Giáo án Lịch sử 10 chân trời Bài 7: Văn minh Hy Lạp – La Mã thời cổ đại

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Lĩnh vực

Nhà khoa học (A)

Thành tựu 

tiêu biểu (B)

Dự kiến sản phẩm (vd: 1 - A1 - B5)

1. Toán học

A1.

A-ri-xtác, Ê-ra-tô-xten 

B1. Người đã đề ra phương pháp chữa bệnh bằng thuốc và giải phẫu.

2. Thiên 

văn học

A2.

Ta-lét 

Pi-ta-go

B2. Nguyên lí về vật nổi và đòn bẩy.

3. Vật lí

A3. Hi-pô-crát

B3. Trường phái duy vật và duy tâm.

4. Y học

A4.

Đê-mô-crít, 

Xô-crát, A-rít-xtőt

B4.

- Thuyết Nhật tâm; tính được chu vi của Trái Đất với sai số rất nhỏ.

- Công lịch (Dương lịch).

5. 

Tư tưởng, tôn giáo

A5. Ác-si-mét

B5.

- Định lí về đường thẳng và đoạn thẳng tỉ lệ.

- Định lí về bình phương cạnh huyển bằng tổng bình phương của hai cạnh còn lại.

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Lĩnh vực

Nhà khoa học (A)

Thành tựu 

tiêu biểu (B)

Dự kiến sản phẩm (vd: 1 - A1 - B5)

1. Toán học

A1.

A-ri-xtác, Ê-ra-tô-xten 

B1. Người đã đề ra phương pháp chữa bệnh bằng thuốc và giải phẫu.

1-A2-B5

2. Thiên 

văn học

A2.

Ta-lét 

Pi-ta-go

B2. Nguyên lí về vật nổi và đòn bẩy.

2-A1-B4

3. Vật lí

A3. Hi-pô-crát

B3. Trường phái duy vật và duy tâm.

3-A5-B2

4. Y học

A4.

Đê-mô-crít, 

Xô-crát, A-rít-xtőt

B4.

- Thuyết Nhật tâm; tính được chu vi của Trái Đất với sai số rất nhỏ.

- Công lịch (Dương lịch).

4-A3-B1

5. 

Tư tưởng, tôn giáo

A5. Ác-si-mét

B5.

- Định lí về đường thẳng và đoạn thẳng tỉ lệ.

- Định lí về bình phương cạnh huyển bằng tổng bình phương của hai cạnh còn lại.

5-A4-B3

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV giới thiệu sơ nét về điều kiện hình thành nền văn minh Hy Lạp – La Mã: Khu vực Địa Trung Hải có địa hình thuận lợi với ba mặt giáp biển, nhiều đảo, vũng vịnh tạo nên các hải cảng sớm phát triển và thúc đẩy giao lưu văn hóa với phương Đông cổ đại. Kinh tế biển thịnh vượng, người Hy Lạp – La Mã cổ đại xuất khẩu rượu nho, dầu ô liu, đồ gốm, cẩm thạch,... và nhập khẩu lương thực, da, thủy tinh, đặc biệt là nô lệ. Đất đai giàu kim loại như vàng, sắt, thiếc,... thích hợp khai mỏ và phát triển các ngành thủ công như luyện kim, chế tạo vũ khí, đóng tàu,... Các xưởng thủ công lớn đã xuất hiện với sự chuyên môn hóa lao động. Đồng bằng nhỏ hẹp chỉ trồng được lúa mì, lúa mạch – không đủ dùng nên phải nhập thêm. Ba cây trồng chủ lực là lúa mì, nho, ô liu – tạo nên “bộ ba Địa Trung Hải” phục vụ đời sống và thủ công nghiệp. Về cư dân, Hy Lạp có các tộc Ê-ô-li-an, I-ô-ni-an, A-kê-an, Đô-ri-an, tự gọi mình là Hê-len. Người La Mã là hậu duệ của người La-tinh sống ở vùng La-ti-um, dựng nên thành La Mã bên sông Ti-bơ.

- GV yêu cầu HS khai thác hình ảnh 7.1 và 7.2 và  thông tin mục Em có biết SGK tr.39 để hình dung về niềm tin vào các thế lực siêu nhiên mà cụ thể là sự hiện diện và quyền lực của các vị thần trong đó Dớt là vị thần tối cao. Người Hy Lạp – La Mã cổ đại thường dùng Thần thoại Hy Lạp để giải thích cho nguồn gốc của thế giới, các hiện tượng tự nhiên và trật tự xã hội. 

- GV chiếu video tìm hiểu về đền Parthenon:

https://www.youtube.com/watch?v=AqX67wqN6m4

(0:06 – 4:07)

- GV hướng dẫn HS chia lớp thành 5 nhóm, tìm hiểu thông tin trong SGK, quan sát các hình ảnh và tìm kiếm tài liệu để hoàn thành Phiếu học tập từ 1 – 5:

+ Nhóm 1: Nêu thành tựu về chữ viết và văn học của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.

+ Nhóm 2: Nêu thành tựu về nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.

+ Nhóm 3: Nêu thành tựu tiêu biểu về khoa học tự nhiên và lịch pháp của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.

+ Nhóm 4: Nêu thành tựu tiêu biểu về tôn giáo, tư tưởng của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.

+ Nhóm 5: Nêu thành tựu tiêu biểu về thể thao của văn minh Hy Lạp – La Mã cổ đại.

- GV đặt câu hỏi mở rộng để cả lớp cùng thảo luận và trả lời:

+ Những thành tựu nào về khoa học tự nhiên của người Hy Lạp và La Mã thời cổ đại có giá trị cho tới ngày nay? Cho ví dụ minh họa.

+ Tôn giáo nào của La Mã thời cổ đại có nhiều ảnh hưởng tới đời sống xã hội của phương Tây sau này?

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ

- HS làm việc nhóm để thực hiện nhiệm vụ học tập.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày kết quả.

- GV mời đại diện HS nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá quá trình HS thực hiện nhiệm vụ.

- GV mở rộng kiến thức về khoa học tự nhiên của người Hy Lạp – La Mã cổ đại: Người Hy Lạp cổ đại đã tiếp thu nhiều tri thức khoa học của các nền văn minh phương Đông (Lưỡng Hà, Ấn Độ, Ai Cập) để phát triển, hoàn thiện. Nếu như ở các nền văn minh phương Đông mới chỉ dừng lại ở những hiểu biết về khoa học, thì đến thời Hy Lạp – La Mã khoa học đã thực sự trở thành khoa học, với việc xuất hiện nhiều nhà bác học nổi tiếng, nhiều định lí, định luật, định để được chứng minh vẫn còn được sử dụng cho đến giai đoạn hiện nay.

Ví dụ: Trong lĩnh vực y học Hi-pô-crát đã đề ra phương pháp chữa bệnh bằng thuốc và giải phẫu; đồng thời, ông đề cao y đức trong quá trình chữa bệnh. Ông được mệnh danh là "cha đẻ của y học phương Tây” và được coi là tác giả lời tuyên thệ mà các thầy thuốc đọc trước khi bước vào con đường chữa bệnh cứu người.

- GV mở rộng kiến thức về tôn giáo Lã Mã thời cổ đại: Tôn giáo có nhiều ảnh hưởng tới đời sống xã hội phương Tây sau này là Cơ đốc giáo. Cơ đốc giáo ra đời vào khoảng thế kỉ I và trở thành quốc giáo ở La Mã vào thế kỉ IV. Trong quá trình hình thành và phát triển của nền văn minh phương Tây thì Cơ đốc giáo có vai trò vô cùng quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến nền văn minh phương Tây trên mọi lĩnh vực: tư tưởng, văn học, nghệ thuật,...

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thành tựu văn minh tiêu biểu và ý nghĩa 

- Phiếu học tập. 

GỢI Ý

GỢI Ý

GỢI Ý

GỢI Ý

GỢI Ý