tế và xã hội trên toàn thế giới là một quá trình phức tạp ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta”.

(Theo Ngân hàng Thế giới, Toàn cầu hóa, Tăng trưởng và Nghèo đói: Xây dựng một nền kinh tế thế giới bao trùm, Ngân hàng Thế giới và Nhà xuất bản Đại học Ox-phớt, 2002)

Toàn cầu hóa là quá trình tăng lên mạnh mẽ những mối liên hệ, tác động, phụ thuộc lẫn nhau trên tất cả các lĩnh vực của các khu vực, các quốc gia trên phạm vi toàn cầu.

Hãy nêu các biểu hiện hằng ngày thể hiện sự tương tác của em (có liên quan, có mối liên hệ) với thế giới (ngoài Việt Nam)?

Câu hỏi liên hệ

Các biểu hiện hằng ngày thể hiện sự tương tác với thế giới

Hoạt động ăn, uống

Đồ ăn liền của KFC

Nước Cô-ca-cô-la

Gạo Thái

Các biểu hiện hằng ngày thể hiện sự tương tác với thế giới

Hoạt động may, mặc

Cửa hàng quần áo của H&M tại Việt Nam

Vải vóc, nguyên liệu may mặc được nhập từ Trung Quốc

Hoạt động đi lại

Xe đạp: lắp ráp tại Việt Nam, một số linh kiện sản xuất ở Trung Quốc, Thái Lan, Ma-lai-xi-a ...

xe máy Hon-đa lắp ráp tại Việt Nam, các linh kiện sản xuất tại Thái Lan, Ma-lai-xi-a, Nhật Bản, Trung Quốc...

Hoạt động giải trí

Nghe nhạc US UK, Kpop

Xem phim Hàn Quốc, Trung Quốc, Mỹ,...

Sản phẩm của Vinfast tại Triển lãm Điện tử Tiêu dùng

Gạo ST25 của Việt Nam trên kệ hàng quốc tế

• Có rất nhiều người ở khắp các quốc gia trên thế giới cũng đang sử dụng các sản phẩm có nguồn gốc từ Việt Nam.

Ngày nay, với thành tựu của cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật, dù đang sống ở đâu, thành thị hay nông thôn, mọi hoạt động của chúng ta đều có mối liên hệ, gắn bó với thế giới. Đó là sự hiện hữu của toàn cầu hóa.

Khai thác thông tin mục 2a SGK tr.113 và trả lời câu hỏi: Trình bày những biểu hiện chủ yếu của toàn cầu hóa.

a. Kinh tế

Sự phát triển nhanh chóng của quan hệ thương mại quốc tế gắn với các tập đoàn xuyên quốc gia hoặc tổ chức phi chính phủ, sự mở rộng hệ thống tài chính toàn cầu với các tổ chức kinh tế, tài chính khu vực, quốc tế.

Toàn cảnh một phiên họp của Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu ở Anh (2021)

Huawei – Tập đoàn đa quốc gia

lĩnh vực viễn thông

Biểu trưng của các công ty

xuyên quốc gia

Samsung – Công ty xuyên quốc gia

lĩnh vực công nghệ

Một phiên họp

của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF)

Lễ khai mạc Hội nghị bộ trưởng WTO

Vai trò của các tập đoàn đa quốc gia trong chuẩn bị

nguồn nhân lực ngành bán dẫn.

b. Văn hóa

Sự chia sẻ, tăng cường giao lưu, trao đổi, thâm nhập lẫn nhau của các nền văn hoá.

Lễ hội giao lưu văn hóa Việt – Hàn năm 2022 tại Đà Nẵng

Lễ hội pháo hoa quốc tế

Hợp tác giữa Unesco và Việt Nam ngày càng hiệu quả

c. Chính trị

Sự phát triển và ảnh hưởng ngày càng gia tăng của các tổ chức khu vực (Liên minh châu Âu - EU, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á - ASEAN,...) và các tổ chức quốc tế (Liên hợp quốc - UN,...).

Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) tại cuộc họp thượng đỉnh EU ở Brussels, Bỉ, ngày 22-3-2024

Đại hội đồng Liên Hợp Quốc khóa 78

Câu hỏi mở rộng

Cốt lõi của xu thế toàn cầu hóa được thể hiện trên lĩnh vực nào?

Nêu một số biểu hiện của xu thế toàn cầu hóa trên các lĩnh vực khác mà em biết.

Xu thế của toàn cầu hóa

Bao trùm hầu hết các lĩnh vực

Cốt lõi là kinh tế

Một số biểu hiện trên các lĩnh vực khác

Khoa học công nghệ: tăng cường hợp tác chuyển giao công nghệ trên nhiều lĩnh vực như chinh phục vũ trụ,…

Các vấn đề toàn cầu: các nước cùng hợp tác để giải quyết các vấn đề như môi trường, đại dịch, nghèo đói,…

VÍ DỤ THỂ HIỆN XU HƯỚNG TOÀN CẦU HÓA

Bô-ing 747 – Biểu tượng hàng không vĩ đại

Ví dụ 1: Để sản xuất một chiếc máy bay Bô-ing 747 của Mỹ, các nhà sản xuất cần tới 4,5 triệu linh kiện, được sản xuất tại 1 500 xí nghiệp lớn và 15 000 xí nghiệp nhỏ đặt tại 16 nước trên thế giới.

VÍ DỤ THỂ HIỆN XU HƯỚNG TOÀN CẦU HÓA

Ví dụ 2: Khoảng đầu thế kỉ XX, phở trở thành một món ăn phổ biến ở Việt Nam. Từ những thập kỉ cuối thế kỉ XX và đầu thế kỉ XXI, nhiều nhà hàng phở xuất hiện tại các thành phố lớn ở Mỹ, Pháp, Ô-xtrây-li-a, Ca-na-đa, Liên bang Nga, Đức, Hàn Quốc,... Phở được coi là “đại sứ ẩm thực” của Việt Nam.

KẾT LUẬN

• Toàn cầu hóa là xu thế tất yếu không thể đảo ngược, vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với mỗi quốc gia, dân tộc.
• Toàn cầu hóa ngày càng trở thành một trong những xu thế chủ đạo, tạo lập thế giới phụ thuộc lẫn nhau trên nhiều phương diện – nền tảng vững chắc cho xu hướng đối thoại và hợp tác trong quan hệ quốc tế.

2. Tác động của toàn cầu hóa đối với thế giới và Việt Nam

Khai thác thông tin mục 2b SGK tr.114 và trả lời câu hỏi:

Nhiệm vụ cụ thể

Nhóm chẵn: Hãy nêu và đánh giá những tác động của xu thế toàn cầu hóa đối với thế giới. Nêu ví dụ cụ thể.

Nhóm lẻ: Tại sao toàn cầu hóa vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với Việt Nam? Nêu ví dụ cụ thể.

TƯ LIỆU 4: Tác động của toàn cầu hóa đối với thế giới và Việt Nam.

Tác động của toàn cầu hóa đối với thế giới

4.1. “Toàn cầu hoá là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế và xoá đói giảm nghèo ở nhiều nước đang phát triển trong vài thập kỉ qua. Các quốc gia mở cửa thương mại và đầu tư nước ngoài thường có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn, tỉ lệ nghèo đói thấp hơn, khả năng tiếp cận giáo dục và chăm sóc sức khoẻ tốt hơn”.

(Theo Ngân hàng Thế giới, Toàn cầu hoá, tăng trưởng và nghèo đói, Báo cáo nghiên cứu chính sách của Ngân hàng Thế giới,

NXB Đại học Ô-xphớt, 2002, tr. 18)

4.2. “Toàn cầu hoá mở ra những cơ hội hoàn toàn mới cho đối thoại và hợp tác giữa các nền văn hoá. Toàn cầu hoá cũng mở ra những sân chơi mới để con người và các quốc gia thể hiện văn hoá, sáng tạo văn hoá, trao đổi và đổi mới văn hoá, làm dấy lên những hi vọng to lớn cho sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa”.

(UNESCO trong thế giới toàn cầu hoá, Tài liệu phiên họp thứ 159 của UNESCO tại Pa-ri (Pháp), 2000)

4.3. “Toàn cầu hoá đã làm giảm đi tình trạng cô lập mà các nước đang phát triển thường gặp và tạo ra cơ hội tiếp cận tri thức cho nhiều người ở những nước đang phát triển, điều vượt xa tầm với thậm chí những người giàu có nhất của bất kì quốc gia nào một thế kỉ trước đây”.

(Theo Giô-dép E.Stíc-lít Toàn cầu hoá và những mặt trái, NXB Trẻ, 2008, tr.5)

Giao lưu văn hóa trong Chương trình đón Tàu Thanh niên Đông Nam Á và Nhật Bản (2015)

UNESCO – Tổ chức Giáo dục,

Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc

TƯ LIỆU 4: Tác động của toàn cầu hóa đối với thế giới và Việt Nam.

Tác động của toàn cầu hóa đối với Việt Nam

4.4. Toàn cầu hoá giúp đa dạng hoá nền kinh tế và tạo thêm nhiều công ăn việc làm. Toàn cầu hoá đã góp phần cải thiện các chỉ số xã hội như giáo dục và y tế. Chẳng hạn, tỉ lệ biết chữ ở Việt Nam đã tăng từ 89% năm 2000 lên 96% năm 2016, trong khi số lượng bác sĩ và giường bệnh trên đầu người cũng tăng đáng kể.

(Theo Cơ quan Phát triển Pháp AFD, Việt Nam: Chiến lược đối tác phát triển những năm 2017 - 2022, AED tại Việt Nam)

2.1. Đối với thế giới

TÁC ĐỘNG ĐẾN THẾ GIỚI

a. Tác động tích cực

Thúc đẩy nhanh sự hình thành thị trường kinh tế toàn cầu, xã hội hoá lực lượng sản xuất, đem lại sự tăng trưởng cao về kinh tế.

Tạo nên sự liên kết ngày càng chặt chẽ giữa các lực lượng, các quốc gia, khu vực trong việc giải quyết các vấn đề toàn cầu vì mục tiêu phát triển chung của nhân loại.

Làm gia tăng giao lưu, trao đổi văn hoá giữa các quốc gia, dân tộc và định hình xu hướng văn hoá toàn cầu.

Ví dụ

Lượng khách du lịch quốc tế

1995

2019

1,08 tỉ người

2,4 tỉ người

Tạo ra nguồn thu khổng lồ cho các nền kinh tế, đồng thời thúc đẩy mạnh mẽ quá trình toàn cầu hoá.

b. Tác động tiêu cực

Làm gia tăng sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia.

Kéo dài khoảng cách chênh lệch giàu nghèo trong mỗi quốc gia, giữa các quốc gia và các khu vực trên thế giới.

Tình trạng ô nhiễm môi trường, dịch bệnh; làm xói mòn và đánh mất bản sắc văn hoá dân tộc.

Hình ảnh kinh hoàng về vụ khủng bố 11/9 tại Mỹ làm gần 3.000 người thiệt mạng

In-đô-nê-xi-a là nước ô nhiễm

nhất trên thế giới

Tình trạng ô nhiễm

đang ở mức báo động tại Bra-xin

Thành phố Thạch Gia Trang,

tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc, ngày 25/12

Ví dụ minh họa:

• 2022: có 4 triệu công nhân dệt may Băng-la-đét tham gia vào chuỗi sản xuất cho các thương hiệu nước ngoài.
• Phần lớn họ phải làm việc trong điều kiện lao động không bảo đảm.

Các công nhân dệt may Băng-la-đét

đang làm việc

Ví dụ minh họa:

• 2013: một vụ tai nạn lao động tại Đắc-ca đã dẫn đến cái chết của 1 127 công nhân.
• Đây được coi là vụ tai nạn tồi tệ nhất trong lịch sử ngành công nghiệp dệt may thế giới.

Binh lính Bangladesh đứng tại hiện trường vụ sập nhà máy may vào ngày 24 tháng 4 tại Savar, gần Dhaka, vào thứ Hai, ngày 13 tháng 5.

2.2. Đối với Việt Nam

TÁC ĐỘNG ĐỐI VỚI VIỆT NAM

a. Tác động tích cực

Cơ hội tiếp cận vốn đầu tư nước ngoài, trình độ khoa học - kĩ thuật tiên tiến của thế giới.

Mở rộng hoạt động thương mại, xuất khẩu lao động.

Chuyển dịch cơ cấu kinh tế, nâng cao mức sống người dân,...

Tham gia và thể hiện vai trò tích cực trong các tổ chức khu vực.

Mở rộng giao lưu, tiếp xúc và tiếp thu những tinh hoa văn hoá của nhân loại.

Ví dụ

Năm 2010, Việt Nam đón 5 triệu khách du lịch quốc tế.

Năm 2019, lượng khách du quốc tế đến với Việt Nam là 18 triệu người.

Thúc đẩy kinh tế phát triển, đưa Việt Nam trở thành một điểm đến hấp dẫn ở châu Á – Thái Bình Dương.

Một góc Thành phố Hồ Chí Minh

hiện nay

Bốc, xếp hàng hóa xuất khẩu tại cảng Cát Lái (Thành phố Hồ Chí Minh)

Sản xuất linh kiện điện tử tại các doanh nghiệp FDI ở Khu công nghiệp Bình Xuyên 2, tỉnh Bắc Giang

Các chuyên gia nghiên cứu

Tại Khu công nghệ cao

Thành phố Hồ Chí Minh (2021)

Viettel chuyển đổi số theo sát định hướng của Chính phủ

Viettel cung cấp gói giải pháp

chuyển đổi số cho doanh nghiệp

Giao lưu hữu nghị Quốc phòng biên giới Việt Nam – Trung Quốc (Lai Châu)

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tiếp Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres trong chuyến thăm chính thức Việt Nam

Việt Nam đã cử 804 lượt sĩ quan,

quân nhân chuyên nghiệp tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Lễ bàn giao Bệnh viện Dã chiến cấp 2

của Anh cho Việt Nam tại Nam Sudan

10 năm Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc

Thủ tướng Chính Phủ Phạm Minh Chính làm việc với các doanh nghiệp Nhật Bản trong lĩnh vực chuyển đổi số tại Thủ đô Tokyo, Nhật Bản, 24/11/2021

Cô giáo Pơloong Thị Nhun tại lớp học ở điểm trường thôn Atu (xã Ch’Ơm, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam

Cơ hội du học, du lịch, tìm kiếm việc làm ở nước ngoài,…

Theo em, toàn cầu hóa đang tạo ra những cơ hội nào cho thế hệ trẻ Việt Nam?

Đưa lao động có tay nghề đi làm việc ở nước ngoài

b. Tác động tiêu cực

--------------- Còn tiếp ---------------