Giáo án Kinh tế pháp luật 10 cánh diều Bài 21: Thực hiện pháp luật

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS tự đọc các thông tin và tình huống của mục 1. Khái niệm thực hiện pháp luật trong SGK tr.128, 129, thảo luận theo nhóm (4-6 HS) và trả lời câu hỏi: Trong thông tin và tình huống trên, Công ty H và bạn P đã có hành vi, biểu hiện như thế nào? Hành vi, biểu hiện đó có đúng pháp luật không? Vì sao?

• Thông tin: Công ty H luôn nghiêm chỉnh chấp hành chính sách và pháp luật của Nhà nước. Công ty đã nhận hàng trăm thanh niên nam nữ vào làm việc, giải quyết công ăn việc làm cho nhân dân địa phương. Hằng năm, công ty luôn kê khai đúng số lượng sản phẩm, doanh thu, đồng thời nộp thuế đầy đủ và đúng hạn theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp, góp phần vào việc tăng nguồn thu ngân sách nhà nước.

• Tình huống: Q thường xuyên chơi điện tử ăn tiền. Nhiều lần, Q rủ P vào quán điện tử cùng chơi nhưng luôn bị P từ chối. Một lần, P nói với Q: Cậu biết không, chơi game ăn tiền là đánh bạc trái phép và vi phạm pháp luật đấy.

- GV đặt thêm câu hỏi: Từ nội dung thảo luận, em hãy cho biết thế nào là thực hiện pháp luật?

- GV chốt kiến thức về nội dung thực hiện pháp luật theo SGK tr.128, 129. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tự đọc các thông tin và tình huống của mục 1. Khái niệm thực hiện pháp luật trong SGK tr.128, 129, thảo luận theo nhóm (4-6 HS) và trả lời câu hỏi.

- HS rút ra kết luận về thực hiện pháp luật. 

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận:

+ Hành vi, biểu hiện của Công ty H:

• Chấp hành chính sách, pháp luật của Nhà nước.

• Kê khai đúng số lượng sản phẩm, doanh thu

• Nộp thuế đầy đủ và đúng hạn

à Những việc làm này thể hiện công dân đã chủ động, tích cực làm những việc pháp luật quy định phải làm.

+ Hành vi của P: Luôn từ chối Q chơi điện tử ăn tiền. Chỉ cho Q biết chơi điện tử ăn tiền là vi phạm pháp luật.

à Những việc làm này thể hiện công dân đã không làm những việc pháp luật cấm.

- GV mời đại diện HS rút ra kết luận.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và kết luật: Thực hiện pháp luật là hành vi hợp pháp của cá nhân, tổ chức phù hợp với quy định của pháp luật, làm cho pháp luật đi vào đời sống xã hội. 

- GV nhấn mạnh bổ sung:

+ Mọi hoạt động của cá nhân, tổ chức phù hợp với quy định của pháp luật được gọi là hành vi hợp pháp.

+ Hành vi hợp pháp là hành vi không trái pháp luật, đó là hành vi:

• Làm những việc mà pháp luật cho phép làm

• Làm những việc mà pháp luật quy định phải làm.

• Không làm những việc pháp luật cấm.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

1. Tìm hiểu khái niệm thực hiện pháp luật

- Thực hiện pháp luật: là hành vi hợp pháp của các cá nhân, tổ chức phù hợp với quy định của pháp luật, làm cho pháp luật đi vào đời sống xã hội.

- Hành vi hợp pháp: là hành vi không trái các quy định của pháp luật, phù hợp với quy định của pháp luật, có lợi cho Nhà nước, xã hội và công dân. Đó là hành vi:

+ Làm những việc mà pháp luật cho phép làm

+ Làm những việc mà pháp luật quy định phải làm.

+ Không làm những việc pháp luật cấm.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS tự đọc các thông tin và tình huống của mục 2. Các hình thức thực hiện pháp luật trong SGK tr.129, 130, thảo luận nhóm (4-6 HS) (sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn) và trả lời câu hỏi: 

a) Ở mỗi tình huống và thông tin trên, các tổ chức, cá nhân đã thực hiện pháp luật như thế nào?

b) Em hãy tìm ra sự khác nhau về hình thức thực hiện pháp luật của các tổ chức, cá nhân trong các tình huống, thông tin trên.

• Thông tin 1: Trước khi đi vào sản xuất, trong Công ty M có ý kiến cho rằng, việc xử lí nước thải theo quy chuẩn kĩ thuật môi trường rất tốn kém, tăng chi phí sản xuất, vì thế nên xả nước trực tiếp ra dòng sông bên cạnh, không phải qua xử lí. Sau khi cân nhắc, công ty đã quyết định xây dựng hệ thống xử lí nước thải bảo đảm quy trình kĩ thuật môi trường, theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường.

• Tình huống: Do mâu thuẫn cá nhân từ mấy tháng nay, ông K đã lợi dụng mạng xã hội, sử dụng tài khoản cá nhân để nói xấu, xúc phạm ông Q. Nhận thấy hành vi của ông K là trái pháp luật, làm ảnh hưởng xấu đến danh dự, nhân phẩm, uy tín của mình, ông Q đã yêu cầu ông K xin lỗi, cải chính công khai trên mạng xã hội và bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

• Thông tin 2. Mỗi buổi sớm chị Dung phải đưa bé Hoa đi học trước khi đến công ty, nên chị luôn bị vội. Hôm trước bé Hoa ngủ dậy muộn hơn nên chị Dung rất lo bị muộn giờ đi làm. Chị Dung nghĩ, chỉ có cách vượt mấy ngã tư khi có đèn đỏ là có thể đến công ty đúng giờ. Những rồi suy nghĩ lại, chị Dung thấy làm như vậy vừa vi phạm pháp luật, vừa mất an toàn cho mình và mọi người. Chị dừng lại mỗi khi có đèn đỏ mà thấy yên tâm, dù hôm đó chị có bị muộn giờ làm việc.

• Thông tin 3. Căn cứ vào quyền hạn của mình, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện V kí quyết định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở cho học sinh đạt tiêu chuẩn tốt nghiệp, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

• Thông tin 4. Tòa án nhân dân tỉnh K ra quyết định tuyên phạt cải tạo không giam giữ 2 năm đối với Nguyễn Văn H về hành vi trộm cắp tài sản của người khác là một chiếc xe máy trị giá 30 triệu đồng.

- GV yêu cầu HS treo bảng kết quả thảo luận và cử đại diện của nhóm báo cáo kết quả.

- GV chốt kiến thức về các hình thức thực hiện pháp luật theo SGK tr.129, 130. 

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tự đọc các thông tin và tình huống của mục 2. Các hình thức thực hiện pháp luật trong SGK tr.129, 130, thảo luận theo nhóm (4-6 HS) và trả lời câu hỏi.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm trình bày kết quả thảo luận:

a) 

+ Ở thông tin 1: Công ty M đã xây dựng hệ thống nước thải bảo đảm quy định kĩ thuật môi trường. Công ty đã thực hiện công việc mà pháp luật quy định phải làm.

+ Ở tình huống: Ông Q đã sử dụng quyền của mình được pháp luật cho phép để bảo vệ quyền của mình bị xâm phạm.

+ Ở thông tin 2: Chị Dung đã không vượt đền đỏ, không thực hiện hành vi mà pháp luật cấm.

+ Ở thông tin 3: Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện V đã áp dụng pháp luật để ra quyết định cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, làm phát sinh quyền của HS.

+ Ở thông tin 4: Tòa án nhân dân tỉnh  K đã áp dụng quy định của pháp luật để xử lí người vi phạm pháp luật.

b) 

+ Hình thức áp dụng pháp luật khác biệt với 3 hình thức còn lại (vì chủ thể thực hiện là cơ quan, công chức nhà nước có thẩm quyền, mà không phải bất kì một cá nhân, tổ chức nào).

+ Hình thức sử dụng pháp luật khác với 3 hình thức còn lại về tính chất, vì theo hình thức sử dụng pháp luật thì chủ thể pháp luật có thể thực hiện hoặc không thực hiện quyền được pháp luật cho phép theo ý chí của mình mà không bị ép buộc phải thực hiện.

- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ

- GV nhận xét, đánh giá và chốt kiến thức về các hình thức thực hiện pháp luật. 

- GV chuyển sang nội dung mới.

2. Tìm hiểu các hình thức thực hiện pháp luật

- Thực hiện pháp luật: là quá trình đưa pháp luật trợ lại cuộc sống, là việc làm thường xuyên của cá nhân, tổ chức, cơ quan.

- Hình thức:

+ Tuân thủ pháp luật: Cá nhân, tổ chức kiềm chế, không làm những việc mà pháp luật cấm (xự sử thụ động)

+ Thi hành pháp luật: Thực hiện nghĩa vụ của mình bằng hành động tích cực, chủ động làm những gì mà pháp luật quy định phải làm (xử sự tích cực)

+ Sử dụng pháp luật: Cá nhân, tổ chức sử dụng đúng đắn các quyền của mình, làm những gì mà pháp luật cho phép làm

+ Áp dụng pháp luật: Cơ quan, công chức nhà nước có thẩm quyền căn cứ vào các quy định của pháp luật, ban hành các quyết định làm phát sinh, thay đổi, đình chỉ hoặc chấm dứt những quan hệ pháp luật, cụ thể:

• Các quyền và nghĩa vụ của công dân phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt thông qua một văn bản, quyết định áp dụng pháp luật của cơ quan, công chức có thẩm quyền.

• Cơ quan nhà nước có thẩm quyền ra quyết định áp dụng pháp luật bằng hình thức xử lí người vi pham pháp luật hoặc giải quyết tranh chấp giữa các cá nhân, tổ chức.