Nội dung chính Địa lí 9 cánh diều Bài 18: Vùng Đồng bằng sông Cửu Long

BÀI 18. VÙNG ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

I. Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ

- Vị trí địa lí: Nằm ở phía nam nước ta, ba mặt giáp biển, giáp với Đông Nam Bộ và nước láng giềng Cam-pu-chia

- Phạm vi lãnh thổ: Bao gồm thành phố Cần Thơ và 12 tỉnh. Vùng biển rộng lớn có nhiều đảo và quần đảo

II. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Địa hình và đất: 

+ Địa hình thấp, trên bề mặt đồng bằng có nhiều ô trũng lớn.

+ Các loại đất có diện tích lớn của vùng là: đất phù sa sông, đất phèn, đất mặn. 

- Khí hậu: Cận xích đạo, có mùa mưa và mùa khô phân hoá rõ rệt, nền nhiệt cao, số giờ nắng nhiều, lượng mưa lớn. 

- Nguồn nước: 

+ Vùng có mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt.

+ Hệ thống sông Cửu Long với hai nhánh chính, có diện tích lưu vực lớn, chế độ nước điều hoà.

- Khoáng sản có giá trị lớn của vùng là dầu mỏ ở thềm lục địa và than bùn đá vôi.

- Rừng: Hệ sinh thái chủ yếu là rừng tràm và rừng ngập mặn. 

- Biển, đào: Vùng biển rộng, nhiều đảo, tài nguyên biển phong phú, có nhiều bãi biển đẹp.

III. Đặc điểm dân cư và xã hội

1. Dân cư

- Đồng bằng sông Cửu Long có quy mô dân số đông.

- Về cơ cấu dân số, số người trong nhóm 15 – 64 tuổi chiếm tỉ lệ cao.

- Mật độ dân số của vùng ở mức cao. Dân cư tập trung đông ở ven sông Tiền, sông Hậu, nơi có đất đai màu mỡ.

2. Một số vấn đề xã hội

- Đồng bằng sông Cửu Long là địa bàn cư trú của nhiều dân tộc

- Trong những năm qua, thu nhập bình quân đầu người, tỉ lệ người biết chữ và chỉ số HDI của vùng đều tăng. 

IV. Sự phát triển và phân bố các ngành kinh tế

1. Nông nghiệp và thuỷ sản

- Là vùng trọng điểm sản xuất lương thực, thực phẩm ở nước ta. 

- Cơ cấu nông nghiệp chuyển dịch theo hướng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sạch, thích ứng với biến đổi khí hậu, gắn với chuỗi giá trị và xây dựng thương hiệu hàng hoá.

- Lúa gạo: Đứng đầu cả nước về diện tích, sản lượng lúa gạo, với nhiều giống mới cho năng suất, chất lượng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu. Cơ giới hoá được áp dụng rộng rãi trong sản xuất. 

2. Dịch vụ

- Dịch vụ là ngành kinh tế có đóng góp lớn đối với kinh tế Đồng bằng sông Cửu Long. 

- Thương mại, du lịch là những ngành dịch vụ được ưu tiên phát triển mạnh.

3. Công nghiệp

- Đồng bằng sông Cửu Long có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp. 

- Cơ cấu công nghiệp đa dạng với nhiều ngành thế mạnh và đang được chuyển dịch theo hướng phát triển công nghiệp xanh. 

- Công nghiệp sản xuất, chế biến thực phẩm và sản xuất đồ uống chiếm tỉ trọng cao trong cơ cấu công nghiệp của vùng, với sản phẩm đa dạng, phân bố chủ yếu ở thành phố Cần Thơ, Long An,...

- Công nghiệp khai thác dầu thô được đẩy mạnh ở ngoài khơi, cung cấp nguyên liệu cho sản xuất khí, điện, đạm ở Cà Mau.

- Trong những năm gần đây, công nghiệp năng lượng tái được phát triển ở Bạc Liêu, Trà Vinh,...

- Các trung tâm công nghiệp của vùng là: thành phố Cần Thơ, Tân An, Mỹ Tho, Cà Mau.

V. Vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long

- Vùng kinh tế trọng điểm vùng Đồng bằng sông Cửu Long được thành lập năm 2009, có diện tích khoảng 16,6 nghìn km² (chiếm 5,2% diện tích cả nước).

- Phạm vi lãnh thổ của vùng gồm thành phố Cần Thơ và các tỉnh An Giang, Kiên Giang, Cà Mau. 

- Đây là vùng có nhiều lợi thế trong sản xuất, chế biến và xuất khẩu nông sản, thuỷ sản của nước ta.