Giáo án KHTN 9 Cánh diều bài 42: Giới thiệu về tiến hóa, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

CHỦ ĐỀ 12. TIẾN HOÁ

BÀI 42: GIỚI THIỆU VỀ TIẾN HÓA, CHỌN LỌC NHÂN TẠO VÀ CHỌN LỌC TỰ NHIÊN

1. MỤC TIÊU

2. Kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Phát biểu được khái niệm tiến hóa.

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc nhân tạo.

• Trình bày được một số bằng chứng của quá trình chọn lọc do con người tiến hành đưa đến sự đa dạng và thích nghi của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc tự nhiên. Dựa vào các ảnh hoặc sơ đồ, mô tả được quá trình chọn lọc tự nhiên.

• Thông qua phân tích các ví dụ về tiến hóa thích nghi, chứng minh được vai trò của chọn lọc tự nhiên đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật.

1. Năng lực

Năng lực chung

• Năng lực tự chủ và tự học: Chủ động, tự tìm hiểu về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc.

• Năng lực giao tiếp và hợp tác: 

Sử dụng ngôn ngữ khoa học để diễn đạt về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc.

Hoạt động nhóm một cách hiệu quả theo đúng yêu cầu của GV trong khi thảo luận về khái niệm tiến hóa và các hình thức chọn lọc, đảm bảo các thành viên trong nhóm đều được tham gia và trình bày báo cáo.

• Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo: Giải quyết vấn đề kịp thời với các thành viên trong nhóm để thảo luận hiệu quả, giải quyết các vấn đề trong bài học và hoàn thành các nhiệm vụ học tập.

Năng lực sinh học

• Nhận thức khoa học tự nhiên:

• Phát biểu được khái niệm tiến hóa.

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc nhân tạo.

• Trình bày được một số bằng chứng của quá trình chọn lọc do con người tiến hành đưa đến sự đa dạng và thích nghi của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc tự nhiên. Dựa vào các ảnh hoặc sơ đồ, mô tả được quá trình chọn lọc tự nhiên.

• Tìm hiểu tự nhiên: Thông qua phân tích các ví dụ về tiến hóa thích nghi, chứng minh được vai trò của chọn lọc tự nhiên đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật.

• Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học:

• Giải thích được sự thay đổi về hình dạng, màu sắc, tập tính, ... ở các loài sinh vật là biểu hiện của sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật;

• Giải thích được sự hình thành và phát triển của thế giới sống, các quy luật của tự nhiên.

1. Phẩm chất

• Tham gia tích cực hoạt động nhóm phù hợp với khả năng của bản thân.

• Cẩn thận, trung thực và thực hiện các yêu cầu trong chủ đề bài học.

• Có niềm say mê, hứng thú với việc khám phá và học tập khoa học tự nhiên.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC

2. Đối với giáo viên

• Giáo án, SHS, SGV sinh học 9, máy tính, máy chiếu.

• Máy chiếu, giấy A1, bút viết bảng.

• Tranh mô tả về sự tiến hóa của một số loài sinh vật.

• Phiếu học tập

1. Đối với học sinh

• SHS KHTN 9 cánh diều.

• Tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung bài học và dụng cụ học tập.

1. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

2. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG ( MỞ ĐẦU)

3. Mục tiêu: Dẫn dắt giới thiệu vấn đề, để học sinh biết về sự tiến hóa và các hình thức chọn lọc.

4. Nội dung: - Tổ chức trò chơi: TINH MẮT NHANH TAY. Yêu cầu các nhóm quan sát, tìm ra điểm giống và khác nhau giữa các sinh vật có trong hình, trả lời câu hỏi.

5. Sản phẩm: câu trả lời của học sinh.

6. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

• Chia lớp thành các nhóm 6 học sinh để tham gia trò chơi: Tinh mắt nhanh tay

+ Phát phiếu A1 và bút dạ cho các nhóm

+ Thông báo luật chơi: Quan sát hình 42.1 trong thời gian 1 phút, chỉ ra điểm giống và khác nhau giữa các sinh vật có trong hình. Giải thích tại sao có sự giống và khác nhau đó. Nhóm nào nêu được nhiều ý đúng nhất sẽ chiến thắng.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

• Các thành viên trong nhóm lần lượt nêu ý kiến.

• Thư kí nhóm ghi lại ý kiến của các thành viên khác.

• GV quan sát, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo thảo luận:

• Các nhóm trưng bày sản phẩm, đại diện nhóm báo cáo.

• GV không yêu cầu tính đúng sai của các câu trả lời của HS.

Bước 4: Kết luận và nhận xét:

Dự kiến SP: 

- Điểm giống nhau: đều ăn thịt, cơ thể có kích thước lớn, lông dày, có đuôi, di chuyển bằng 4 chân, có móng vuốt sắc nhọn,.....

Chúng có nhiều đặc điểm giống nhau vì cùng tiến hóa từ một tổ tiên ban đầu.

- Điểm khác nhau: Kích thước cơ thể, màu sắc lông, khả năng leo trèo...

Chúng có những đặc điểm khác nhau vì để thích nghi với điều kiện sống riêng.

GV nhận xét, đánh giá và dẫn vào bài: “Từ những tế bào sơ khai ban đầu, qua hơn 3 tỉ năm tiến hóa không ngừng kết hợp với chọn lọc, giờ đây sinh vật vô cùng đa dạng, thích nghi. Vậy tiến hóa là gì và có những hình thức chọn lọc nào? Chúng ta cùng nghiên cứu Bài 42: Giới thiệu về tiến hoá, chọn lọc nhân tạo và chọn lọc tự nhiên

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm tiến hoá

1. Mục tiêu: Phát biểu được khái niệm tiến hoá.

2. Nội dung: GV tổ chức cho HS quan sát hình 42.2, nghiên cứu thông tin SGK trang 200, thảo luận cặp đôi trả lời các câu hỏi và phát biểu được khái niệm tiến hoá.

3. Sản phẩm: câu trả lời CH thảo luận 1 SGK trang 200 và kết luận về khái niệm tiến hoá.

4. Tổ chức thực hiện:

Hoạt động 2: Tìm hiểu về các hình thức chọn lọc 

1. Mục tiêu: 

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc nhân tạo.

• Trình bày được một số bằng chứng của quá trình chọn lọc do con người tiến hành đưa đến sự đa dạng và thích nghi của các loài vật nuôi và cây trồng từ vài dạng hoang dại ban đầu.

• Phát biểu được khái niệm chọn lọc tự nhiên. Dựa vào các ảnh hoặc sơ đồ, mô tả được quá trình chọn lọc tự nhiên.

• Thông qua phân tích các ví dụ về tiến hóa thích nghi, chứng minh được vai trò của chọn lọc tự nhiên đối với sự hình thành đặc điểm thích nghi và đa dạng của sinh vật.

1. Nội dung: GV tổ chức dạy học theo trạm để tìm hiểu về các hình thức chọn lọc và ý nghĩa, hỏi - đáp để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung trong SGK.

2. Sản phẩm: Kết quả phiếu học tập các trạm và các câu trả lời của HS, kết luận về các hình thức chọn lọc và ý nghĩa

3. Tổ chức thực hiện: 

PHIẾU HỌC TẬP CỦA CÁC TRẠM

 --------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------