Giáo án điện tử Sinh học 11 chân trời Bài 2: Trao đổi nước và khoáng ở thực vật (P1)

CHÀO MỪNG CÁC EM TỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Hãy nhắc lại trò của trao đổi chất đối với cơ thể người.

Hình 2.1. Các trạng thái của cây

Cây đủ nước và chất khoáng

Cây bị thiếu nước

Cây bị thiếu chất khoáng

“Quan sát hình 2.1 và cho biết cây có biểu hiện như thế nào khi không được cấp đủ nước và chất khoáng.”

BÀI 2. TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Vai trò của trao đổi nước và khoáng ở thực vật

Quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật.

Dinh dưỡng nitrogen ở thực vật

Các nhân tố ảnh hưởng đến trao đổi nước và chất dinh dưỡng khoáng ở thực vật.

Ứng dụng thực tiễn của trao đổi nước và dinh dưỡng khoáng.

1. VAI TRÒ CỦA TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT

Thảo luận nhóm đôi và đưa ra khái niệm dinh dưỡng, nước và khoáng chất

Trả lời

Dinh dưỡng ở thực vật là quá trình hấp thu và sử dụng chất dinh dưỡng trong cây. Nước và chất khoáng là những chất rất cần thiết cho đời sống của cây trồng.

1. Vai trò của nước ở thực vật

Câu hỏi 1 (SGK – tr10): Tại sao thực vật cần phải hấp thụ nước?

Thực vật cần phải hấp thu nước vì đóng vai trò quan trọng trong các hoạt động sống và ảnh hưởng đến sự phân bố của thực vật trên Trái Đất:

• Nước là thành phần cơ bản của chất sống cấu tạo nên tế bào thực vật chiếm 70% khối lượng cơ thể,
• Nước đảm bảo cho tế bào và cơ thể thực vật có một hình dạng nhất định.
• Nước là môi trường sống của thực vật thủy sinh.
• Nước là dung môi hòa tan muối khoáng và các chất hữu cơ trong cây. Các chất hòa tan trong nước được vận chuyển đi khắp cơ thể.
• Nước tham gia vào các phản ứng sinh hóa,, trao đổi chất trong tế bào (như phản ứng quang phân li nước trong quang hợp, các phản ứng thủy phân,..)
• Nước đóng vai trò điều hòa nhiệt độ giúp cây chống nóng, bảo vệ cây không bị tổn thương ở nhiệt độ cao. Sự thoát hơi nước ở lá và các bộ phận non làm giảm nhiệt độ trong cây, tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sinh lí và quá trình trao đổi chất diễn ra bình thường.

Câu hỏi 2 (SGK – tr11):

Xem Bảng 2.1, Hình 2.2 và liệt kê những biểu hiện của cây khi thiếu các nguyên tố khoáng.

Hình 2.2. Các biểu hiện của cây khi bị thiếu nguyên tố khoáng

Trả lời

Những biểu hiện của cây khi thiếu nguyên tố khoáng:

• Cây sinh trưởng kém, cây yếu, dễ bị đổ ngã và nhiễm bệnh.
• Mô phân sinh bị ức chế, thân rễ ngắn, lá mầm, chồi đỉnh không phát triển hoặc bị chết
• Quả bị héo khô và rụng
• Lá hóa vàng, lá nhỏ hơn bình thường, từ màu lục đậm có thể chuyển sang màu đỏ tía hoặc xanh đen. Lá ngắn, khô, héo rũ hoặc biến dạng. Lá xuất hiện các mô bị hoại tử

KẾT LUẬN

Nước và chất khoáng là những chất cần thiết của thực vật, được hấp thụ để xây dựng chất sống cho cơ thể

Các chất khoáng có vai trò tham gia xây dựng cấu trúc cơ thể thực vật và điều tiết các quá trình sinh lí trao đổi chất.

Nước là thành phần cấu tạo nên tế bào, là dung môi hòa tan nhiều chất, tham gia vào các phản ứng sinh hóa, trao đổi chất và điều hòa nhiệt độ, tham gia vào chuyển hóa các chất  trong cơ thể thực vật.

1. QUÁ TRÌNH TRAO ĐỔI NƯỚC VÀ KHOÁNG Ở THỰC VẬT.

Câu hỏi 3 (SGK – tr13)

Quan sát sơ đồ ở Hình 2.3, hãy mô tả sơ lược quá trình trao đổi nước trong cây.

Hình 2.5. Sơ đồ quá trình trao đổi nước trong cây

Thoát hơi nước ở lá

Vận chuyển nước ở thân

Hấp thụ nước ở rễ

• Nước từ đất được các tế bào lông hút của rễ hấp thụ chuyển vào mạch dẫn của rễ.
• Nước từ mạch dẫn của rễ đi lên mạch dẫn của thân đến mạch dẫn của lá.
• Nước từ mạch dẫn của lá đến khí khổng ở lớp biểu bì để thoát hơi nước ra ngoài không khí.

Kết luận: Do các chất khoáng hòa tan trong nước nên sự hấp thụ các ion khoáng trong đất cũng như sự vận chuyển khoáng trong cây gắn liền với sự hấp thụ và vận chuyển nước.

TRẠM HỌC TẬP

Sơ đồ các trạm học tập

• Trạm 1: Tìm hiểu sự hấp thụ nước và khoáng ở rễ.
• Trạm 2: Tìm hiểu sự vận chuyển các chất trong cây.
• Trạm 3: Tìm hiểu sự thoát hơi nước ở lá
• Trạm 4: Ứng dụng quá trình trao đổi nước và khoáng ở thực vật

PHIẾU HỌC TẬP TRẠM 1