Giáo án Kinh tế pháp luật 10 cánh diều Bài 16: Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm (2 nhóm cùng thức hiện một nhiệm vụ học tập). 

- GV yêu cầu các nhóm thực hiện các nhiệm vụ cụ thể sau: Đọc các trường hợp và trả lời câu hỏi:

a) Em hãy cho biết, các chủ thể trong mỗi trường hợp dưới đây đã thực hiện những quyền và nghĩa vụ nào của mình.

b) Theo em, các quyền và nghĩa vụ đó thuộc lĩnh vực nào và được quy định trong Hiến pháp hay trong luật?

+ Nhóm 1, 2 (trường hợp 1): H và M là học sinh ở các tỉnh khác nhau, nhưng đều được hưởng các chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

+ Nhóm 3, 4 (trường hợp 2): Phát hiện gia đình bà A kinh doanh thực phẩm bẩn không rõ nguồn gốc, anh T đã tổ cáo hành vi của gia đình bà A với cơ quan chức năng.

+ Nhóm 5, 6 (trường hợp 3): Thực hiện chủ trương của xã, anh Y (đủ 18 tuổi) đã hăng hái tham gia bỏ phiếu bầu cử Hội đồng nhân dân xã mình.

- GV đặt thêm câu hỏi: Từ nội dung vừa thảo luận trên đây, theo em Hiến pháp năm 2013 quy định những nội dung nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị. 

- GV chốt kiến thức về nội dung cơ bản của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trọ theo SGK tr.99. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm phân công nhiệm vụ thảo luận cho các thành viên để trả lời câu hỏi về các trường hợp 1, 2, 3 SGK tr.98.

- HS đọc SGK tr.99 để rút ra kết luận về nội dung cơ bản của Hiến pháp năm 2013 về quyền cong người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị. 

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận:

a)

- Trường hợp 1: H và M đã thực hiện quyền học tập của công dân.

- Trường hợp 2: Anh T đã thực hiện quyền tố cáo.

- Trường hợp 3: Anh Y thực hiện quyền bầu cử của công dân. 

b) 

- Quyền tố cáo, quyền bầu cứ thuộc lĩnh vực chính trị.

- Quyền và nghĩa vụ học tập thuộc lĩnh vực văn hóa, xã hội. 

à Các quyền này được quy định trong Hiến pháp. 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày một số quyền về con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị theo Hiến pháp 2013. 

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV chốt kiến thức về nội dung cơ bản của Hiến pháp năm 2013 về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị. 

- GV chuyển sang nội dung mới. 

1. Tìm hiểu nội dung cơ bản của Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị

Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về chính trị được quy định trong Hiến pháp năm 2013, bao gồm:

- Quyền bình đẳng trước pháp luật; không bị phân biệt, đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hoá, xã hội.

- Quyền bầu cử và quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân.

- Quyền tham gia quản lí nhà nước và xã hội ở phạm vi cơ sở, địa phương và cả nước.

- Quyền biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu ý dân.

- Quyền khiếu nại, tố cáo với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền về những việc làm trái pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân.

- Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội,biểu tình theo quy định của pháp luật.

- Quyền bình đẳng nam nữ.

- Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc và bảo vệ Tổ quốc; thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

- Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật; tham gia bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và chấp hành những quy tắc sinh hoạt cộng đồng.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm (2 nhóm cùng thực hiện một nhiệm vụ học tập).

- GV giao nhiệm vụ cụ thể cho các nhóm: Đọc 3 trường hợp ở mục 2 trong SGK trang 99, thảo luận và trả lời câu hỏi :

+ Nhóm 1, 2 (trường hợp 1):  Ở trường hợp 1, anh T đã thực hiện quyền nào của mình ?

+ Nhóm 3, 4 (trường hợp 2):  Ở trường hợp 2, K đã xâm phạm đến quyền nào của M?

+ Nhóm 5, 6 (trường hợp 3): Ở trường hợp 3, Q đã xâm phạm đến quyền nào của N?

- Sau khi các nhóm thảo luận về các trường hợp, GV yêu cầu các nhóm trả lời câu hỏi : Theo em, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong các trường hợp bên được quy định ở đâu?

- GV đặt thêm câu hỏi khi HS hoàn thành thảo luận: Từ nội dung vừa thảo luận trên đây, theo em Hiến pháp năm 2013 quy định những nội dung nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Học sinh làm việc theo nhóm. 

- GV quan sát HS làm việc, hỗ trợ khi cần thiết. 

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận của nhóm mình. 

a) Trường hợp 1: Anh T đã thực hiện quyền kết hôn theo quy định của Hiến pháp và Luật Hôn nhân và gia  đình.

b) Trường hợp 2 và 3: K và Q đã xâm phạm đến quyền được pháp luật bảo hộ về danh dự, nhân phẩm và quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.

c) Quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được quy định trong Hiến pháp năm 2013. Cụ thể: Quyền kết hôn là quyền dân sự được quy định tại khoản 1 Điều 36 Hiến pháp; Quyền được pháp luật bảo hộ danh dự, nhân phẩm được quy định tại khoản 1 Điều 20 Hiến pháp; Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín được quy định tại khoản 2 Điều 21 Hiến pháp.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, bổ sung ý kiến (nếu có) cho nhóm bạn.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức Hiến pháp năm 2013 về nội dung cơ bản của Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự theo SGK trang 100.

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm hiểu quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về dân sự bao gồm:

- Quyền sống.

- Quyền bất khả xâm phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về tính mạng, sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm.

- Quyền bất khả xâm phạm về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân và bí mật gia đình; có quyền bảo vệ danh dự, uy tín của mình.

- Quyền bí mật thư tín, điện thoại, điện tín.

- Quyền có nơi ở hợp pháp; quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở.

- Quyền tự do đi lại và cư trú.

- Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo, theo hoặc không theo một tôn giáo nào.

- Quyền sở hữu về thu nhập hợp pháp.

- Quyền sở hữu tư nhân và quyền thừa kế được pháp luật bảo hộ.

- Quyền kết hôn và li hôn.

HOẠT  ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giao nhiệm vụ cho HS thảo luận theo nhóm đôi:

+ Đọc cá nhân, thảo luận nhóm về 1 tình huống và 2 trường hợp ở mục 3 trong SGK trang 100.

+ Trả lời câu hỏi gắn với tình huống và các trường hợp.

a) Em hãy cùng các bạn thảo luận và giải quyết thắc mắc của H.

b) Theo em, trong các trường hợp bên, bạn B đã được hưởng gì và chị D đã thực hiện quyền nào của mình?

c) Các quyền của H, bạn B và chị D được quy định ở đâu và thuộc lĩnh vực nào trong đời sống?

- Sau phần thảo luận, GV đặt thêm câu hỏi: Từ nội dung vừa thảo luận trên đây, theo em Hiến pháp năm 2013 quy định những nội dung nào về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá, xã hội?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc theo cá nhân và nhóm đôi.

- GV quan sát HS làm việc, hỗ trợ khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi một số HS báo cáo kết quả thảo luận, trả lời câu hỏi. HS trong lớp lần lượt quan sát kết quả của từng nhóm, ghi chép, lắng nghe, đặt câu hỏi cho nhóm bạn. 

a) Ở tình huống, H kinh doanh bánh ngọt tự sản xuất theo đúng quy trình an toàn thực phẩm thuộc mặt hàng pháp luật không cấm. Có nghĩa là H được phép kinh doanh mặt hàng này. Quyền của H thuộc quyền con người về kinh tế.

b) Ở trường hợp 1, bạn B đã được hưởng quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ, thuộc quyền công dân về lĩnh vực xã hội.

c) Ở trường hợp 2, chị D đã thực hiện quyền li hôn.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, bổ sung câu trả lời của các nhóm đôi.

- GV chuẩn hoá câu trả lời.

- GV nhận xét câu trả lời của HS, chốt kiến thức quy định của Hiến pháp về quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá, xã hội trong SGK trang 100, 101.

- GV chuyển sang nội dung mới

3. Tìm hiều quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá, xã hội

Hiến pháp năm 2013 quy định quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân về kinh tế, văn hoá và xã hội bao gồm:

- Quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm.

- Nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của pháp luật.

- Quyền và nghĩa vụ học tập.

- Quyền nghiên cứu khoa học và công nghệ, sáng tạo văn học, nghệ thuật.

- Quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ.

- Quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc.

- Quyền được bảo đảm an sinh xã hội.

- Quyền và nghĩa vụ bảo vệ môi trường.