Nội dung chính Ngữ văn 9 cánh diều Bài 8: Quần thể di tích Cố đô Huế

BÀI 8: VĂN BẢN THÔNG TIN 

VĂN BẢN 1: QUẦN THỂ DI TÍCH CỐ ĐÔ HUẾ

 I. Giới thiệu bài học

- Chủ đề Văn bản thông tin bao gồm các văn bản về các danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử trên đất nước Việt Nam chứa đựng nhiều giá trị to lớn cần được các thế hệ mai sau bảo tồn và phát huy.

- Tên và thể loại của các VB đọc chính, VB thực hành đọc hiểu:

II. Kiến thức Ngữ văn

1. Di tích lịch sử

- Theo Luật Di sản văn hoá, di tích lịch sử (di tích lịch sử văn hoá) là những công trình xây dựng hoặc địa điểm có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học và các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, địa điểm đó. 

- Di tích lịch sử thường gắn với danh lam thắng cảnh, tạo nên vẻ đẹp hài hoà giữa các tác phẩm thiên tạo và nhân tạo. 

- Với lịch sử phát triển lâu đời, Việt Nam có rất nhiều di tích lịch sử nổi tiếng. Mỗi di tích lịch sử đều có đặc điểm, giá trị và vẻ đẹp riêng.

2. VB thông tin giới thiệu một di tích lịch sử

- Văn bản giới thiệu một di tích lịch sử ở Bài 8 là loại văn bản thông tin tập trung giới thiệu về những công trình xây dựng có giá trị. 

- Thông tin trong văn bản giới thiệu một di tích lịch sử thường được trình bày theo trật tự không gian, thời gian, quan hệ nguyên nhân – kết quả, phân loại các đối tượng hoặc so sánh và đối chiếu,...

III. Tìm hiểu chung về văn bản

1. Đọc

- Cách đọc: HS có thể áp dụng những kĩ năng đọc sau:

+ Đọc quét: đọc kĩ một vài chỗ trong một đoạn/ phần VB để tìm lại những cụm từ, thông tin quan trọng.

+ Đọc lướt: đọc nhanh qua một số đoạn/ trang để nắm bắt thông tin chính của VB.

- Thẻ chiến lược đọc:

IV. Đọc hiểu văn bản

1. Bố cục và cách triển khai thông tin của văn bản Quần thể di tích Cố đô Huế

a. Bố cục

Phần 1: Giới thiệu chung về Cố đô Huế

Phần 2: Nét đặc trưng ở Cố đô Huế

Phần 3: Kiến trúc ở Cố đô Huế

Phần 4: Giá trị của di tích Cố đô Huế

b. Cách triển khai thông tin

- Để tóm lược nhanh nhất các thông tin trong văn bản, chỉ cần đọc lướt bố cục văn bản. Mỗi phần chỉ ra một số thông tin tiêu biểu. 

Ví dụ, phần Giới thiệu: Nêu lên lịch sử 400 năm của Huế gắn với các triều đại phong kiến, di tích này đã được UNESCO vinh danh là Di sản văn hoá thế giới.

- Thông tin trong văn bản được triển khai kết hợp trình bày rất phong phú theo nhiều cách: trật tự thời gian và không gian, quan hệ nguyên nhân – kết quả, phân loại các đối tượng.... Cách triển khai ấy giúp người đọc hình dung được sự đa dạng, phong phú của một di tích lịch sử có nhiều giá trị đặc biệt.

2. Đặc điểm của văn bản thông tin trong văn bản Quần thể di tích Cố đô Huế

a. Đặc điểm của văn bản thông tin

- Đề mục: Giới thiệu – Nét đặc trưng – Kiến trúc – Giá trị.

- Từ ngữ chuyên ngành: 

+ Lịch sử: chúa Nguyễn, triều đại Tây Sơn, kinh đô, vương triều Nguyễn…

+ Kiến trúc: bố trí đăng đối trên một chục dọc, cửa chính, hệ thống vọng canh, hào nước, nền kiến trúc cảnh vật hóa…

- Từ ngữ giàu giá trị miêu tả, biểu cảm: hữu tình, thơ mộng, lộng lẫy, cõi thiên đường, hưởng thú tiêu dao, lộng lẫy vàng son, thâm nghiêm cổ kính, quốc hồn quốc túy, …

- Cung cấp những thông tin có thể kiểm chứng được: 

+ Nhận xét của ông A-ma-đu Ma-ta Em-bâu – nguyên Tổng Giám đốc UNESCO.

+ Quyết định số 1272/QĐ-TTg về xếp hạng di tích cho quần thể Cố đô Huế…

b. Phương thức biểu đạt

- Văn bản này sử dụng phương thức thuyết minh kết hợp với miêu tả. 

- Ngoài ra cũng có kết hợp phương tiện ngôn ngữ và phi ngôn ngữ.

- Cách kết hợp đó giúp người đọc hình dung, tưởng tượng khá rõ về đặc điểm và giá trị của khu di tích lịch sử Cố đô Huế nổi tiếng này

3. Giá trị của di tích Cố đô Huế

- Cố đô Huế có nhiều giá trị, bao gồm giá trị tinh thần và giá trị vật chất:

+ Giá trị tinh thần: là niềm tự hào của người Việt về di tích lịch sử, đồng thời cũng là một danh lam thắng cảnh độc đáo, lâu đời, là một di tích lịch sử hấp dẫn không chỉ với người Việt mà đối với cả du khách quốc tế;...

+ Giá trị vật chất: là một điểm tham quan du lịch có giá trị kinh tế, một di tích được UNESCO công nhận là Di sản văn hoá thể giới, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định việc xếp hạng Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Quần thể kiến trúc Cố đô Huế là Di tích quốc gia đặc biệt.

4. Tổng kết

a. Thông điệp

- Văn bản Quần thể di tích Cố đô Huế cung cấp những thông tin chi tiết về đặc điểm kiến trúc và những nét riêng độc đáo của di tích lịch sử Cố đô Huế từ đó ta biết trân trọng và có ý thức giữ gìn Di sản văn hóa quý giá này.

b. Nghệ thuật

- Trình bày rõ ràng, sử dụng các đề mục.

- Sử dụng yếu tố miêu tả hợp lý, giúp bài viết trở nên hấp dẫn, lôi cuốn.

- Sử dụng hình ảnh minh họa trực quan, sinh động.

- Vận dụng từ ngữ chuyên ngành đa dạng, hợp lý, giúp cung cấp nhiều kiến thức bổ ích, lí thú.