Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 9: Viết đoạn văn tóm tắt văn bản

VIẾT ĐOẠN VĂN TÓM TẮT VĂN BẢN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy quan sát đoạn văn sau và trả lời câu hỏi:

 Truyện xoay quanh cuộc sống của Nét Len, giáo sư A-rô-nắc và Công-xây khi họ bị rơi xuống biển và được tàu Nau-ti-lúx cứu. Họ đã xảy ra cuộc mâu thuẫn khi họ đi vào hải lưu của dòng "Sông đen" về kế hoạch chạy trốn hay là cùng nhau quan sát, tìm hiểu những điều hay họ dưới đáy biển này. Được chứng kiến tận mắt những cảnh đẹp mê hồn đó, dường như mỗi người đều thả hồn, chăm chủ, đầy thích thú với cảnh vật mà quên đi cuộc tranh luận trước đó và họ dần hiểu ra thế giới đặc biệt với những bí mật thầm kín của người thuyền trưởng đầy bí ẩn Nê-mô.

a. Đoạn văn trên đã tóm tắt nội dung của văn bản nào em đã học?

b. Em có nhận xét gì về dung lượng độ dài, nội dung của đoạn văn.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu tri thức về kiểu văn bản

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Tại sao chúng ta cần tóm tắt một VB trong một đoạn văn? Viết đoạn văn tóm tắt văn bản nhằm mục đích gì? Khi viết đoạn văn tóm tắt văn bản cần đảm bảo những yêu cầu nào?

Sản phẩm dự kiến:

a. Vai trò

- Giúp chúng ta nắm được các sự kiện chính, chi tiết chính trong một câu chuyện hoặc các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ trong một VB nghị luận.

- Giúp chúng ta hiểu VB, tạo tiền đề cho quá trình giải thích, vận dụng, phân tích, đánh giá các giá trị nội dung, nghệ thuật của VB.

b. Mục đích

- Đoạn văn tóm tắt văn bản được viết để trình bày ngắn gọn ý chính được nêu trong VB. 

c. Yêu cầu

- Đảm bảo yêu cầu về hình thức của đoạn văn.

- Tóm tắt các ý chính nêu trong VB.

- Đảm bảo được yêu cầu về độ dài đoạn văn.

- Đảm bảo được nội dung chính của VB.

- Cấu trúc đoạn gồm hai phần:

+ Giới thiệu nhan đề và tác giả của VB cần tóm tắt.

+ Trình bày ngắn gọn các ý lớn, ý bổ trợ được nêu trong VB.

Hoạt động 2: Phân tích theo kiểu bài

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy đọc bài Tóm tắt VB “Con muốn làm một cái cây”, lần lượt trả lời hai câu hỏi về đặc điểm kiểu bài đó:

+ Đoạn văn có giới thiệu được nhan đề và tác giả của VB cần tóm tắt không? 

+ Đoạn văn có trình bày ngắn gọn, đầy đủ các thông tin: bối cảnh, nhân vật, sự kiện chính và các chi tiết quan trọng được kể trong truyện “Con muốn làm một cái cây” không? 

Sản phẩm dự kiến:

- Đoạn văn có giới thiệu được:

+ Nhan đề: Con muốn làm một cái cây.

+ Tác giả: Võ Thu Hương.

- Đoạn văn có trình bày ngắn gọn, đầy đủ các thông tin về:

+ Bối cảnh: Câu chuyện kể về chú bé Bum tình cảm... xa bạn bè, xa cây ổi.

+ Nhân vật: chú bé Bum, bố mẹ của Bum, cô giáo và các bạn của Bum.

+ Sự kiện chính: Bum chuyển đến nhà mới. Xa nhà cũ – nơi lưu giữ biết bao kỉ niệm với ông nội và đám bạn. Bum viết bài và cô giáo kể câu chuyện với bố mẹ Bum. Bố mẹ Bum trồng lại cây ổi và đòn bạn của cậu lên Vũng Tàu chơi. 

……………………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Để trình bày ngắn gọn nội dung chính của một văn bản, phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu,… người ta thường sử dụng thao tác gì?

A. Chứng minh

B. Phân tích

C. So sánh

D. Tóm tắt

Câu 2: Đâu là yêu cầu đối với văn bản tóm tắt:

A. Phản ánh đúng nội dung của văn bản gốc

B. Trình bày được những ý chính, những điểm quan trọng của văn bản gốc

C. Phân tích văn bản

D. Sử dụng các từ ngữ quan trọng của văn bản gốc

E. Đáp ứng được những yêu cầu khác nhau về độ dài của văn bản tóm tắt

Câu 3: Trước khi tóm tắt văn bản, cần thực hành theo các bước nào?

A. Đọc kĩ văn bản gốc

B. Xác định nội dung chính

C. Phân tích văn bản gốc

D. Tìm hiểu thông tin tác giả

E. Xác định yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt

Câu 4: Khi viết văn bản tóm tắt, cần tuân thủ các bước nào?

A. Sắp xếp các ý chính của văn bản gốc theo một trình tự hợp lí

B. Dùng lời văn của bản thân kết hợp với những từ ngữ quan trọng trong văn bản gốc để viết văn bản tóm tắt

C. Đảm bảo yêu cầu về độ dài của văn bản tóm tắt

D. Tất cả đáp án trên

Câu 5: Mục đích của tóm tắt một văn bản là gì?

A. Kể lại cốt truyện bằng lời của nhân vật

B. Trình bày ngắn gọn nội dung chính của văn bản

C. Sao chép lại văn bản

D. Chỉnh sửa lại văn bản gốc

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. Em hãy viết đoạn văn tóm tắt một VB thuộc chủ điểm Trong thế giới viễn tưởng.