Nội dung chính Ngữ văn 9 chân trời Bài 3: Viết bài văn thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử

BÀI 3.6. VIẾT: VIẾT BÀI VĂN THUYẾT MINH VỀ MỘT DANH LAM THẮNG CẢNH HAY DI TÍCH LỊCH SỬ

I. TRI THỨC VỀ KIỂU BÀI

1. Khái niệm

- Thuyết minh về một danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử thuộc loại văn bản thông tin, được viết nhằm cung cấp thông tin cho người đọc về một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử trên các phương diện: vị trí toạ lạc; lịch sử hình thành; đặc điểm kiến trúc, cảnh quan,...; giá trị văn hoá, lịch sử; cách thức tham quan;...

2. Yêu cầu của kiểu bài 

- Giới thiệu rõ ràng, cụ thể về danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử.

- Trình bày thông tin theo một số kiểu cấu trúc như: trật tự không gian, trật tự thời gian, quan hệ nhân quả, phân loại đối tượng,...

- Dùng đề mục và các dấu hiệu hình thức để làm nổi bật thông tin quan trọng.

- Sử dụng kết hợp một số phương tiện phi ngôn ngữ (sơ đồ, bảng biểu, hình ảnh,...) để minh hoạ và làm nổi bật thông tin.

3. Bố cục

- Sơ đồ đính kèm phía dưới.

II. PHÂN TÍCH KIỂU VĂN BẢN

1. Bố cục văn bản

- Sơ đồ đính kèm phía dưới phần Phụ lục.

2. Mối quan hệ của nhan đề và các đề mục trong văn bản

- Nhan đề và các đề mục trong VB có mối quan hệ chặt chẽ với nhau: 

+ Nhan để nêu đối tượng thuyết minh là Vườn Quốc gia Tràm Chim.

+ Còn các đề mục có vai trò làm nổi bật các thông tin quan trọng liên quan đến Vườn Quốc gia Tràm Chim như: vị trí toạ lạc và lịch sử hình thành, đa dạng sinh học, giá trị và cách thức tham quan.

3. Cách trình bày thông tin trong văn bản

- Cách trình bày thông tin được sử dụng chủ yếu trong bài viết trên là: trình bày thông tin theo các đối tượng phân loại. 

=> Tác dụng: cung cấp các thông tin khái quát về thắng cảnh và giới thiệu chi tiết về từng đối tượng của thắng cảnh.

- Người viết tô đậm những đề mục trong VB. 

=> Dụng ý: nhấn mạnh thông tin cơ bản của VB, định hướng để người đọc thuận tiện trong việc theo dõi nội dung của VB.

4. Lưu ý khi sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ

- Sử dụng kết hợp một số loại phương tiện phi ngôn ngữ như: sơ đồ, bảng biểu, hình ảnh,... để minh hoạ và làm nổi bật thông tin trong VB hoặc cung cấp thêm thông tin về đối tượng thuyết minh chưa được thể hiện bằng phương tiện ngôn ngữ.

- Sử dụng đề mục và một số dấu hiệu hình thức (in nghiêng, in đậm,...) để làm nổi bật thông tin quan trọng.

5. Cách thuyết minh một danh lam thắng cảnh hay một di tích lịch sử

- Cần giới thiệu rõ ràng, cụ thể về danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử.

- Có thể kết hợp thuyết minh với miêu tả, biểu cảm, tự sự để hấp dẫn, thu hút người đọc.

- Trình bày thông tin chính xác, rõ ràng, hấp dẫn.

III. QUY TRÌNH VIẾT BÀI VĂN THUYẾT MINH VỀ MỘT DANH LAM THẮNG CẢNH HAY DI TÍCH LỊCH SỬ.

IV. THỰC HÀNH VIẾT ĐOẠN VĂN

1. Chuẩn bị trước khi viết

- Lưu ý: Tìm các tư liệu về danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử trên Internet, tạp chí/ sách chuyên ngành, báo, phim tư liệu,... Trường hợp có những thông tin khác nhau hoặc trái chiều liên quan đến danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử, cần tham khảo tư liệu gốc hoặc đối chiếu tư liệu từ các nguồn chính thống, đáng tin cậy nhằm lựa chọn thông tin chính xác.

2. Tìm ý, lập dàn ý

- Lưu ý: Cần chuẩn bị các phương tiện phi ngôn ngữ sử dụng trong bài viết như hình ảnh sơ đồ, bảng biểu….

3. Viết bài

- Lưu ý: 

+ Đảm bảo cấu trúc ba phần của bài viết.

+ Đặt nhan đề giới thiệu tên và đặc điểm nổi bật của danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử để hấp dẫn người đọc.

+ Trình bày hệ thống các đề mục để làm rõ được những thông tin nổi bật, đặc sắc về danh lam thắng cảnh hay di tích lịch sử.

+ Kết hợp thuyết minh với miêu tả, tự sự, biểu cảm,...

+ Kết hợp các cách trình bày thông tin như: theo trật tự không gian, trật tự thời gian, phân loại đối tượng, so sánh, đối chiếu,...

+ Kết hợp các phương tiện phi ngôn ngữ (hình ảnh, sơ đồ, bảng biểu,...) để làm nổi bật, hệ thống những thông tin quan trọng.

4. Xem lại, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm