Giáo án điện tử Sinh học 11 kết nối Bài 16: Thực hành: Cảm ứng ở thực vật

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Để quan sát được hiện tượng hướng sáng, hướng nước… chúng ta cần trồng cây trong điều kiện thế nào?

BÀI 16. THỰC HÀNH:

CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

CHUẨN BỊ

Dụng cụ thiết bị

• Cốc nhựa hoặc chậu trồng cây trong suốt.
• Ống đong thủy tinh dung tích 250 mL.
• Giấy thấm vuông khổ to, băng dính.
• Tranh, ảnh, video về hiện tượng cảm ứng.

Hóa chất

• Phân bón hỗn hợp NPK hoặc các dạng phân đơn: phân đạm, phân lân, phân kali,…
• Cát, đất trồng cây.

Vật mẫu

• Hạt ngô.
• Hạt đậu xanh, đậu đen.

Nguyên lí

• Thực vật có hai hình thức cảm ứng là hướng động và ứng động.
• Hướng động là hình thức vận động xuất hiện dưới tác động của tác nhân ngoại cảnh đến từ một phía, trong đó hướng của tác nhân kích thích quy định hướng của vận động.
• Bố trí các thí nghiệm với hạt nảy mầm của một số cây và điều chỉnh hướng của tác nhân ngoại cảnh như ánh sáng, phân bón, nước,…so với vị trí của thực vật để quan sát được các phản ứng hướng động của chúng.

01 THÍ NGHIỆM CHỨNG MINH TÍNH HƯỚNG SÁNG

CÁCH TIẾN HÀNH

Gieo hạt đậu vào hai cốc cát ẩm, mỗi cốc khoảng 5 – 7 hạt. Tưới ẩm hàng ngày để hạt nảy mầm

Đặt một cốc hạt trong điều kiện chiếu sáng đầy đủ. Cốc còn lại đặt cạnh cửa số (hoặc trong hộp giấy có đục lỗ ở mặt bên) sao cho ánh sáng chiếu đến cây từ một phía

Quan sát, nhận xét và giải thích sự khác nhau về hình thái của cây đậu ở hai cốc sau 5 – 7 ngày.

02 THÍ NGHIỆM CHỨNG MINH TÍNH HƯỚNG NƯỚC VÀ HƯỚNG TRỌNG LỰC

CÁCH TIẾN HÀNH

Gắn hạt ngô lên trên dải bang dính trắng, mỗi hạt cách nhau khoảng 2 – 3 cm. Sau đó, dán lên trên tờ giấy thấm, một dải dán xuôi sao cho phần rốn hạt quay xuống dưới, một dải dán ngược để rốn hạt hướng lên trên.

Cuộn tròn tờ giấy thấm sao cho hai dải băng dính chứa hạt quay ra phía mặt ngoài của cuộn dây. Sau đó, đặt tờ giấy đã cuộn tròn vào ống đong.

Khoảng 3 – 5 ngày sau khi hạt nảy mầm, quan sát và so sánh hướng của phần than và rễ cây ngô gắn trên hai dải băng dính xán xuôi và ngược. Nhận xét và giải thích kết quả thu đươc.

03 THÍ NGHIỆM HƯỚNG HÓA

CÁCH TIẾN HÀNH

Cân khoảng 3 – 5 g phân NPK hoặc sử dụng các loại phân bón, muối khoáng khác và đặt vào một góc của cốc thủy tinh dung tích 500 mL. Sau đó, đổ cát hoặc đất ẩm đầy khoảng 2/3 cốc.

Gieo 5 – 7 hạt ngô vào sát thành cốc (phía đối diện với hướng đặt phân bón), sau đó, đặt cốc ở nơi có ánh sáng nhẹ.

Tưới ẩm đều cát (đất) để hạt nảy mầm thuận lợi. Sau khoảng 7 – 10 ngày, quan sát hướng mọc của rễ qua thành trong của cốc, nhận xét và giải thích kết quả thu được.

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích thực hiện thí nghiệm
2. Kết quả và giải thích

- Trình bày kết quả thí nghiệm về tính hướng sáng, hướng nước, hướng trọng lực và hướng hóa đã thực hiện.

3. Trả lời câu hỏi
4. a) Trong cách bố trí thí nghiệm về tính hướng sáng (H16.1) ở thực vật, nếu hộp giấy được đục lỗ ở phía trên, thẳng với cốc chứa hạt đậu thì có thể quan sát được phản ứng hướng sáng của cây đậu con hay không?
5. b) Trong thí nghiệm về tính hướng hóa, có thể thay thế phân bón bằng những chất nào khác để quan sát được phản ứng hướng hóa của rễ cây ngô?

Tiến hành quan sát, nhận biết các hiện tượng thí nghiệm và hoàn thành báo cáo

THU HOẠCH

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích thực hiện thí nghiệm

- Chứng minh được tính hướng động ở thực vật.

- Quan sát được một số hình thức cảm ứng ở thực vật trong tự nhiên

2. Kết quả và giải thích

BÁO CÁO THỰC HÀNH

3. Trả lời câu hỏi
4. a) Khi hộp giấy được đụ lỗ ở phía trên, ánh sáng chiếu xuống cây con, cây sinh trưởng vươn thẳng theo hướng của ánh sáng, khi đó sẽ không quan sát được hiện tượng thân cây cong về phía ánh sáng.
5. b) Loại phân bón hay chất dinh dưỡng khác: phân vi lượng, phân vi sinh, phân vô cơ (đạm, lân, kali), phân hữu cơ, bã trà… hay các chất độc đối với cây trồng như muối của các kim loại nặng cũng có thể sử dụng dược để quan sát tính hướng hóa của thực vật.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ghi nhớ kiến thức trong bài.

Chuẩn bị bài 17. Cảm ứng ở động vật

HẸN GẶP LẠI CÁC EM TRONG TIẾT HỌC SAU!