Giáo án và PPT Ngữ văn 6 chân trời Bài 1: Tóm tắt nội dung chính của một văn bản bằng sơ đồ

BÀI 1: TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH CỦA MỘT VĂN BẢN BẰNG SƠ ĐỒ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV đặt câu hỏi gợi mở cho HS:

• Với một văn bản dài, để tóm tắt tác phẩm ngắn gọn và dễ hiểu, em sẽ sử dụng cách nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu các yêu cầu đối với sơ đồ tóm tắt văn bản

GV đặt câu hỏi và yêu cầu HS trả lời:

• Kể chuyện theo ngôi thứ nhất, người kể xưng hô như thế nào? Tác dụng của ngôi kể thứ nhất là gì?

• Theo em, một bài văn kể lại trải nghiệm theo ngôi thứ nhất cần đáp ứng những yêu cầu gì?

Sản phẩm dự kiến:

1. Khái niệm

Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ là cách lược bỏ các ý phụ, thông tin chi tiết, chỉ giữ lại các ý chính, thông tin cốt lõi và thể hiện dưới dạng sơ đồ.

2. Yêu cầu đối với sơ đồ tóm tắt văn bản

a. Yêu cầu về nội dung

+ Tóm lược đúng và đủ các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản.

+ Sử dụng các từ khoá, cụm từ.

+ Thể hiện được quan hệ giữa các sự việc, phần, đoạn, ý chính trong văn bản,

+ Thể hiện được nội dung bao quát của văn bản.

b. Yêu cầu về hình thức

+ Kết hợp hài hoà, hợp lí giữa các từ khoá, mũi tên, kí hiệu

+ Sáng rõ, có tính thẩm mĩ, giúp nắm bắt nội dung chính của văn bản một cách thuận lợi, rõ ràng.

Hoạt động 2. Phân tích ví dụ tham khảo

GV yêu cầu HS quan sát ví dụ SHS/trang 32 và trả lời các câu hỏi:

• Sơ đồ đã tóm tắt đúng, đủ các phần, đoàn, ý chính của văn bản chưa?

• Sơ đồ sử dụng các từ khoá, cụm từ chọn lọc chưa?

• SĐ đã thể hiện được quan hệ giữa các phần, đoạn, ý chính chưa?

• SĐ thể hiện được nội dung bao quát của văn bản chưa?

• SĐ đã phù hợp với nội dung của kiểu văn bản chưa?

• Các trình bày đã đạt yêu cầu kết hợp hài hoà giữa các từ khoá, hình vẽ, mũi tên, trình bày sáng rõ, có tính thẩm mĩ chưa?

Sản phẩm dự kiến:

- Sơ đồ tóm tắt văn bản Thánh Gióng đã đáp ứng được các yêu cầu về nội dung và hình thức.

Hoạt động 3. Thực hành viết theo các bước

- GV yêu cầu HS đọc kĩ Hướng dẫn quy trình viết trong SHS.

- Hướng dẫn HS làm bài: Hãy tóm tắt bằng sơ đồ một văn bản mà em đã học hoặc đã đọc. Có thể lựa chọn văn bản trong chương trình: Sự tích Hồ Gươm; Bánh chưng, bánh giầy.

Sản phẩm dự kiến:

- Quy trình viết gồm 3 bước:

+ Bước 1: Đọc kĩ văn bản cần tóm tắt

+ Bước 2: Tóm tắt văn bản bằng sơ đồ

+ Bước 3: Kiểm tra lại sơ đồ đã vẽ

- GV đưa ra sơ đồ mẫu truyện Bánh chưng, bánh giầy.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Đáp án nào không phải yêu cầu về nội dung khi tóm tắt văn bản?

A. Sử dụng từ khóa, cụm từ

B. Thể hiện được quan hệ giữa các sự việc, phần đoạn, ý chính trong văn bản

C. Thể hiện được nội dung chi tiết văn bản

D. Tóm tắt đúng, đủ sự việc, ý chính trong văn bản

Câu 2: Chọn đáp án không đúng.

Khi đọc văn bản cần tóm tắt, chúng ta phải xác định những gì?

A. Xác định văn bản gồm bao nhiêu phần, đoạn và mối quan hệ giữa chúng

B. Xác định các dụng cụ để vẽ sơ đồ

C. Xác định từ khóa, ý chính của từng đoạn

D. Xác định nội dung chính của văn bản và hình dung cách vẽ sơ đồ

Câu 3: Chi tiết nào dưới đây không cần thiết để đưa vào tóm tắt bằng sơ đồ với văn bản Thánh Gióng?

A. Thánh Gióng được sinh ra kì lạ

B. Thánh Gióng nhận lời đi đánh giặc Ân

C. Thánh Gióng ra trận và chiến thắng Giặc Ân

D. Trong làng có hai vợ chồng ông lão hiền lành

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: B

Câu 3: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: Em hãy tóm tắt nội dung chính của văn bản Sự tích Hồ Gươm bằng sơ đồ.