Giáo án kì 2 khoa học 5 chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Giúp HS làm quen với chủ đề Vi khuẩn và tạo tâm thế sẵn sàng vào bài học. 

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu HS suy nghĩ trả lời câu hỏi: 

Vì sao em cần rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh?

- GV dẫn dắt vào bài học mới: Bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về hình dạng, kích thước và nơi sống của vi khuẩn. Chúng ta cùng vào  Bài 18 – Vi khuẩn quanh ta

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI

Hoạt động 1: Khám phá hình dạng, kích thước của vi khuẩn

a. Mục tiêu: HS nhận biết được hình dạng. Kích thước của vi khuẩn.

b. Cách thực hiện:

- GV yêu cầu HS quan sát Hình 1 SGK trang 66, đọc thông tin và cho biết hình dạng, kích thước của vi khuẩn:

 Quan sát hình, đọc thông tin dưới đây và cho biết vi khuẩn có hình dạng, kích thước như thế nào. 

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời. Các HS còn lại lắng nghe và bổ sung. 

- GV nhận xét và chốt kiến thức:  

+ Vi khuẩn có nhiều hình dạng khác nhau, trong đó có ba dạng điển hình là hình que, hình xoắn và hình cầu. 

+ Vi khuẩn có kích thước rất nhỏ bé, không thể nhìn thấy được bằng mắt thường. Chúng ta chỉ có thể nhìn thấy được vi khuẩn khi quan sát dưới kính hiển vi. 

- GV mở rộng thêm kiến thức cho HS: Vi khuẩn là sinh vật đơn bào rất nhỏ bé, có kích thước khoảng 0,5 – 10 micrômét. Micrômét là đơn vị đo lường quốc tế, viết tắt là m (1 m = 0,0001 cm). Vi khuẩn nhỏ bé tới mức có vài nghìn vi khuẩn có thể bám trên một cái đinh ghim.   

Hoạt động 2: Tìm hiểu về nơi sống của vi khuẩn

a. Mục tiêu: HS nhận biết được nơi sống của vi khuẩn. 

b. Cách thực hiện:

- GV yêu cầu HS nhóm đôi thực hiện nhiệm vụ:

Quan sát hình, đọc thông tin dưới đây và cho biết nơi sống của vi khuẩn.

- GV mời đại diện 3 nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm còn lại lắng nghe và nhận xét. 

- GV nhận xét và kết luận: Vi khuẩn sống ở khắp mọi nơi trên Trái Đất như không khí, nước; cơ thể người, thực vật và động vật,... 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Hoạt động 1: Cùng sáng tạo

a. Mục tiêu: HS vận dụng được kiến thức về hình dạng của vi khuẩn để tạo hình vi khuẩn bằng đất nặn. 

b. Cách tiến hành: 

- GV chia lớp thành các nhóm 4 và phát cho mỗi nhóm một bộ đất nặn nhiều màu.

- GV yêu cầu các nhóm dùng đất nặn để tạo hình các loại vi khuẩn.

........................     

- HS trả lời: 

 Cần rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để loại bỏ vi khuẩn gây bệnh. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài mới. 

- HS đọc thông tin, quan sát hình ảnh. 

- HS trả lời: 

+Hình dạng của vi khuẩn: hình que, hình xoắn và hình cầu.

+ Kích thước của vi khuẩn: rất nhỏ bé không thể nhìn thấy được bằng mắt thường. 

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe. 

- HS quan sát và mô tả các hình. 

- Đại diện nhóm trình bày:

+ Hình 2: Vi khuẩn sống ở trên cơ thể các sinh vật (thực vật, động vật), trên những đồ dùng trong ngôi nhà như bàn, ghế, bếp, nhà vệ sinh,...

+ Hình 3: Vi khuẩn sống trong không khí,...

+ Hình 4: Vi khuẩn sống ở trên cơ thể thực vật như lá, rau, củ, quả,... 

+ Hình 5: Vi khuẩn sống ở trong nước và trên cơ thể các sinh vật sống trong nước,...

+ Hình 6: Vi khuẩn sống ở trên cơ thể người, hiện diện nhiều ở một số cơ quan và bộ phận của cơ thể như tay, chân, cơ quan tiêu hóa,...  

- HS lắng nghe. 

- HS chia nhóm và nhận đất nặn. 

- HS thực hiện nặn theo nhóm, tạo hình một số vi khuẩn từ đất nặn, tự do sáng tạo màu sắc, kích thước, hình dạng của vi khuẩn. 

- Các nhóm chia sẻ sản phẩm và nhận xét sản phẩm của nhau. 

- HS nhắc lại kích thước, nơi sống của vi khuẩn. 

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị cho tiết học sau. 

....................

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

TIẾT 1

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: HS nêu được mùi, vị của các loại rau, củ, quả muối chua: chua dịu, thơm, giòn, ăn ngon miệng,....  

b. Cách tiến hành: 

- GV yêu cầu HS quan sát hình 1.

- GV tổ chức cho HS hoạt động nhóm đôi, một bạn đọc câu hỏi liên quan đến món dưa muối, một bạn trả lời.

- GV mời đại diện 2 – 3 nhóm chia sẻ cảm nhận. Các HS khác lắng nghe, bổ sung (nếu có).

- GV nhận xét và cho HS xem video về soi vi khuẩn trong dưa chua.

- GV nêu câu hỏi: Theo em, trong dưa chua có loại vi khuẩn nào?

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

- GV không đánh giá đúng sai mà dẫn dắt vào bài: Để biết câu trả lời của bạn là đúng hay sai, chúng ta cùng tìm hiểu bài Bài 19 – Vi khuẩn có ích trong chế biến thực phẩm – Tiết 1.  

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động: Tìm hiểu vai trò của vi khuẩn trong quá trình muối dưa cải

a. Mục tiêu: HS nhận viết được vai trò của vi khuẩn trong quá trình muối dưa cải. 

b. Cách thực hiện:

- GV yêu cầu HS nhóm 4 quan sát, đọc thông tin trong các hình 2a, 2b SGK trang 68, thảo trả lời các câu hỏi:

 Quan sát hình, đọc thông tin mô tả các bước muối dưa cải dưới đây và trả lời câu hỏi:

+ Màu sắc, mùi, vị của 

- GV mời đại diện 2 nhóm trình bày kết quả thảo luận trước lớp. Các nhóm còn lại lắng nghe và nhận xét.      

- GV nhận xét, giải thích thêm cho HS: Sau 2 đến 3 ngày muối chua thì rau cải chuyển từ màu xanh sang màu vàng đặc trưng, có vị chua nhẹ và mùi thơm là do các vi khuẩn lactic đã sử dụng các chất có trong nguyên liệu để lên men. Quá trình muối dưa cải cần dùng nước ấm là để quá trình lên men diễn ra tốt nhất vì các vi khuẩn lactic thích hợp với nhiệt độ ấm. 

- GV hướng dẫn HS rút ra kết luận: Trong quá trình muối dưa cải, vi khuẩn có ích (chủ yếu là các vi khuẩn lactic) sẽ sử dụng những chất có trong nguyên liệu để lên men, làm cho dưa cải có màu vàng, giòn, có hương thơm và vị chua đặc trưng của món ăn. 

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

a. Mục tiêu: HS hiểu và vận dụng được kiến thức đã học về vi khuẩn; ôn lại kiến thức về ứng dụng nấm men vào đời sống thực tiễn.

b. Cách thực hiện: 

- GV yêu cầu HS quan sát các hình 3 – 8 SGK trang  69, thảo luận nhóm 4 để trả lời câu hỏi:

Các sản phẩm trong hình, sản phẩm nào có ứng dụng vi khuẩn trong quá trình chế biến?

- GV mời đại diện 1 nhóm trả lời. Các nhóm còn lại lắng nghe và nhận xét. 

- GV nhận xét. 

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học.

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ                                                     

- Ôn tập kiến thức đã học.

- Về nhà tìm hiểu vai trò của vi khuẩn trong quá trình làm sữa chua.     

- HS quan sát hình.

- HS lắng nghe yêu cầu của GV.

- HS hỏi đáp theo cặp đôi, ví dụ:

+ Bạn hỏi: Bạn đã ăn món dưa muối bao giờ chưa? Bạn có biết món dưa muối được chế biến tử những nguyên liệu gì không? Mùi, vị của dưa muối đó như thế nào?

+ Bạn trả lời: Gia đình mình thỉnh thoảng ăn dưa muối kèm thịt kho. Món dưa muối được làm từ rau cải, hành, đường, muối. Dưa muối giòn, vị chua ngọt và có mùi thơm nhẹ.

- HS xem video.

- HS lắng nghe câu hỏi. 

- HS trả lời: Trong dưa chua có vi khuẩn lactic.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài.

- HS tạo nhóm, quan sát hình, đọc thông tin và trả lời câu hỏi. 

- Đại diện HS trình bày: 

+ Sau 2 đến 3 ngày muối dưa cải, màu xanh của rau cải đã chuyển sang màu vàng; xuất hiện mùi thơm và vị chua nhẹ, Vai trò của vi khuẩn trong quá trình muối dưa cải là: vi khuẩn có ích (chủ yếu là vi khuẩn lactic) đã sử dụng các chất có trong nguyên liệu để lên men, tạo ra hương thơm và vị chua đặc trưng của dưa cải muối. 

+ Quá trình muối dưa cải cần dùng nước ấm vì các vi khuẩn có ích (chủ yếu là vi khuẩn lactic) thích hợp với nhiệt độ ấm để lên men. 

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe và rút ra kết luận.  

- HS quan sát hình và thảo luận nhóm. 

- Đại diện HS trả lời:

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe, ghi nhớ. 

- HS lắng nghe, rút kinh nghiệm.  

- HS lắng nghe. 

- HS chuẩn bị cho tiết học sau.