PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Trong tập ảnh cũ, Khoa thấy bức ảnh ruộng bậc thang. Để chia sẻ ảnh với An mà không cần phải đến nhà bạn, Khoa đã dùng điện thoại thông minh chụp lại bức ảnh và gửi cho An qua thư điện tử. Em hãy cho biết:

1. An có thể nhận được ảnh bằng cách nào?

.......................................................................................................................................

2. Sau khi An nhận được ảnh, Khoa có bị mất bức ảnh gốc không?

.......................................................................................................................................

3. An có thể lưu trữ ảnh vào những thiết bị nào?

.......................................................................................................................................

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS đọc thông tin SGK trang 10 và thực hiện nhiệm vụ:

+ Nêu cách thức thông tin được hình thành, lưu trữ và lan truyền trong môi trường kĩ thuật số.

+ Nêu đặc điểm của thông tin số.

- GV chú ý HS, thuật ngữ "thông tin số" trong mục a mới chỉ để cập đến "dữ liệu số", chưa mang nghĩa đầy đủ như trong mục b sẽ tìm hiểu sắp tới.

- GV chỉ dẫn HS đọc và ghi nhớ hai đặc điểm chính của thông tin số như trong mục Hộp kiến thức SGK trang 11.

* Hoạt động 2:

- GV giữ nguyên nhóm HS như ở hoạt động khởi động.

- GV phát Phiếu học tập số 2 cho HS, yêu cầu các nhóm thảo luận trong 10 - 15 phút, sau đó trình bày câu trả lời của mình.

- Kết thúc hoạt động, GV lưu ý HS:

+ Có nhiều công cụ hỗ trợ tìm kiếm, truy cập, lưu trữ, xử lí và chia sẻ thông tin số.

+ Quyền tác giả của thông tin số được pháp luật bảo hộ.

- Từ đó, GV dẫn đến kết luận: Thông tin số cần phải được quản lí và khai thác an toàn và có trách nhiệm.

- GV yêu cầu HS đọc và ghi nhớ 5 đặc điểm của thông tin trong môi trường số trong Hộp kiến thức SGK trang 12.

- GV cho HS đọc và trả lời nhanh Câu hỏi SGK trang 12 để củng cố kiến thức:

Em hãy chọn phương án ghép đúng:

Thông tin số được nhiều tổ chức và cá nhân lưu trữ với dung lượng rất lớn,

A. được truy cập tự do và có độ tin cậy khác nhau.

B. được bảo hộ quyền tác giả và không đáng tin cậy.

C. được bảo hộ quyền tác giả và có độ tin cậy khác nhau.

D. được bảo hộ quyền tác giả và rất đáng tin cậy.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK và trả lời câu hỏi.

- Các nhóm thảo luận và hoàn thành phiếu học tập.

- HS trả lời câu hỏi củng cố kiến thức.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trình bày về: Các đặc điểm của thông tin trong môi trường số.

- Các nhóm trình bày kết quả Hoạt động 2 sau khi thảo luận nhóm.

- HS xung phong trả lời nhanh đáp án câu hỏi củng cố kiến thức.

- GV mời đại diện HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Thông tin trong môi trường số

a) Thông tin số

- Thông tin số được mã hóa thành dãy bit, được chuyển vào máy tính, điện thoại thông minh, máy tính bảng... để có thể lan truyền, trao đổi trong môi trường kĩ thuật số.

- Thông tin số có những đặc điểm chính sau:

+ Dễ dàng được nhân bản và lan truyền nhưng khó bị xóa bỏ hoàn toàn.

+ Có thể được truy cập từ xa nếu người quản lí thông tin đó cho phép.

* Hoạt động 2:

- Câu trả lời trong Phiếu học tập số 2 được khái quát thành những đặc điểm xã hội của thông tin số như sau:

1. Khi Khoa gửi ảnh cho An qua dịch vụ thư điện tử, máy chủ của dịch vụ này sẽ lưu trữ bức ảnh mà Khoa gửi.

→ Đó là ví dụ cho nhận định: Thông tin số đa dạng, được thu thập nhanh, được lưu trữ với dung lượng rất lớn bởi nhiều tổ chức và cá nhân.

2. Tùy theo lựa chọn của An khi chia sẻ bức ảnh lên mạng xã hội, chỉ những ai được An cho phép mới có thể xem được bức ảnh.

→ Nếu bức ảnh không đăng kí quyền tác giả thì ai cũng có thể sử dụng bức ảnh theo cách của mình. Quyền tác giả của thông tin số được pháp luật bảo hộ.

3. An có thể gửi lại bức tranh đã chỉnh sửa cho Khoa hoặc các bạn khác và họ đều có thể tiếp tục xem, tải bức ảnh về máy của mình, chỉnh sửa và chia sẻ.

→ Điều này minh họa cho nhận xét: Có nhiều công cụ hỗ trợ tìm kiếm, truy cập, lưu trữ, xử lí và chia sẻ thông tin số.

- Ngoài ra, vì An có thể chỉnh sửa bức ảnh thành một bức ảnh khác và gửi cho những người khác → Thông tin số có mức độ tin cậy khác nhau.

- Ảnh cá nhân của An trên ruộng bậc thang có thể gây nhầm lẫn → Thông tin số cần phải được quản lí, khai thác một cách hiệu quả và có trách nhiệm.

b) Thông tin số trong xã hội

- Thông tin số đa dạng, được thu thập nhanh, được lưu trữ với dung lượng rất lớn bởi nhiều tổ chức và cá nhân.

- Có nhiều công cụ hỗ trợ tìm kiếm, truy cập, lưu trữ, xử lí và chia sẻ thông tin số.

- Quyền tác giả của thông tin số được pháp luật bảo hộ.

- Thông tin số có mức độ tin cậy khác nhau.

- Thông tin số cần phải được quản lí, khai thác một cách hiệu quả và có trách nhiệm.

Câu hỏi:

Đáp án C.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS thảo luận cặp đôi để hoàn thành các câu hỏi trong Hoạt động 3 SGK trang 12:

+ Em hãy kể lại một nội dung trên mạng mà em biết đó là tin giả.

+ Tin giả đó gây ra tác hại gì nếu người đọc tin vào điều đó?

+ Làm thế nào để em biết đó là tin giả?

- GV có thể cho HS xem video clip về tin giả trong bối cảnh dịch COVID - 19:

https://youtu.be/LcOenmUN4XM

- GV chỉ dẫn HS:

+ Thông tin sai lệch có giá trị sử dụng thấp, thậm chí không sử dụng được.

+ Cần phân biệt được thông tin sai lệch với thông tin đáng tin cậy.

- GV chốt lại kiến thức như trong Hộp kiến thức để HS ghi nhớ.

- GV cho HS xem thêm video về biện pháp chống tin giả:

https://youtu.be/-OAnCB_CTR4 (2:42 - 5:49)

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận cặp đôi để hoàn thành Hoạt động 3 SGK trang 12.

- HS nghiên cứu thông tin SGK và thực hiện yêu cầu.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- Đại diện nhóm xung phong trình bày kết quả hoạt động.

- GV mời HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận.

- GV chuyển sang hoạt động luyện tập.

2. Thông tin đáng tin cậy

* Hoạt động 3: Gợi ý câu trả lời:

- Ví dụ một nội dung trên mạng là tin giả: Việc đánh răng quá nhiều gây hại cho răng, chỉ có ích (làm tăng doanh thu) cho nhà sản xuất.

- Tác hại: Việc không đánh răng theo nhận định thiếu căn cứ gây mất vệ sinh răng miệng.

- Để đánh giá độ tin cậy của thông tin, em có thể dựa trên một số yếu tố như:

+ Phân biệt ý kiến và sự kiện;

+ Kiểm tra chứng cứ của kết luận;

+ Xác định nguồn thông tin;

+ Đánh giá tính thời sự của thông tin.

- Kết luận:

+ Thông tin đáng tin cậy giúp em đưa ra kết luận đúng, quyết định hành động đúng và giải quyết được các vấn đề đặt ra.

+ Một số cách xác định thông tin có đáng tin cậy hay không: kiểm tra nguồn thông tin; phân biệt ý kiến với sự kiện; kiểm tra chứng cứ của kết luận; đánh giá tính thời sự của thông tin.