Giáo án điện tử Sinh học 11 chân trời Bài 19: Khái quát về sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN CÁC EM TỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát một cây hoa lúc còn nhỏ hoặc một con gà trống con và trả lời câu hỏi: Bằng cách nào mà cây hoặc con gà lớn lên? Khi nào cây ra hoa? Khi nào con gà trống biết gáy? Sự trưởng thành của chúng bị chi phối bởi các yếu tố nào?

CHƯƠNG 3: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT

BÀI 19. KHÁI QUÁT VỀ SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

Vòng đời và tuổi thọ của sinh vật

1. KHÁI NIỆM SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT
2. Khái niệm

Quan sát Hình 19.1 và rút ra nhận xét về những biến đổi trong quá trình sinh trưởng và phát triển ở thực vật có hoa

Hình 19.1 Sự sinh trưởng và phát triển ở thực vật có hoa

Đáp án

• Sự hình thành các cơ quan của thực vật thông qua quá trình phân hóa tế bào và phát sinh hình thái.
• Sự tăng lên về kích thước và khối lượng của các cơ quan dinh dưỡng (thân, rễ, lá).
• Có sự tăng lên về số lượng rễ, cành, lá
• Hình thành các cơ quan sinh sản gồm hoa, quả, hạt.

Kết luận

Sinh trưởng là quá trình gia tăng kích thước và khối lượng của cơ thể sinh vật do sự gia tăng số lượng, kích thước, khối lượng của tế bào, mô, cơ quan.

Phát triển là quá trình biến đối về cấu trúc và chức năng của tế bào, mô và cơ thể diễn ra trong quá trình sống của sinh vật.

2. Các dấu hiệu đặc trưng của sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

Đặc trưng của sinh trưởng là sự gia tăng của:

• Số lượng tế bào
• Kích thước tế bào
• Khối lượng tế bào

→ Khối lượng, kích thước cơ thể tăng.

Cây ngô sinh trưởng: tăng chiều cao, tăng diện tích lá

Dấu hiệu đặc trưng của phát triển là:

• Sự phân hóa tế bào.
• Phát sinh hình thái.
• Xuất hiện chức năng sinh lí.

Hãy tìm hiểu thêm một số ví dụ về dấu hiệu của sự sinh trưởng và phát triển ở sinh vật

Ví dụ

• Ngô sau khi nảy mầm, cây sinh trưởng và phát triển qua các giai đoạn
  • Giai đoạn 3 - 4 lá
  • Giai đoạn 7 - 8 lá
  • Giai đoạn xoáy nõn
  • Giai đoạn nở hoa và chín.

Ở người, đầu của thai nhi lúc 2 - 3 tháng tuổi dài gần bằng 1/2 chiều dài cơ thể nhưng khi sinh ra thì đầu dài bằng 1/4 chiều dài cơ thể và đến năm 16 tuổi thì đầu dài chỉ bằng 1/7 chiều dài cơ thể.

Kết luận

Các dấu hiệu đặc trưng của sinh trưởng và phát triển ở sinh vật:

• Tăng kích thước và khối lượng cơ thể;
• Phân hoá tế bào,
• Phát sinh hình thái cơ quan, cơ thể kèm theo sự thay đổi các chức năng sinh lí tưởng ứng.

3. Mối quan hệ giữa sinh trưởng và phát triển

• Sinh trưởng là điều kiện cần thiết để phát triển
• Phát triển có tác động làm thay đổi mức độ của sinh trưởng
• Sinh trưởng và phát triển thường có biểu hiện đan xen và khó tách biệt.

Hãy tìm thêm ví dụ chứng tỏ sinh trưởng và phát triển có quan hệ với nhau.

Ở thực vật có hoa, hợp tử phân chia nhiều lần tạo thành phôi. Các tế bào phôi phân hóa tạo thành lá mầm, thân mầm, rễ mầm và thành cây non. Cây non lớn lên thành cây trưởng thành. Khi cây đạt đến kích thước và khối lượng nhất định, một nhóm tế bào phân hoá hình thành hoa.

Ở động vật, đến thời kì thành thục sinh dục, cơ quan sinh dục phát triển mạnh để chuẩn bị cho quá trình sinh sản, đồng thời, tốc độ sinh trưởng của cơ thể chậm lại.

Kết luận

Sinh trưởng và phát triển có liên quan mật thiết với nhau, sinh trưởng tạo tiền đề cho phát triển và ngược lại phát triển là điều kiện thúc đẩy sinh trưởng.

1. VÒNG ĐỜI VÀ TUỔI THỌ CỦA SINH VẬT