Giáo án điện tử Sinh học 11 chân trời Bài 4: Quang hợp ở thực vật (P2)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

BÀI 4

QUANG HỢP Ở THỰC VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái quát về quang hợp ở thực vật.

Hệ sắc tố quang hợp

Các giai đoạn của quá trình quang hợp.

Các nhân tố ảnh hưởng đến quang hợp ở thực vật

Quang hợp và năng suất cây trồng

1. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUANG HỢP Ở THỰC VẬT

• Nhóm 1 và 2: Tìm hiểu nhân tố ánh sáng và trả lời câu hỏi 8 SGK trang 34.
• Nhóm 2 và 3: Tìm hiểu nhân tố nồng độ CO₂ và trả lời câu hỏi 9 SGK trang 35.
• Nhóm 4 và 5: Tìm hiểu nhân tố nhiệt độ và trả lời câu hỏi 10 và luyện tập SGK trang 35.

Thảo luận các nội dung về sau theo kĩ thuật khăn trải bàn

1. Ánh sáng

• Ánh sáng là nhân tố cơ bản ảnh hưởng đến quá trình quang hợp.
• Điểm bù ánh sáng: Cường độ ánh sáng mà tại đó cường độ quang hợp và cường độ hô hấp bằng nhau.
• Điểm bão hoà ánh sáng: Cường độ ánh sáng mà tại đó cường độ quang hợp đạt cực đại.

Mỗi loài thực vật thích nghi với cường độ ánh sáng có điểm bù ánh sáng và điểm bão hoà ánh sáng khác nhau.

Câu hỏi 8 (SGK – tr34): Quan sát Hình 4.8, hãy cho biết ánh sáng ảnh hưởng như thế nào đến quá trình quang hợp ở cây ưa sáng và cây ưa bóng.

Trả lời

Khi cường độ ánh sáng tăng thì cường độ quang hợp tăng dần và đạt mức cực đại (tại điểm bão hoà ánh sáng). Các loài cây ưa sáng có điểm bù ánh sáng và điểm bão hoà ánh sáng cao hơn thực vật ưa bóng vì thực vật ưa sáng cần nhiều ánh sáng hơn cho quá trình quang hợp.

2. Nồng độ CO₂

CO₂ trong không khí là nguồn nguyên liệu của quá trình quang hợp.

• Điểm bù CO₂: Nồng độ CO₂ mà tại đó cường độ quang hợp và cường độ hô hấp bằng nhau.
• Điểm bão hoà CO₂: Nồng độ CO₂ mà tại đó cường độ quang hợp cực đại. Nếu vượt quá trị số bão hoà, cường độ quang hợp cũng không tăng thêm.

Câu hỏi 9 (SGK – tr35): Quan sát Hình 4.9, hãy phân tích sự ảnh hưởng của nồng độ CO₂ đến quá trình quang hợp ở thực vật C₃ và C₄.

Trả lời

Khi nồng độ CO₂ trong không khí tăng thì cường độ quang hợp tăng dần và đạt mức cực đại (tại điểm bão hoà CO₂). Nếu vượt quá giá trị số bão hoà, cường độ quang hợp cũng không tăng thêm.

Thực vật C₄ có điểm bù CO₂ thấp hơn và sử dụng CO₂ hiệu quả hơn so với thực vật C₃, cường độ quang hợp ở thực vật C₄ tăng nhanh ngay cả khi ở nồng độ CO₂ quá thấp.

3. Nhiệt độ

Nhiệt độ ảnh hưởng đến quá trình quang hợp thông qua sự ảnh hưởng đến hoạt hoá của enzyme xúc tác các phản ứng trong pha sáng và pha tối.

Ngoài ba yếu tố trên, hàm lượng nước và các nguyên tố khoáng cũng có sự ảnh hưởng đến quá trình quang hợp ở thực vật.

Câu hỏi 10 (SGK – tr35)

Quan sát Hình 4.10, hãy phân tích sự ảnh hưởng của nhiệt độ môi trường đến quá trình quang hợp ở thực vật C₃ và C₄.

Trả lời

Tuỳ theo loài và môi trường sống mà nhiệt độ tối ưu cho quang hợp là khác nhau. Trong điều kiện môi trường thuận lợi, khi nhiệt độ tăng thì cường độ quang hợp ở thực vật C₃ tăng dần đạt mức cực đại ở nhiệt độ tối ưu (25-30 độ C); nếu nhiệt độ tiếp tục tăng, cường độ quang hợp giảm. Các loài thực vật C₄ sống sở sa mạc có cường độ quang hợp đạt cực đại ở nhiệt độ cao hơn 40 độ C.

Luyện tập (SGK – tr35): 

Trong nông nghiệp, nếu trồng cây với mật độ quá dày sẽ ảnh hưởng như thế nào đến quá trình quang hợp ở cây trồng? Giải thích.

Trả lời

Nếu trồng cây với mật độ quá dày sẽ dẫn đến hiện tượng cạnh tranh về ánh sáng và chất dinh dưỡng giữa các cây khác nhau ® nhiều cây thiếu ánh sáng nên không thể quang hợp hoặc quang hợp rất yếu ® cây không thể sinh trưởng và phát triển tốt ® giảm năng suất cây trồng.

KẾT LUẬN

Quang hợp ở thực vật chịu ảnh hưởng của các yếu tố môi trường như ánh sáng, nồng độ CO₂, nhiệt độ, hàm lượng nước và các nguyên tố khoáng.

1. QUANG HỢP VÀ NĂNG SUẤT CÂY TRỒNG.
2. Quang hợp quyết định năng suất cây trồng.

Câu hỏi 11 (SGK – tr36): Tại sao quang hợp quyết định năng suất của cây trồng?

Khi phân tích thành phần hoá học trong sản phẩm thu hoạch của cây trồng, người ta thấy rằng tổng tỉ lệ của các nguyên tố C,H,O chiếm khoảng 90-95% khối lượng chất khô

Các nguyên tố còn lại chiếm khoảng 5-10%. Sản phẩm thu hoạch của cây trồng được tổng hợp từ các nguyên liệu CO₂ và H₂O thông qua hoạt động quang hợp. Điều này chứng tỏ quang hợp quyết định đến 90-95% năng suất cây trồng

2. Các biện pháp điều khiển quang hợp nhằm tăng năng suất cây trồng