Phẩm chất, năng lực

Yêu cầu cần đạt

STT của           Yêu cầu cần đạt

NĂNG LỰC SINH HỌC

Năng lực nhận thức sinh học

Nêu được khái niệm tế bào và chức năng của tế bào

(1)

Nêu được hình dạng và kích thước của một số loại tế bào.

(2)

NĂNG LỰC CHUNG

Năng lực giao tiếp, hợp tác

Trao đổi, thảo luận thông qua việc đọc thông tin; quan sát hình vẽ, tranh ảnh về tế bào để thực hiện các nhiệm vụ được giao trong từng phần.

(3)

Năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo

Sử dụng các kiến thức đã học về tế bào để giải quyết vấn đề của đời sống thực tiễn.  

(4)

PHẨM CHẤT CHỦ YẾU

Trung thực

Khách quan phân tích, đánh giá câu trả lời của các cặp đôi, các nhóm.

(5)

Chăm chỉ

Tích cực tham gia các nhiệm vụ học tập được giao.

(6)

Trách nhiệm

Kể tên được một số loại tế bào quan sát được bằng mắt thường, một số loại tế bào chỉ quan sát được bằng kính hiển vi.

(7)

Hoạt động học (Thời gian: 01 tiết/45 phút)

Mục tiêu (STT YCCĐ)

Nội dung  dạy học trọng tâm

PP/KTDH chủ đạo

Phương án   đánh giá

Hoạt động 1: Khởi động    

(5 phút)

(3) (6)

Chiếu hình ảnh ngôi nhà được xây dựng nên từ những viên gạch.

Nêu vấn đề/ Động não

Vấn đáp/ Câu hỏi, bảng kiểm

Hoạt động 2: Tế bào là gì?

(15 phút)

(1) (3) (5) (6)

- Mọi cơ thể sống đều được cấu tạo từ tế bào.

- Tế bào là đơn vị cơ bản của sự sống.   

Dạy học nhóm, Giải quyết vấn đề/ Khăn trải bàn

Vấn đáp, quan sát/ Câu hỏi, Rubric

Hoạt động 3: Hình dạng và kích thước tế bào

 (15 phút)

(2) (3) (5) (6) (7)

Các loại tế bào khác nhau về hình dạng và kích thước.  

Dạy học nhóm. Giải quyết vấn đề/ Khăn trải bàn

Vấn đáp, kiểm tra viết/ Câu hỏi, Rubric

Hoạt động 4: Luyện tập

(5 phút)

(4) (6)

Trả lời câu hỏi trắc nghiệm về tế bào

Trò chơi, khám phá/ Động não

Vấn đáp/ Câu hỏi, thang đo

Hoạt động 5: Vận dụng

 (5 phút)

(4) (6)

Làm bài tập về tế bào.

Giải quyết vấn đề/ Trình bày một phút

Kiểm tra viết/ Bài tập, thang đo

Yêu cầu

Xác nhận

Có

Không

Quan sát được hình ảnh ngôi nhà được tạo nên từ nhiều viên gạch

Phán đoán những sinh vật xung quanh ta được tạo nên từ đơn vị cấu trúc cơ bản là tế bào. 

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV giới thiệu kiến thức: Lịch sử tìm ra tế bào do Robert Hooke (1665) lần đầu tiên quan 1 sát các tế bào chết từ vỏ cây sồi dưới kính hiển vi.

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tế bào là gì?

- GV chiếu hình ảnh và giới thiệu một số loại tế bào cấu tạo nên cơ thể:

+ Cây cà chua: Tế bào thịt lá, tế bào thịt quả, tế bào ống dẫn, tế bào lông hút.

+ Cơ thể người: Tế bào thần kinh, tế bào gan, tế bào hồng cầu, tế bào biểu mô ruột, tế bào xương

GV chiếu hình ảnh về một số tế bào (vi khoản, thực vật, động vật) rồi đưa ra câu hỏi và hướng dẫn HS hiểu được:Tại sao tế bào được coi là đơn vị cơ bản của các cơ thể sống?

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS thực hiện nhiệm vụ trong thời gian 2 phút.

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

 - Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS

I. Tế bào.

- Mọi cơ thể sống đều được cấu tạo từ đơn vị nhỏ nhất, cơ bản nhất là tế bào nên tế bào đượcc coi là đơn vị cơ bản của sự sống.

- Tế bào thực hiện chức năng cơ bản của cơ thể sống: trao đổi chất, sinh trưởng, phát triển, sinh sản.

STT

TIÊU CHÍ

MỨC 1

MỨC 2

MỨC 3

MỨC 4

1

Nêu được khái niệm tế bào

(4 điểm)

Không nêu được khái niệm tế bào

(0 điểm)

Nêu được khái niệm tế bào nhưng chưa đầy đủ

(2,0 điểm)

Nêu được khái niệm tế bào nhưng trình bày chưa mạch lạc

(2.5 điểm)

Nêu được khái niệm tế bào và trình bày rõ ràng

(4 điểm)

2

Nêu được chức năng của tế bào

(4 điểm)

Không nêu được chức năng của tế bào

 (0 điểm)

Nêu được chức năng của tế bào nhưng chưa đầy đủ

(2 điểm)

Nêu được chức năng của tế bào nhưng chưa trình bày rõ ràng

 (3 điểm)

Nêu được chức năng của tế bào

và trình bày rõ ràng, mạch lạc

(4 điểm)

3

Tính chủ động, ý thức làm việc của HS

(2 điểm)

Chưa hoàn thành công việc

(0 điểm)

HS còn lơ là, chưa tập trung vào nhiệm vụ

(0.5 điểm)

Hoàn thành công việc nhưng còn được nhắc nhở

 (1 điểm)

Chủ động hoàn thành công việc được giao, sắp xếp nhiệm vụ hợp lí

(2 điểm)

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

- Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ: Giới thiệu Hình 18.1, yêu cầu HS nhận xét về hình dạng của mỗi loại tế bào và rút ra kết luận chung về hình dạng của tế bào HS đọc SGK, quan sát hình 18.2 và trả lời câu hỏi GV có thể cung cấp thông tin về kích thước trung bình của các tế bào: khoảng từ 0.5m ( 1m= 1/1000mm)

GV có thể đặt ra câu hỏi:” Với kích thước đó thì có thể sử dụng phương tiện gì để quan sát tế bào?” nhằm phát huy năng lực nghiên cứu, vận dụng kiến thức của HS

- Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ:

HS quan sát tranh và trả lời câu hỏi theo yêu cầu của GV

- Bước 3: Báo cáo, thảo luận:

Gọi một số HS trả lời, đưa ra ý kiến, HS còn lại nghe và nhận xét

- Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá, nhận xét và có thể bổ sung thông tin về một số tế bào có thể quan sát bằng mắt thường như: tế bào sợi gai có chiều dài 550mm và đường kính khoảng 0,55 mm, tế bào trứng đà điểu có đường kính lớn đến cm, tế bào thần kinh có đường kính nhỏ nhưng chiều dài có thể đến 120 cm,… để thấy kích thước các tế bào cũng rất đa dạng

II. Hình dạng và kích thước tế bào.

1. Hình dạng tế bào

Mỗi loại tế bào có hình dạng và kích thước khác nhau. Sự khác nhau về kích thước và hình dạng của tế bào có ý nghĩa với sinh vật: phù hợp với từng chức năng mà tế bào đảm nhận giúp cho cơ thể sống trao đổi chất, và chuyển hóa năng lượng, sinh trưởng, phát triển, vận động, cảm ứng, sinh sản.

2. Kích thước tế bào

 - Chúng ta có thể quan sát tế bào có kích thước 1mm hoặc 10mm bằng mắt thường; tế bào 1µm, 10µm hoặc 100µm có thể quan sát được bằng kính hiển vi quang học.

- Các tế bào có thể quan sát bằng mắt thường: tế bào trứng cá, tế bào chim ruồi, tế bào cá voi xanh, ...

STT

TIÊU CHÍ

MỨC 1

MỨC 2

MỨC 3

MỨC 4

1

Nêu được hình dạng của tế bào

(4 điểm)

Không nêu được hình dạng của tế bào

(0 điểm)

Nêu được hình dạng của tế bào nhưng chưa chắc chắn

(2,0 điểm)

Nêu được hình dạng của tế bào nhưng trình bày chưa mạch lạc

(2.5 điểm)

Nêu được hình dạng của tế bào và trình bày rõ ràng

(4 điểm)

2

Nêu được kích thước của tế bào

(4 điểm)

Không nêu được kích thước của tế bào

 (0 điểm)

Nêu được kích thước của tế bào nhưng chưa đầy đủ

(2 điểm)

Nêu được kích thước của tế bào nhưng chưa trình bày rõ ràng

 (3 điểm)

Nêu được kích thước của tế bào

và trình bày rõ ràng, mạch lạc

(4 điểm)

3

Tính chủ động, ý thức làm việc của HS

(2 điểm)

Chưa hoàn thành công việc

(0 điểm)

HS còn lơ là, chưa tập trung vào nhiệm vụ

(0.5 điểm)

Hoàn thành công việc nhưng còn được nhắc nhở

 (1 điểm)

Chủ động hoàn thành công việc được giao, sắp xếp nhiệm vụ hợp lí

(2 điểm)

STT

Tiêu chí

1

2

3

1

Chọn được đáp án đúng trong câu 1

2

Chọn được đáp án đúng trong câu 2

3

Chọn được đáp án đúng trong câu 3

4

Chọn được đáp án đúng trong câu 4

5

Chọn được đáp án đúng trong câu 5

STT

Tiêu chí

1

2

3

1

Giải thích tại sao hầu hết các tế bào thường có kích thước rất nhỏ?

2

Tế bào lớn nhất trong cơ thể em là tế bào gì?

3

Tế bào nào lớn nhất, tế bào nào nhỏ nhất?

4

Sưu tập các hình ảnh về tế bào em đã tìm hiểu được?