Giáo án điện tử Sinh học 11 chân trời Bài 4: Quang hợp ở thực vật (P1)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Trong nông nghiệp, để tiết kiệm diện tích đất trồng, thời gian thu hoạch, đồng thời tăng năng suất cây trồng và đem lại hiệu quả kinh tế cao, người ta áp dụng mô hình trồng xen canh các loài cây khác nhau.

Liệu chúng ta có thể xen canh bất kì loài cây nào với nhau? Mô hình trồng xen canh dựa trên cơ sở nào?

xen canh giữa ngô và các loại cây bí đỏ, rau dền

BÀI 4

QUANG HỢP Ở THỰC VẬT

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái quát về quang hợp ở thực vật.

Hệ sắc tố quang hợp

Các giai đoạn của quá trình quang hợp.

Các nhân tố ảnh hưởng đến quang hợp ở thực vật

Quang hợp và năng suất cây trồng

1. KHÁI QUÁT VỀ QUANG HỢP Ở THỰC VẬT.
2. Khái niệm

• Quang hợp ở thực vật là quá trình lục lạp hấp thụ và sử dụng năng lượng ánh sáng tổng hợp chất hữu cơ (C₆H₁₂O₆) từ CO₂ và nước đồng thời giải phóng O₂.
• Phương trình tổng quát của quang hợp:

CO₂ + H₂O  C₆H₁₂O₆ +   O₂ + H₂O

Câu hỏi 1 (SGK – tr28): Quan sát Hình 4.2, hãy cho biết nguyên liệu và sản phẩm của quá trình quang hợp ở thực vật. Các nguyên liệu đó được thực vật lấy từ đâu?

Trả lời

• Nguyên liệu:
  • Pha sáng: H₂O từ môi trường. ADP và NaADP+ (từ pha tối).
  • Pha tối: CO₂ (từ môi trường), ATP và NaDPH (từ pha sáng).
• Sản phẩm:
  • Pha sáng: O₂, ATP và NADPH.
  • Pha tối: Chất hữu, ADP và NADP+

2. Vai trò của quang hợp ở thực vật

Trả lời

Sự sống của con người và các loài sinh vật trên Trái Đất đều phụ thuộc vào quá trình quang hợp vì quá trình và sản phẩm của quang hợp có vai trò quan trọng đối với cơ thể thực vật, các sinh vật khác và sinh giới, cụ thể:

Đối với thực vật:

• 50% hợp chất hữu cơ được tạo ra để cung cấp năng lượng cho các hoạt động sống thông qua quá trình hô hấp tế bào.
• Phần hợp chất hữu cơ còn lại dùng làm nguyên liệu tổng hợp chất cấu tạo nên tế bào, nguồn carbon , năng lượng dự trữ.

Đối với sinh vật:

• Cung cấp nguồn O₂ và chất hữu cơ cho nhiều loài sinh vật khác.
• Sản phẩm của quang hợp cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp, xây dựng, sản xuất dược liệu.

Đối với sinh quyển:

• Đảm bảo hàm lượng khí O₂ và CO₂ ổn định (21% và 0,03%), góp phần chặn hiệu ứng nhà kính.
• Tạo 150 tỉ tấn carbonhydrat mỗi năm để duy trì các hoạt động sống của sinh giới.

1. HỆ SẮC TỐ QUANG HỢP

Câu hỏi 3 (SGK – tr30)

Quan sát Hình 4.3, hãy cho biết hệ sắc tố ở thực vật gồm những nhóm nào. Vai trò của mỗi nhóm sắc tố đó là gì?

Trả lời

Hệ sắc tố gồm 2 nhóm:

• Chlorophyll (chlorophyll a và chlorophyll b) có chức năng hấp thụ ánh sáng chủ yếu vùng xanh tím và đỏ, chuyển năng lượng ánh sáng hấp thu được cho các phản ứng quang hóa để hình thành ATP và NaDPH.
• Carotenoid có vai trò hấp thụ ánh sáng chủ yếu vùng xanh tím, sau đó truyền năng lượng ánh sáng đã hấp thụ được cho chlorophyll.

Các sắc tố quang hợp hấp thụ và truyền năng lượng ánh sáng theo sơ đồ: Carotenoid → Chlorophyll b chlorophyll a chlorophyll a ở trung tâm phản ứng

Luyện tập (SGK – tr31): Một số loài thực vật có lá màu đỏ hoặc tím (rau dền, tía tô,…) có thể thực hiện quang hợp không? Giải thích.

Trả lời

Các loài thực vật có lá màu đỏ hoặc tím vẫn có khả năng quang hợp vì trong tế bào lá vẫn có lục lạp và chlorophyll, tuy nhiên do hàm lượng chlorophyll ít hơn carotenoid nên ta thấy lá có màu đỏ, tím.

KẾT LUẬN

• Hệ sắc tố quang hợp nằm trên màng thylakoid gồm chlorophyll và carotenoid.
• Các sắc tố quang hợp hấp thụ và truyền năng lượng ánh sáng cho chlorophyll a ở trung tâm phản ứng.

III. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH QUANG HỢP.

1. Pha sáng

Pha sáng của quang hợp là pha chuyển hoá năng lượng ánh sáng được chlorophyll hấp thụ thành năng lượng hoá học trong ATP và NaDPH

Câu hỏi 4 (SGK – tr31): Pha sáng của quang hợp gồm những phản ứng nào? Khi kết thúc pha sáng, những sản phẩm nào được hình thành?