Giáo án Lịch sử và địa lí 6 sách kết nối tri thức và cuộc sống

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc nội dung mục 1a Về bộ máy cai trị, khai thác thông tin tại Hình 1, Hình 2 sgk trang 65, 66,67.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi trong sgk trang 67: Hãy cho biết một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta.

- Sau khi HS trả lời câu hỏi, GV giải thích rõ hơn về việc chính quyền đô hộ chia tách lãnh thổ Âu Lạc thành các châu quận (nhà Triệu chia Âu Lạc thành 2 quận: Giao Chỉ (tương đương khu vực Bắc Bộ ngày nay), Cửu Chân (tương đương với vùng Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh)). Nhà Hán lập thêm một quận là Nhật Nam (tương đương với vùng Quảng Bình - Quảng Nam), gộp với 6 quận của Trung Quốc thành Giao Châu. Thời Tuỳ, Đường, nước ta được chia làm nhiều châu, trực thuộc An Nam đô hộ phủ....).

- GV yêu cầu HS đọc kĩ nội dung mục 1b Về kinh tế và đoạn tư liệu, trả lời câu hỏi trong sgk trang 67: Đoạn tư liệu 1 và thông tin ở trên cho em biết điều gì về chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc?

- Sau khi HS trả lời câu hỏi, để mở rộng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Vì sao các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về sắt và muối?

- GV yêu cầu HS đọc nội dung thông tin mục 1c Về văn hóa - xã hội sgk trang 67, 68 và trả lời câu hỏi: Chính quyền phương Bắc đã thực hiện chính sách cai trị về văn hóa đối với nước ta như thế nào?

- Sau khi HS trả lời câu hỏi trong sgk, GV chốt lại chính sách cai trị về văn hóa - xã hội của chính quyền phương Bắc là “đồng hóa dân tộc Việt”. GV yêu cầu HS trả lời khái niệm “đồng hóa dân tộc” nghĩa là gì?

- GV ghi chú nội dung “đồng hóa dân tộc” sẽ được khai thác sâu hơn vào Bài 17.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS đại diện đứng dậy trả lời.

- GV gọi đại diện HS khác đứng dậy bổ sung, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

a. Về bộ máy cai trị

- Một số chính sách để áp đặt bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc ở nước ta:

+ Chính quyền đô hộ trải qua các triều đại đều nhất quán chính sách cai trị là sáp nhập nước ta vào lãnh thổ Trung Quốc, chia thành các đơn vị hành chính như châu - quận, dưới châu - quận là huyện, chính quyền từ cấp huyện trở lên đều do người Hán nắm giữ. Đứng đầu Giao Châu (tên gọi nước ta lúc đó) là thứ sử người Hán, dưới đó là thái thú người Hán đứng đầu mỗi quận (gồm ba quận: Giao Chỉ, Cửu Chân và Nhật Nam); dưới quận là huyện cũng do huyện lệnh người Hán đứng đầu; dưới huyện là làng, xã do hào trưởng người Việt đứng đầu.

+ Huy động sức người, sức của để xây đắp những thành luỹ lớn ở trị sở các châu và bố trí quân đồn trú để bảo vệ.

+ Áp dụng pháp luật hà khác và thẳng tay đàn áp các cuộc đấu tranh của nhân dân ta (các hình phạt nặng như đánh đập dã man, thích chữ vào mặt, xẻo mũi,...).

b. Về kinh tế

- Chính sách bóc lột kinh tế của các triều đại phong kiến phương Bắc:

+ Áp đặt chính sách tô, thuế nặng nề, đặc biệt là dưới thời Đường.

+ Nắm độc quyền về sắt và muối.

+ Cống nạp nhiều loại vải vóc, hương liệu, sản vật quý để đưa về Trung Quốc.

+ Độc chiếm ruộng đất, lập thành ấp, trại và bắt dân ta cày, cấy.

- Các triều đại phong kiến phương Bắc lại nắm độc quyền về sắt và muối vì:

+ Muối là gia vị không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.

+ Sắt là vật liệu chính để chế tạo lao động công cụ, vũ khí.

c. Về văn hóa – xã hội

- Chính sách cai trị về văn hóa của chính quyền phương Bắc đối với nước ta:

+ Đưa người Hán sang ở cùng dân tộc Việt.

+ Bắt dân ta phải theo phong tục, luật pháp của người Hán.

+ Tìm mọi cách xóa bỏ những phong tục, tập quán lâu đời của người Việt.

- Khái niệm “đồng hóa dân tộc Việt” nghĩa là việc ép buộc, bắt một dân tộc khác phải chấp nhận ngôn ngữ, chữ viết, phong tục, tập quán của dân tộc mình.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc nội dung mục 1a Chuyển biến về kinh tế sgk trang 68.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Em hãy nêu sự chuyển biến về kinh tế ở nước ta dưới thời Bắc thuộc.

- GV yêu HS quan sát Hình 4 sgk trang 68 và trả lời câu hỏi: Việc tìm thấy đồ gốm ở Luy Lâu cùng với khuôn đúc trống đồng, đồ tùy táng cho thấy điều gì?

- Gv yêu cầu HS đọc thông tin mục 2b Chuyển biến về xã hội sgk trang 69 và trả lời câu hỏi:

+ Em hãy nêu sự chuyển biến về xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc?

+ Theo em, tầng lớp nào trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc? Vì sao?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

HS đọc sgk và thực hiện yêu cầu. GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV gọi HS đại diện đứng dậy trả lời.

- GV gọi đại diện HS khác đứng dậy bổ sung, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức, chuyển sang nội dung mới.

- GV nhấn mạnh:

+ Từ khi bị Triệu Đà xâm lược, người Việt từ thân phận làm chủ đất nước thành nô lệ của ngoại bang.

+ Mâu thuẫn chủ yếu, bao trùm xã hội bấy giờ là mâu thuẫn giữa nhân dân Âu Lạc với chính quyền đô hộ phương Bắc. Đó là cơ sở làm bùng lên các cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc.

2. Những chuyển biến về kinh tế, xã hội trong thời kì Bắc thuộc

a. Chuyển biến về kinh tế

- Sự chuyển biến về kinh tế ở nước ta dưới thời Bắc thuộc:

+ Trồng lúa vẫn là nghề chính bên cạnh nghề trồng cây hoa màu, cây ăn quả và chăn nuôi.

+ Kĩ thuật đắp đê, làm thuỷ lợi phát triển đã tạo nên những cánh đồng chuyên canh cây lúa nước rộng lớn.

+ Nghề rèn sắt vẫn phát triển cùng với các nghề đúc đồng, làm gốm, làm mộc, làm đồ trang sức (vàng, bạc)...

+ Một số nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, thuỷ tinh,...

+ Quan hệ buôn bán trong và ngoài khu vực được đẩy mạnh hơn trước.

- Việc tìm thấy đồ gốm ở Luy Lâu cùng với khuôn đúc trống đồng, đồ tùy táng cho thấy , dù bị áp bức, bóc lột nhưng đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Việt cổ vẫn phát triển và đạt được không ít thành tựu nổi bật.

b. Chuyển biến về xã hội

- Chuyển biến về xã hội ở nước ta dưới thời Bắc thuộc:

+ Một số quan lại địa chủ người Hán bị Việt hoá.

+ Một bộ phận nông dân biến thành nô tì do mất đất.

+ Tầng lớp hào trưởng bản địa hình thành.

- Theo em, tầng lớp trong xã hội sẽ là thủ lĩnh của những cuộc đấu tranh giành độc lập liên tục trong suốt thời kì Bắc thuộc là tầng lớp hào trưởng bản địa vì đây là tầng lớp có uy tín và vị thế trong xã hội.

Hình thức đánh giá

Phương pháp đánh giá

Công cụ đánh giá

Ghi chú

Sự tích cực, chủ động của HS trong quá trình tham gia các hoạt động học tập

Vấn đáp, kiểm tra miệng

Phiếu quan sát trong giờ học

Sự hứng thú, tự tin khi tham gia bài học

Kiểm tra viết

Thang đo, bảng kiểm

Thông qua nhiệm vụ học tập, rèn luyện nhóm, hoạt động tập thể,…

Kiểm tra thực hành

Hồ sơ học tập, phiếu học tập, các loại câu hỏi vấn đáp