Giáo án PPT Địa lí 6 kết nối Bài 4: Kí hiệu và bảng chú giải bản đồ. Tìm đường đi trên bản đồ

BÀI 4: KÍ HIỆU VÀ BẢNG CHÚ GIẢI BẢN ĐỒ. TÌM ĐƯỜNG ĐI TRÊN BẢN ĐỒ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Ở các bài trước chúng ta đã biết thế nào là bản đồ, nắm được cách tính khoảng cách dựa trên tỉ lệ bản đồ. Bản đồ có vai trò rất quan trọng trong học tập và đời sống. Ở bài này, cô sẽ giúp các em có được kĩ năng đọc và sử dụng bản đồ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨ

1. Kí hiệu và bảng chú giải bản đồ

a. Kí hiệu bản đồ

+ Có bao nhiêu loại kí hiệu

+ Dựa vào hình 1, nêu đặc điểm của mỗi loại

+ Hãy kể thêm các đối tượng địa lí được thể hiện bằng các loại kí hiệu: điểm, đường, diện tích.

b. Bảng chú giải 

+ Quan sát hai bảng chú giải ở hình 2, hãy:

+ Cho biết bảng chú giải nào của bản đồ hành chính, bảng chú giải nào của bản đồ tự nhiên

+ Kể ít nhất 3 đối tượng địa lí được thể hiện trên bản đồ hành chính và 3 đối tượng địa lí được thể hiện trên bản đồ tự nhiên.

Ghi nhớ:

a. Kí hiệu bản đồ

- Thường có 3 loại: điểm, đường, diện tích

- Đặc điểm:

+ Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kĩ hiệu điểm: Thủ đô, thành phố, mỏ quặng, điểm du lịch, di tích,...

+ Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kí hiệu đường: tuyến đường biển, dòng biển, hướng gió, dòng sông

+ Đối tượng địa lí được thể hiện bằng kí hiệu diện tích: vùng trồng lúa, khu vực phân bố các loại đất, rừng

- Các đối tượng địa lí được thể hiện bằng các loại kí hiệu: điểm, đường, diện tích:

+ Kí hiệu điểm gồm: sân bay, bến cảng, nhà máy thủy điện và nhà máy nhiệt điện.

+ Kí hiệu đường gồm: ranh giới quốc gia, ranh giới tỉnh và đường ô tô.

+ Kí hiệu diện tích gồm: vùng trồng lúa, vùng trồng cây công nghiệp, vùng nuôi cá, tôm, thủy sản.

b. Bảng chú giải 

+ Thông qua các kí hiệu và nội dung cho thấy bảng chú giải bên trái thuộc bản đồ tự nhiên và bên phải thuộc bản đồ hành chính.

+ Trong bảng chú giải của bản đồ hành chính thể hiện các đối tượng Thủ đô, thành phố trực thuộc Trung ương, thành phố, thị xã đó là những đơn vị hành chính và các đối tượng khác như biên giới quốc gia, ranh giới tỉnh, giao thông, sông ngòi... 

+ Trong bảng chú giải của bản đồ tự nhiên thể hiện: phân tầng độ cao, độ sâu (đậm, nhạt), đỉnh núi, điểm độ sâu, sông ngòi.

2. Đọc một số bản đồ thông dụng

+ Em hãy tìm hiểu các bước khi đọc 1 bản đồ.

+ Đọc 1 bản đồ mẫu và thực hiện nhiệm vụ theo nhóm.

Ghi nhớ:

* Cách đọc bản đồ

- Nhóm 1:

+  Nội dung và lãnh thổ: bản đồ Tự nhiên các bán cầu

+ Tỉ lệ bản đồ là 1 : 110 000 000.

+ Bảng chú giải thể hiện các yếu tố: phân tầng địa hình, các yếu tố tự nhiên, ...

+ Kể tên các đối tượng địa lí cụ thể ở châu Mỹ

Các dãy núi: dãy Rốc-ki, dãy An-đét...

Các đồng bằng: đồng bằng A-ma-dôn, đồng bằng Pam-pa...

Các dòng sông lớn: sông Mi-xi-xi-pi, sông Xan Phran-xi-xcô, sông A-ma-dôn,... 

- Nhóm 2: Đọc bản đồ hành chính Việt Nam trang 110 SGK

+ Nội dung và lãnh thổ : Bản đồ hành chính của Việt Nam.

+ Bản đồ có tỉ lệ 1:10 000 000.

+ Bảng chú giải thể hiện các yếu tố: các đơn vị hành chính (Thủ đô, thành phố trực thuộc Trung ương, tỉnh), các ranh giới ...

+ Đọc và xác định các đối tượng:

• Thủ đô: Hà Nội

• Thành phố trực thuộc TW: Hải Phòng, Đà nẵng, Tp. Hồ Chí Minh, Cần Thơ

Tỉnh/Thành phố nơi em sinh sống: HS xác định địa phương mình.

3. Tìm đường đi trên bản đồ

+ Em hãy thực hiện nhiệm vụ sgk theo nhóm có tính thời gian. Nhóm nào thực hiện ít thời gian hơn, nhóm đó thắng.

Ghi nhớ:

* Tìm đường đi trên bản đồ

+ Trên bản đồ hình 3: Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt nằm trên đường Yersin; Ga Đà Lạt là điểm bắt đầu tuyến đường sắt; Bảo tàng Lâm Đồng nằm trên đường Hùng Vương

+ Mô tả đường đi từ Trường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt đến Ga Đà Lạt, từ Ga Đà Lạt đến Bảo tàng Lâm Đồng. 

• Từ Thường Cao đẳng Sư phạm Đà Lạt xuôi theo đường Yersin tới ngã tư đường Nguyễn Trãi – Yersin (khoảng 600 m), sau đó đi về hướng Đông Bắc (khoảng 500 m), rẽ phải sẽ là Ga Đà Lạt.

• Từ Ga Đà Lạt đến ngã tư Nguyễn Trãi – Yersin (khoảng 500 m), từ ngã tư đó đi theo đường Phạm Hồng Thái (khoảng 1 km) đến đường Hùng Vương, Bảo tàng Lâm Đồng năm trên đường Hùng Vương.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi

Câu 1: Khi thể hiện các đối tượng sông, mỏ khoáng sản vùng trồng rừng, ranh giới tỉnh, nhà máy trên bản đồ người ta dùng loại kí hiệu nào?

Chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

2. Sưu tầm bản đồ du lịch Hà Nội, sau đó tìm đường đi từ Trung tâm Hội nghị Quốc gia đến Nhà hát Lớn Hà Nội.

3. Tìm hiểu về một ứng dụng bản đồ trên thiết bị điện tử (điện thoại thông minh, may tinh,...) và tìm đường đi từ chùa Thiên Mụ đến làng Khải Định (Thừa Thiên Huế) trên ứng dụng đó.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi: Tuy có ý nghĩa rất lớn đối với việc học tập địa lí, nhưng bản đồ không cho biết gì?