BÀI 23: CON NGƯỜI VÀ THIÊN NHIÊN

(14 câu)

1. Nhận biết (4 câu)

Câu 1: Thiên nhiên là gì?

Trả lời:

Thiên nhiên là các thành phần của tự nhiên mà con người có thể khai thác và sử dụng trong đời sống và sản xuất.

Câu 2: Trình bày vai trò của thiên nhiên đối với sinh hoạt và sản xuất?

Trả lời:

Vai trò của thiên nhiên đối với sinh hoạt và sản xuất:

• Nguồn nguyên liệu sản xuất
• Nơi cư trú, mặt bằng sản xuất
• Chứa đựng rác thải
• Cung cấp, lưu trữ thông tin
• Chống các tác nhân gây hại (tia cực tím…)

Câu 3: Những điều kiện nào của thiên nhiên ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư, lối sống và sinh hoạt hàng ngày của con người?

Trả lời:

Các điều kiện tự nhiên như địa hình (cao hay thấp, gồ ghề hay bằng phẳng,...), khí hậu (nóng hay lạnh, mưa nhiều hay mua ít,...), đất trồng (màu mỡ hay bạc màu,...), nguồn nước (phong phủ hay khô cạn,...) đều có ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư, lối sống và cả sinh hoạt hằng ngày của con người.

Câu 4: Phát triển bền vững là gì?

Trả lời:

Phát triển bền vững là sự phát triển nhằm thoả mãn các nhu cầu của thế hệ hiện tại của con người nhưng không làm tổn hại tới khả năng đáp ứng các nhu cầu của thế hệ tương lai.

2. Thông hiểu (3 câu)

Câu 1: Trình bày tác động qua lại của con người đến thiên nhiên?

Trả lời:

Trong quá trình phát triển, con người đã tác động rất nhiều đến thiên nhiên. Những hệ sinh thái nhân tạo tươi đẹp như công viên, vườn hoa, khu nghỉ dưỡng sinh thái,... được tạo ra. Con người cũng tích cực tham gia bảo vệ môi trường, khắc phục các sự cố môi trường, phòng chống thiên tai,...

Thông qua các hoạt động kinh tế, đặc biệt là công nghiệp và nông nghiệp, con người làm biến đổi sâu sắc môi trường đất, nước, không khí, sinh vật,... Đồng thời, dưới sức ép của gia tăng dân số và quá trình đô thị hoá, con người tăng cường khai thác tự nhiên và phát thải vào môi trường.

Những hoạt động khai thác tự nhiên quá mức của con người đã làm cho môi trường tự nhiên bị ô nhiễm, đôi khi rất nghiêm trọng. Vì vậy, con người đã và đang tìm nhiều cách để bảo vệ và cải tạo môi trường tốt hơn.

Câu 2: Phân tích tác động của thiên nhiên đối với sản xuất nông nghiệp, công nghiệp, giao thông vận tải và du lịch

Trả lời:

.

Câu 3: Con người đã có những hành động nào để bảo vệ môi trường?

Trả lời:

Con người ngày càng nhận thức được trách nhiệm của mình với thiên nhiên và đã có những hành động tích cực để bảo vệ môi trường bằng cách trồng rừng, phủ xanh đồi núi, cải tạo đất, biến những vùng khô cằn, bạc màu thành đồng ruộng phì nhiêu,...

3. Vận dụng (3 câu)

Câu 1: Tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái bởi những hành động nào?

Trả lời:

Những tác động của con người khiến tài nguyên thiên nhiên bị suy thoái:

• Khai thác quá mức tài nguyên thiên nhiên
• Chặt phá, đốt rừng
• Gây thoái hóa đất
• Thải khí Cacbonic quá nhiều ra môi trường

Câu 2: Những loại rác thải nào được con người đưa vào môi trường thiên nhiên?

Trả lời:

- Một số loại rác thải sinh hoạt: tro xỉ, tro than, các loại rau, củ quả đã bị hư, thối; cơm/canh/thức ăn còn thừa hoặc bị thiu; các loại bã chè, bã cafe;  các loại vỏ sò/ốc, vỏ trứng; các loại vỏ lon nước ngọt/lon bia/vỏ hộp trà; hộp giấy, bì thư, bưu thiếp đã qua sử dụng; 

- Một số loại rác thải công nghiệp: hóa chất, chất thải các ngành công nghiệp; đồ da, đồ cao su, đồng hồ hỏng, băng đĩa nhạc, radio… không thể sử dụng; gạch/ đá, đồ sành/sứ vỡ hoặc không còn giá trị sử dụng; ly/ cốc/ bình thủy tinh vỡ; thùng carton, sách báo cũ; chất thải ngành than, dầu khí;...

- Một số loại rác thải nông nghiệp: phân bón, hóa chất dư thừa; phân của động vật, chất thải của nông nghiệp, rơm rạ, cỏ, những loại bao bì, vỏ chai nhựa trong quá trình canh tác, thức ăn thừa cho động vật thừa, thuốc tăng trọng.

Câu 3: Tại sao phải đặt mục tiêu phát triển bền vững?

Trả lời:

Phải đặt mục tiêu phát triển bền vững bởi vì trong suốt lịch sử phát triển của mình, con người đã luôn khai thác tài nguyên thiên nhiên nhằm phục vụ cho cuộc sống. Thế nhưng, không phải tài nguyên nào cũng là vô hạn mà sẽ dần cạn kiệt (ví dụ như khoáng sản). Do đó, biết cách khai thác tài nguyên thiên nhiên hợp lí, sử dụng tiết kiệm, phát triển công nghệ tìm tài nguyên thay thế chính là những biện pháp khai thác tài nguyên một cách thông minh của con người, là chìa khoá mở cửa vào tương lai của các thế hệ hôm nay và mai sau.

4. Vận dụng cao (4 câu)

Câu 1: Thiên nhiên tác động như thế nào đối với đời sống con người?

Trả lời:

Trong đời sống hằng ngày, thiên nhiên cung cấp những điều kiện hết sức cần thiết (không khí, ánh sáng, nhiệt độ, nước,...) để con người có thể tồn tại. Các điều kiện tự nhiên như địa hình (cao hay thấp, gồ ghề hay bằng phẳng...), khí hậu (nóng hay lạnh, mưa nhiều hay mưa ít,...), đất trồng (màu mỡ hay bạc màu,...), nguồn nước phong phú hay khô cạn,...) đều có ảnh hưởng tới sự phân bố dân cư, lối sống và cả sinh hoạt hằng ngày của con người.

Câu 2: Thiên nhiên tác động như thế nào tới hoạt động sản xuất nông nghiệp?

Trả lời:

Đối với sản xuất nông nghiệp:

Nông nghiệp là ngành sản xuất chịu tác động rõ rệt nhất của hoàn cảnh tự nhiên vì cây trồng và vật nuôi (đối tượng của sản xuất nông nghiệp) chỉ có thể tồn tại và phát triển bình thường khi có nhiệt độ, nước, ánh sáng, không khí,... phù hợp.

Câu 3: Thiên nhiên tác động như thế nào tới hoạt động sản xuất công nghiệp?

Trả lời:

Đối với sản xuất công nghiệp:

Tài nguyên thiên nhiên (đặc biệt là khoáng sản) là nguồn cung cấp nhiên liệu, năng lượng, nguyên liệu để các ngành công nghiệp hoạt động.

Câu 4: Thiên nhiên tác động như thế nào tới hoạt động sản xuất giao thông vận tải và du lịch?

Trả lời:

Đối với giao thông vận tải và du lịch:

Địa hình đồng bằng thuận lợi để phát triển giao thông đường bộ hơn địa hình đồi núi. Nơi nhiều sông hồ thuận lợi cho phát triển giao thông đường thuỷ. Nơi có khi hậu ôn hoà, nhiều phong cảnh đẹp thuận lợi cho ngành du lịch.