Nội dung chính ngữ văn 8 cánh diều Bài 3: Đọc 2: Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

BÀI 3. VĂN BẢN. NƯỚC BIỂN DÂNG: BÀI TOÁN KHÓ CẦN GIẢI TRONG THẾ KỈ XXI

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Tác giả, tác phẩm
2. Tác giả

- Lưu Quang Hưng

1. Tác phẩm

- Xuất xứ: tíaang.com.vn, 25-3-2020

II. NHAN ĐỀ, NỘI DUNG CHÍNH VÀ CÁCH TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRONG VĂN BẢN NƯỚC BIỂN DÂNG: BÀI TOÁN KHÓ CẦN GIẢI TRONG THẾ KỈ XXI

1. Nhan đề, nội dung chính

- Nhan đề nêu được hai thông tin chính: hiện tượng nước biển dâng; hiện tượng ấy là vấn đề (bài toán) khó mà nhân loại cần tập trung giải quyết

- Nội dung chính của văn bản nhằm giải thích: Vì sao có hiện tượng nước biển dâng lên? Mực nước biển sẽ dâng lên bao nhiêu và có tác hại gì?

2. Cách trình bày thông tin

- Văn bản được trình bày bằng kênh chữ và kênh hình

- Ý tưởng thông tin được trình bày theo thứ tự: nêu hiện tượng (nước biển thay đổi), giải thích nguyên nhân của hiện tượng ấy, dự báo mức độ tăng và hậu quả của hiện tượng ấy

- Cách trình bày trên giúp người đọc hiểu rõ các thông tin chính cần biết: Nó là gì? Tại sao có? Hệ quả thế nào?

III. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Thay đổi mực nước biển và nguyên nhân

- Nội dung của sa pô giúp em có thể hình dung, nắm bắt được vấn đề trọng tâm của văn bản nói tới

- Các số liệu được sử dụng trong văn bản:

+ Biển và đại dương… giúp vận chuyển 3/4 hàng hoá tiêu dùng

+ Liên hợp quốc ước tính có chừng 40% dân số cư ngụ gần biển, với 600 triệu người sinh sống trong khu vực cao hơn mực nước biển từ 10 mét trở xuống. Việt Nam có 28 trên tổng số 64 tỉnh thành ven biển, với đường bờ biển dài hơn 3000 ki- lô-mét

+ Biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái đất

+ Khoảng dao động tổng hợp có độ lớn trung bình từ 2 – 3 mét

+ ….

-> Các số liệu được đưa vào trong văn bản giúp cho văn bản tăng tính xác thực, giúp người đọc hình dung hiện tượng nước biển dâng sẽ tác động mạnh mẽ như thế nào tới cuộc sống con người.

- Thủy triều ảnh hưởng tới mực nước biển: do thủy triều là yếu tố có dao động lớn và thường xuyên nhất đến sự thay đổi của mực nước biển. Dao động thủy triều được hình thành do lực hút của Mặt Trăng và Mặt Trời tác động lên Trái Đất, làm khối lượng chất lỏng trên bề mặt biển và đại dương biến đổi.

- Sự khác nhau của hiện tượng nước biển dâng do biến đổi khí hậu và do các nguyên nhân khác:

+ Do biến đổi khí hậu: diễn ra âm thầm, sự dâng lên thường rất nhỏ, chỉ vài mi-li-mét mỗi năm. Vì vậy, rất khó nhận biết trực tiếp bằng mắt thường mà không có các đo đạc và quan trắc.

+ Do các nguyên nhân khác: do tính chất thay đổi theo mùa của gió, dòng chảy và tác động của các thành phần có chu kì dài của thủy triều. Dao động của thủy triều, gió hay do bão diễn ra đều đặn hàng năm nên không có sự thay đổi đáng kể.

2. Mực nước biển sẽ dâng bao nhiêu?

- Các thông tin rút ra từ hình 1: Mực nước biển từ năm 1880 đến năm 2000 đã dâng lên đến hơn 0,2 mét (tương đương với 20 xăng-ti-mét)

- Điểm khác biệt của nước biển dâng trong những năm gần đây: giai đoạn dâng không đều nhau. Có giai đoạn nước biển dâng chững lại, nhưng ngay sau đó lại tăng lên với tốc độ nhanh hơn. Trong những năm gần đây, mức tăng trung bình khoảng 3 mi-li-mét mỗi năm và việc tăng này có gia tốc, mức tăng của năm sau cao hơn hơn năm trước.

3. Lời kết

- Nội dung chính: tóm gọn lại những thông tin chính trong văn bản, đồng thời chỉ ra mối đe dọa trong tương lai của hiện tượng nước biển dâng khi con người đang trong thời kì cách mạng công nghiệp hóa.

- Câu cuối đoạn Lời kết nhằm khẳng định, nhấn mạnh “Tìm giải pháp thích ứng một cách hiệu quả là trong những bài toán khó nhất mà loài người chúng ta cần hợp tác giải quyết trong thế kỉ này”

IV. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Văn bản nói về sự ảnh hưởng của hiện tượng nước biển dâng đến cuộc sống con người là bài toán khó cần giải quyết trong thế kỉ XXI.

2. Nghệ thuật

- Văn bản thông tin trình bày logic, rõ ràng, rành mạch làm tăng hiệu quả diễn đạt thông tin của văn bản.

- Văn bản sử dụng các kênh chữ, kênh hình có sự so sánh trong biểu đồ nhằm tăng tính thuyết phục cho văn bản.

3. Đặc trưng thể loại
4. Bố cục

Bố cục rõ ràng, mạch lạc, có hệ thống nên người đọc có thể dễ dàng theo dõi, nắm bắt thông tin

1. Cách trình bày thông tin

Trình với kết hợp theo trật tự quan hệ nguyên nhân – kết quả và kết hợp phương tiện ngôn ngữ với phương tiện phi ngôn ngữ

1. Ngôn ngữ

- Đơn giản, rõ ràng, ngắn gọn, đơn nghĩa