Giáo án Ngữ văn 8 cánh diều Bài 3 Đọc 2: Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu về tác giả

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập cho HS

GV mời HS dựa vào nội dung chuẩn bị ở nhà:

- Em hãy cho biết tên tác giả và xuất xứ của văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

Bước 2: Các nhóm tiếp nhận nhiệm vụ

Các nhóm thảo luận để chỉ ra tên tác giả và xuất xứ tác phẩm

Bước 3: HS tiến hành thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện 1 số HS trả lời câu hỏi, yêu cầu các HS khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Lưu Quang Hưng

b. Tác phẩm

- Xuất xứ: tíaang.com.vn, 25-3-2020

HOẠT ĐỘNG CỦA GV- HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Nhan đề, nội dung chính và cách trình bày thông tin trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm dựa vào nội dung đã đọc ở nhà để trả lời các câu hỏi liên quan đến văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

+ Nhan đề Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI đã nêu được nội dung chính nào của văn bản?

+ Đặc điểm của văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên được thể hiện như thế nào ở văn bản này?

+ Chỉ ra cách trình bày (kênh chữ, kênh hình) và cách triển khai ý tưởng, thông tin trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI. Phân tích hiệu quả của cách trình bày và triển khai ấy

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- Các nhóm thảo luận để trả lời.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm lên bảng yêu cầu các nhóm khác nhận xét, góp ý, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, chốt kiến thức.

Nhiệm vụ 2: Thay đổi mực nước biển và nguyên nhân

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

Dựa vào văn bản cùng với phần chuẩn bị ở nhà, chia lớp thành 4 nhóm để trả lời các câu hỏi sau:

+ Đoạn sa pô của văn bản cho biết những gì?

+ Hãy chỉ ra và cho biết tác dụng của các số liệu được sử dụng trong văn bản

+ Thuỷ triều ảnh hưởng tới mực nước biển như thế nào?

+ Sự khác nhau của hiện tượng nước biển dâng do biến đổi khí hậu và do các nguyên nhân khác là gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

Hs làm việc theo cặp đôi hoặc đọc lại văn bản theo yêu cầu suy nghĩ để hoàn thành nhiệm vụ

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

GV mời 2-3 HS trình bày trước lớp yêu cầu cả lớp nhận xét, bổ sung

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét đánh giá chốt kiến thức

- GV cho HS đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả

Nhiệm vụ 3: Mục nước biển sẽ dâng bao nhiêu?

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

I. Nhan đề, nội dung chính và cách trình bày thông tin trong văn bản Nước biển dâng: bài toán khó cần giải trong thế kỉ XXI

1. Nhan đề, nội dung chính

- Nhan đề nêu được hai thông tin chính: hiện tượng nước biển dâng; hiện tượng ấy là vấn đề (bài toán) khó mà nhân loại cần tập trung giải quyết

- Nội dung chính của văn bản nhằm giải thích: Vì sao có hiện tượng nước biển dâng lên? Mực nước biển sẽ dâng lên bao nhiêu và có tác hại gì? Ngoài ra bài viết còn kết hợp kênh chữ và kênh hình, đưa ra các số liệu và biểu đồ, … -> Vì vậy nên ta có thể khẳng định Nước biển dâng: bài toán khó của thế kỉ XXI được coi là văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên

2. Cách trình bày thông tin

- Văn bản được trình bày bằng kênh chữ và kênh hình

- Ý tưởng thông tin được trình bày theo thứ tự: nêu hiện tượng (nước biển thay đổi), giải thích nguyên nhân của hiện tượng ấy, dự báo mức độ tăng và hậu quả của hiện tượng ấy

- Cách trình bày trên giúp người đọc hiểu rõ các thông tin chính cần biết: Nó là gì? Tại sao có? Hệ quả thế nào?

II. Tìm hiểu chi tiết

1. Thay đổi mực nước biển và nguyên nhân

- Nội dung của sa pô giúp em có thể hình dung, nắm bắt được vấn đề trọng tâm của văn bản nói tới

- Các số liệu được sử dụng trong văn bản:

+ Biển và đại dương… giúp vận chuyển 3/4 hàng hoá tiêu dùng

+ Liên hợp quốc ước tính có chừng 40% dân số cư ngụ gần biển, với 600 triệu người sinh sống trong khu vực cao hơn mực nước biển từ 10 mét trở xuống. Việt Nam có 28 trên tổng số 64 tỉnh thành ven biển, với đường bờ biển dài hơn 3000 ki- lô-mét

+ Biển và đại dương bao phủ 72% bề mặt Trái đất

+ Khoảng dao động tổng hợp có độ lớn trung bình từ 2 – 3 mét

+ ….

-> Các số liệu được đưa vào trong văn bản giúp cho văn bản tăng tính xác thực, giúp người đọc hình dung rõ nét hơn về tình trạng nghiêm trọng của hiện tượng nước biển dâng sẽ tác động mạnh mẽ như thế nào tới cuộc sống con người.

- Thủy triều ảnh hưởng tới mực nước biển: do thủy triều là yếu tố có dao động lớn và thường xuyên nhất đến sự thay đổi của mực nước biển. Dao động thủy triều được hình thành do lực hút của Mặt Trăng và Mặt Trời tác động lên Trái Đất, làm khối lượng chất lỏng trên bề mặt biển và đại dương biến đổi.

- Sự khác nhau của hiện tượng nước biển dâng do biến đổi khí hậu và do các nguyên nhân khác:

+ Do biến đổi khí hậu: diễn ra âm thầm, sự dâng lên thường rất nhỏ, chỉ vài mi-li-mét mỗi năm. Vì vậy, rất khó nhận biết trực tiếp bằng mắt thường mà không có các đo đạc và quan trắc. Lượng nước biển dâng tăng lên là vĩnh viễn và không đảo ngược được.

+ Do các nguyên nhân khác: do tính chất thay đổi theo mùa của gió, dòng chảy và tác động của các thành phần có chu kì dài của thủy triều. Dao động của thủy triều, gió hay do bão diễn ra đều đặn hàng năm nên không có sự thay đổi đáng kể.

2. Mực nước biển sẽ dâng bao nhiêu?