Giáo án điện tử Sinh học 11 kết nối Bài 13: Bài tiết và cân bằng nội môi

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Điều gì sẽ xảy ra với cơ thể nếu như các chất độc hại và các chất dư thừa không được thải ra bên ngoài mà tích tụ trong cơ thể?

BÀI 13: BÀI TIẾT VÀ CÂN BẰNG NỘI MÔI

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm và vai trò của nội tiết

Thận và chức năng tạo nước tiểu

Cân bằng nội môi

Vận dụng

1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA NỘI TIẾT

Câu 1 (SGK – tr82) Kể tên một số chất bài tiết. Các chất đó được cơ quan nào bài tiết?

Trả lời:

Sử dụng từ “bài tiết” trong trường hợp nào dưới đây là không đúng? Giải thích.

1. Bài tiết phân.
2. Bài tiết sữa.
3. Bài tiết nước bọt.
4. Bài tiết nước tiểu.

Trả lời

A – Gọi là thải phân vì phân không phải là sản phẩm của quá trình chuyển hóa.

B, C – Gọi là tiết sữa, tiết nước bọt vì sữa và nước bọt được tạo ra từ quá trình chuyển hóa nhưng không phải là chất độc hại, chất dư thừa mà cơ thể cần loại bỏ.

D – Gọi là bài tiết nước tiểu vì nước tiểu được tạo ra từ quá trình chuyển hóa, bao gồm các chất độc hại, dư thừa mà cơ thể cần thải ra ngoài.

KẾT LUẬN

Bài tiết là quá trình loại bỏ khỏi cơ thể các chất thải được sinh ra từ quá trình chuyển hóa cùng với các chất độc hại và các chất dư thừa.

1. THẬN VÀ CHỨC NĂNG TẠO NƯỚC TIỂU

Cho biết hệ tiết niệu được cấu tạo từ những bộ phận nào và chức năng tương ứng của mỗi bộ phận bằng cách hoàn thành bảng sau:

Chú thích hình dưới đây về cấu tạo của thận bổ dọc

Phần tủy

Bể thận

Niệu quản

Phần vỏ

?1. Cho biết phần vỏ và tủy thận được cấu tạo từ đơn vị nào?

?2. Đơn vị đó có cấu tạo như thế nào? Chức năng của mỗi phần là gì?

• Phần vỏ và tủy thận được tạo nên bởi hàng triệu các nephron.
• Mỗi nephron được cấu tạo:
  • Cầu thận (quản cầu và nang Bowman): lọc máu để tạo thành nước tiểu đầu (dịch lọc)
  • Ống thận (ống lượn gần, quai Henle, ống lượn xa, ống góp): tái hấp thu các chất cần thiết từ dịch lọc trả về máu, tiết các chất dư thừa và chuyển nước tiểu chính thức vào bàng quang.

Câu 2 (SGK – tr82). Quá trình hình thành nước tiểu gồm những giai đoạn nào? Điều gì xảy ra nếu một trong những giai đoạn này bị rối loạn?

KẾT LUẬN

Quá trình tạo nước tiểu gồm các giai đoạn: lọc ở cầu thận, tái hấp thụ và tiết chất ở ống thận.

III. CÂN BẰNG NỘI MÔI

Tìm hiểu thông tin mục III trả lời câu hỏi sau:

• Nội môi là gì?
• Cân bằng nội môi là gì? Cho ví dụ.

Khái niệm

• Nội môi là môi trường bên trong cơ thể được tạo bởi máu, bạch huyết và dịch mô.
• Cân bằng nội môi là trạng thái trong đó các điều kiện lí, hóa của môi trường trong cơ thể duy trì ổn định.
• Ví dụ: pH máu động mạch 7,35…

Tại sao lại nói cân bằng nội môi là cân bằng động?

Cân bằng nội môi là cân bằng động vì các chỉ số của môi trường trong có xu hướng thay đổi và thay đổi xung quanh một khoảng xác định.

PHIẾU HỌC TẬP