Giáo án điện tử Sinh học 11 kết nối Bài 21: Thực hành: Bấm ngọn, tỉa cành; xử lí kích thích tố và tính tuổi cây

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Hãy quan sát mảnh gỗ và cho biết những vòng trên mặt cắt ngang thân có ý nghĩa gì?

Những vòng gỗ có thể xác định tuổi thọ của cây và các đặc điểm khí hậu trong thời kì sinh trưởng của cây.

BÀI 21. THỰC HÀNH:

BẤM NGỌN, TỈA CÀNH, XỬ LÍ KÍCH THÍCH TỐ VÀ TÍNH TUỔI CỦA CÂY

CHUẨN BỊ

Dụng cụ

Kéo cắt cành, thước dây, cân điện tử, cốc, ống đong, bút chì, giấy nhám.

Hóa chất

α – NAA (naphthalene acetic acid)

Mẫu vật

• Cây rau ăn lá: rau muống, mồng tơi, rau đay,…có từ 3 – 4 đốt thân và chưa phân nhánh.
• Chậu cây cành nhỏ: chuỗi ngọc, hoa hồng,…có phan nhánh.
• Chậu cây vừng 25 ngày tuổi ( 12 – 20 chậu)
• Hình ảnh mặt cắt ngang miếng gỗ hoặc đoạn than cây gỗ cắt ngang có vòng tuổi.

CÁCH TIẾN HÀNH

Bấm ngọn, tỉa cành

1. Nguyên lí

Đỉnh sinh trưởng của cây là nơi sản sinh ra auxin, giúp duy trì ưu thế đỉnh và ức chế sự phát triển của chổi bên. Cắt bỏ chồi đỉnh của cây khiến hàm lượng auxin giảm, từ đó loại bỏ ưu thế ngọn và kích thích sự phát triển của các chổi bên. Khi chổi bên hình thành nhiều, cây phân nhánh quá mức, tỉa bỏ cành cũ nhằm hạn chế sự phát triển của sâu bệnh, thúc đẩy chổi mới hình thành.

2. Quy trình thí nghiệm

Bước 1: đánh dấu vị trí bấm ngọn – là điểm phía trên đốt thân thứ nhất hoặc thứ hai của cây.

Bước 2: bấm/cắt bỏ chổi ngọn tại vị trí đã đánh dấu.

Bước 3: quan sát sự phân cành của cây sau 2 – 3 tuần thí nghiệm

CÁCH TIẾN HÀNH

Ảnh hưởng của hormone

1. Nguyên lí

Dựa trên việc theo dõi các chỉ tiêu liên quan đến tang trưởng, năng suất của cây trồng sau khi xử lí hormone ngoại sinh để đánh giá được ảnh hưởng của chúng đến quá trình sinh trưởng, phát triển của thực vật.

2. Quy trình thí nghiệm

Bước 1: pha dung dịch ᵅ-NAA ở ba nồng độ tương ứng với 3 công thức thí nghiệm là: 25 ppm, 75 ppm và 150 ppm. Công thức đối chứng sử dụng nước máy.

Bước 2: tiến hành phun –NAA vào hai giai đoạn là 25 ngày và 35 ngày sau trồng. Mỗi lần phun, tiến hành phun ướt lá với lượng bằng nhau giữa các công thức thí nghiệm. Với công thức đối chứng, phun nước thay thế cho –NAA. Mỗi công thức có thể thực hiện trên 3 – 5 cây vừng.

Bước 3: xác định các chỉ tiêu liên quan đến sinh trưởng (gồm chiều cao cây, số lá/cây) và các chỉ tiêu liên quan đến năng suất gồm (số hoa/cây, số quả/cây, số hạt/quả) tại thởi điểm thu hoạch (khoảng 60 ngày sau trồng).

Bước 4: lập bảng (hoặc biểu đồ) so sánh kết quả theo dõi các chỉ tiêu giữa 4 công thức theo bảng dưới đây để đánh giá ảnh hưởng của a – NAA và liều lượng của nó đến sinh trưởng và phát triển của cây vừng.

Tính tuổi cây

1. Nguyên lí

Hằng năm, hoạt động của tầng sinh mạch thuộc mô phân sinh bên của cây sẽ tạo ra lớp tế bào mạch gỗ. Mùa mưa, cây sinh trưởng thuận lợi, lớp tế bào này có kích thước lớn và có màu sáng, ngược lại, vào mùa khô chúng có màu đâm. Hai lớp tế bào sáng và đậm màu này sẽ tạo nên vòng gỗ của năm, Căn cứ vào số vòng gỗ có thể tính được tuổi của cây.

2. Quy trình thí nghiệm

Bước 1: Chà mịn mặt cắt của đoạn thân hoặc miếng gỗ bằng giấy nhám, có thể xịt them nước để dễ quan sát.

Bước 2: xác định lõi của than, tức vòng tròn nhỏ nhất nằm ở trung tâm của mặt cắt thân cây.

Bước 3: đếm từ vòng tối màu đầu tiên xung quanh lõi đến vòng tối cuối cùng sát với phân vỏ cây. Ghi lại số vòng tròn màu tối đếm được, đó là chính là tuổi của cây đang nghiên cứu.

Có thể sử dụng kính lúp để quan sát rõ hơn và nên sử dụng bút chì ghi lại các thứ tự các vòng tròn khi đếm để tránh nhầm lẫn.

THU HOẠCH

BÁO CÁO THỰC HÀNH

1. Mục đích
2. Kết quả và giải thích

Báo cáo kết quả các nội dung thực hành bấm ngọn, tỉa cành, phun chất điều hòa sinh trưởng và tính tuổi cây.

3. Kết luận
4. Trên cây mùng tơi thí nghiệm có 3 đốt thân, nếu bạn Nam chọn vị trí bấm là dưới đốt thân thứ ba của cây thì bạn Nam có quan sát được kết quả của thí nghiệm không? Giải thích.
5. Trên cùng một cây, việc chọn đếm số vòng gỗ trên thân chính với đếm số vòng gỗ trên cành của cây để tính tuổi cây, cách nào cho kết quả chính xác hơn? Tại sao?

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ghi nhớ kiến thức trong bài

Chuẩn bị bài 22. Sinh trưởng và phát triển ở động vật.

HẸN GẶP LẠI CÁC EM TRONG BUỔI HỌC LẦN SAU!