Giáo án điện tử Sinh học 11 chân trời Bài 17: Cảm ứng ở động vật (P1)

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN CÁC EM TỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Trong kiểm tra sức khỏe, bác sĩ có thể kích thích phản xạ giật đầu gối bằng cách dùng một cây búa gõ nhẹ vào phần gân ở khớp gối (Hình 17.1), kết quả là gây nên phản xạ giật đầu gối.

Tại sao việc kích thích phản xạ giật đầu gối có thể kiểm tra được chức năng của hệ thần kinh ?

Đáp án

Vì khi dùng búa cao su gõ nhẹ vào xương bánh chè → kích thích vào cơ quan thụ cảm → phát sinh 1 xung thần kinh → theo dây thần kinh hướng tâm về tủy sống → phát đi xung thần kinh → theo dây thần kinh li tâm tới cơ đùi → cơ đùi co kéo cẳng chân lên phía trước.

BÀI 17.

CẢM ỨNG Ở ĐỘNG VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Hình thức cảm ứng ở các nhóm động vật

Tế bào thần kinh và các dạng hệ thần kinh

Truyền tin qua synapse

Cung phản xạ

Các loại phản xạ

Bảo vệ sức khỏe thần kinh

1. HÌNH THỨC CẢM ỨNG Ở CÁC NHÓM ĐỘNG VẬT

Thảo luận

Động vật có những hình thức cảm ứng nào? Cho ví dụ.

Đáp án

Ở động vật chưa có hệ thần kinh (động vật đơn bào)

Phản ứng lại với các kích thích của môi trường thông qua sự chuyển động của toàn bộ cơ thể hoặc sự co rút của chất nguyên sinh.

Ở động vật đã có hệ thần kinh (động vật đa bào)

Chúng phản ứng lại với các kích thích của môi trường thông qua các phản xạ.

KẾT LUẬN

Phản xạ là các phản ứng của cơ thể đáp trả lại các kích thích từ môi trường dưới sự điều khiến của hệ thần kinh.

Cảm ứng ở động vật chưa có hệ thần kinh được thực hiện thông qua sự chuyển động của cơ thể hoặc co rút của chất nguyên sinh.

Cảm ứng ở động vật đã có hệ thần kinh được thực hiện thông qua các phản xạ.

1. TẾ BÀO THẦN KINH VÀ CÁC DẠNG HỆ THẦN KINH
2. Tế bào thần kinh

Thảo luận

Dựa vào Hình 17.3, hãy mô tả cấu tạo của một neuron điển hình.

Đáp án

• Một neuron điển hình có cấu tạo gồm: thân neuron và các sợi thần kinh.
• Thân neuron như một tế bào nhân thực điển hình, các neuron trưởng thành thiếu đi trung thể.
• Sợi trục có thể được bao bọc bởi bao myelin, khoảng cách giữa các bao myelin gọi là eo Ranvier.

Thảo luận

Dựa vào chức năng, hãy giải thích tại sao sợi nhánh được gọi là sợi hướng tâm, sợi trục được gọi là sợi li tâm.

Đáp án

Sợi nhánh có vai trò tiếp nhận tín hiệu từ các tế bào khác được chuyển giao qua synapse truyền đến thân neuron nên được gọi là sợi hướng tâm.

Sợi trục có vai trò dẫn truyền xung thần kinh từ thân neuron ra ngoại biên đến các cơ quan đáp ứng nên được gọi là sợi li tâm.

KẾT LUẬN

Tế bào thần kinh có cấu tạo gồm thân, sợi trục và các sợi nhánh.

Các tế bào thần kinh có vai trò tiếp nhận, xử lí và truyền xung thần kinh trong hệ thần kinh.

2. Các dạng hệ thần kinh

Chia lớp thành 4 nhóm theo kỹ thuật mảnh ghép:

* Vòng 1: Nhóm chuyên gia

• Nhóm 1
  • Tìm hiểu về hệ thần kinh dạng lưới
• Nhóm 2
  • Tìm hiểu hệ thần kinh dạng chuỗi hạch
• Nhóm 3
  • Tìm hiểu hệ thần kinh dạng ống

* Vòng 2: Nhóm các mảnh ghép