Câu hỏi tự luận địa lí 6 kết nối tri thức Bài 20: Sông và hồ. Nước ngầm và băng hà

BÀI 20. SÔNG VÀ HỒ. NƯỚC NGẦM VÀ BĂNG HÀ

(17 câu)

1. Nhận biết (7 câu)

Câu 1: Sông là gì?

Trả lời:

Sông là dòng chảy thường xuyên tương đối lớn trên bề mặt lục địa và đảo, được các nguồn nước mưa, nước ngầm, nước băng tuyết tan nuôi dưỡng.

Câu 2: Hệ thống sông là gì?

Trả lời:

Mỗi con sông đều có một vùng đất cung cấp nước thường xuyên cho nó gọi là lưu vực sông.

Câu 3: Hệ thống sông bao gồm những bộ phận nào?

Trả lời:

Một hệ thống sông gồm sông chính, phụ lưu là sông đổ nước vào sông chính và chi lưu là các sông thoát nước cho sông chính.

Câu 4: Nước ngầm là gì?

Trả lời:

Nước ngầm là nước nằm trong tầng chứa nước thường xuyên dưới bề mặt đất. Nước ngầm được tạo nên chủ yếu bởi nước mưa, nước sông, hồ,… thấm xuống đất.

Câu 5: Lượng nước ngầm và mực nước ngầm phụ thuộc vào những yếu tố nào?

Trả lời:

Lượng nước ngầm nhiều hay ít, mực nước ngầm nông hay sâu phụ thuộc vào địa hình, nguồn cung cấp nước và lượng bốc hơi,...

Câu 6: Băng hà chiếm bao nhiêu phần trăm diện tích lục địa?

Trả lời:

Trên Trái Đất, 10% diện tích lục địa được bao phủ bởi băng hà. Trong đó, 99% khối lượng băng nằm tại châu Nam Cực và đảo Grơn-len, 1% còn lại thuộc về các sông băng phân bố rải rác trên núi cao của các lục địa.

Câu 7: Băng hà chiếm bao nhiêu phần trăm trữ lượng nước ngọt và ít bị ô nhiễm?

Trả lời:

Băng hà chiếm gần 70% trữ lượng nước ngọt của Trái Đất và ít bị ô nhiễm. Nguồn nước ngọt này ngày càng trở nên quan trọng, khi lượng nước sạch ở sông, hồ, nước ngầm đang suy giảm cả về số lượng và chất lượng.

2. Thông hiểu (6 câu)

Câu 1: Nêu vai trò của nước sông, hồ đối với đời sống và sản xuất?

Trả lời:

Nước sông, hồ được con người sử dụng vào nhiều mục đích: giao thông, du lịch, nước cho sinh hoạt, tưới tiêu, đánh bắt và nuôi trồng thuỷ sản, làm thuỷ điện.

Trước đây, nước sông, hồ chủ yếu được sử dụng vào các mục đích đơn lẻ (hoặc cho giao thông, hoặc để tưới tiêu, hoặc để nuôi trồng thuỷ sản,...) dẫn tới lãng phí, thiếu hiệu quả, gây ô nhiễm nguồn nước. Để khắc phục tình trạng đó, người ta đã sử dụng tổng hợp nước sông, hồ. Việc sử dụng tổng hợp nước sông, hồ sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao, hạn chế sự lãng phí nước và góp phần bảo vệ tài nguyên nước.

Câu 2: Nước ngầm có vai trò như thế nào?

Trả lời:

Nước ngầm là nguồn cung cấp nước sinh hoạt và nước tưới quan trọng trên thế giới. Nước ngầm góp phần ổn định dòng chảy của sông ngòi; đồng thời, cố định các lớp đất đá bên trên, ngăn chặn sự sụt lún.

Câu 3: Phân biệt các yếu tố của một lưu vực hệ thống sông?

Trả lời:

- Lưu vực sông: Vùng đất đai cung cấp nước cho một con sông.

- Nguồn sông: Nơi một dòng sông bắt đầu.

- Cửa sông: Nơi con sông kết thúc (thường ở biển hoặc hồ).

- Phụ lưu: Một dòng sông nhỏ hơn chảy vào một sông lớn hơn.

- Đường chia nước: Ranh giới giữa hai lưu vực sông.

Câu 4: Phân biệt lưu vực sông và hệ thống sông?

Trả lời:

- Lưu vực sông là vùng đất cung cấp nước cho một con sông.

- Hệ thống sông gồm sông chính cùng với các phụ lưu, chi lưu.

Câu 5: Phân biệt hồ và ao?

Trả lời:

Phân biệt hồ và ao:

+ Hồ và ao đều là các vùng nước ngọt trên đất liền, là nơi trú ngụ của nhiều sinh vật sống, đều cung cấp môi trường sống quan trọng cho động vật hoang dã và hỗ trợ đa dạng cho hệ sinh thái. Hồ và ao khác nhau về độ sâu và diện tích bề mặt.

+ Ao: Nhìn chung, ao nhỏ hơn và nông hơn, dẫn đến diện tích mặt thoáng thấp hơn. Hồ sâu hơn.

Câu 6: Phân biệt lũ và lụt?

Trả lời:

- Lũ là hiện tượng nước sông dâng cao trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là lúc trị số lưu lượng của sông tăng nhanh một cách đột biến.

- Trong trường hợp lũ lớn, nước dâng cao, tràn qua bờ sông, bờ đê, đập, làm ngập các vùng thấp trên một diện tích rộng, gọi là lụt.

3. Vận dụng (2 câu)

Câu 1: Mùa lũ của sông có mối quan hệ như thế nào với nguồn cung cấp nước sông?

Trả lời:

Trong một năm, mực nước sông thường thay đồi theo mùa. Vào mùa lũ mực nước trong lòng sông dâng cao, vào mùa cạn mực nước trong lòng sông hạ thấp. Với những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu từ mưa thì mùa lũ trùng với mùa mưa, mùa cạn trùng với mùa khô. Với những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu là tuyết tan thì mùa lũ trùng với mùa xuân, còn những sông có nguồn cung cấp nước chủ yếu từ băng tan thì mùa lũ vào đầu mùa hạ.

Những sông có nhiều nguồn cung cấp nước khác nhau thì mùa lũ phức tạp hơn. Sông ngòi đem lại nhiều lợi ích cho con người, tuy nhiên cũng gây ra lụt lội ảnh hưởng đến sản xuất, gây thiệt hại về người và tài sản.

Câu 2: Nêu một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nguồn nước ngầm?

Trả lời:

Một số biện pháp sử dụng hợp lí và bảo vệ nước ngầm:

• Có biện pháp xử lí nghiêm các hành vi thải chất thải mà chưa qua xử lí từ các khu công nghiệp, các cơ sở sản xuất, các bãi chôn lấp, nước thải của các khu dân cư tập trung ra các dòng sông, dòng kênh
• Hạn chế sử dụng các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, hóa chất trong sản xuất nông nghiệp vì các hóa chất này sẽ ngấm vào đất, nước và tầng nước ngầm dẫn đến ô nhiễm nặng ở tầng nước gần bề mặt.
• Tiết kiệm nguồn nước ngọt
• Trồng nhiều cây xanh
• Không vứt rác bừa bãi

4. Vận dụng cao (2 câu)  

Câu 1: Lấy ví dụ về những lợi ích của sông đối với con người?

Trả lời:

+ Sông dùng cho giao thông vận tải bằng thuyền, bè, sà lan, tàu, ca nô.

+ Sông cung cấp nguồn nước tưới cho trồng trọt.

+ Sông cung cấp nước cho sinh hoạt của con người.

+ Các thác nước trên sông là nơi xây dựng các nhà máy thủy điện.

+ Sông thoát nước về mùa lũ.

+ Sông làm đẹp cảnh quan của thành phố, làng mạc...

Câu 2: Hồ có vai trò như thế nào đối với con người?

Trả lời:

+ Các hồ ảnh hưởng đến điều kiện thời tiết địa phương của khu vực (gió lạnh và ấm vào mùa hè và mùa đông).

+ Các hồ và các con sông nối liền nhau để giao thông, thương mại và du lịch.

+ Hồ cung cấp một nguồn nước quan trọng để phục vụ sinh hoạt và tưới tiêu.

+ Hồ là điểm du lịch thủ vị (nơi thích hợp để câu cá, chèo thuyền hai lôi trong nước và trượt băng....